Giriş
Soru: 1981’de özel bir bankada göreve başladım. 1998’e kadar primlerim eksiksiz ödendi ve gerekli gün sayısı da 3600 günü geçti. 1998’de kendi isteğimle istifa ettim ve başka bankada çalışmaya başladım. İşten ayrılırken kıdem tazminatı talep etme hakkım var mıydı? Geçmişe dönük ne yapabilirim? İbrahim ŞEBER
Cevap: Kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için aranan 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartlarını yerine getirip, aylık bağlanması için sadece yaş haddi eksik kalanlar, kıdem tazminatını alarak işyerlerinden ayrılabiliyorlar. Ancak, bu uygulama 8 Eylül 1999’da Resmi Gazete’de yayımlanan 4447 sayılı yasa ile getirildi ve aynı tarihten itibaren yürürlüğe kondu. Söz konusu yasa yürürlüğe girmeden işinizden kendi isteğinizle ayrıldığınızda, kıdem tazminatı alamazsınız. Şayet herhangi bir nedenle kıdem tazminatı alma hakkınız olsa bile 10 yıllık zamanaşımı süresi dolduğu için bugün 1998 yılı için kıdem tazminatı alınamaz.
Anneden miras kalan gayrimenkul satışı vergiye tabi değil
Soru: Üç yıl önce kaybettiğimiz annemizden kalan arsayı satmayı düşünüyoruz. Annemizden miras kalan ve veraset vergisini ödediğimiz arsayı sattığımızda vergi ödememiz gerekiyor mu? Gerekiyorsa, vergi hangi kıstaslara göre hesaplanıyor? N.TÜRKAN
Cevap: İvazsız olarak veraset yoluyla intikal eden gayrimenkul (arsayı) ne zaman, kaça satılırsa satılsın vergiye tabi değildir. Annenizden üç yıl önce miras kalan arsanızı istediğiniz zaman, istediğiniz bedelle satabilirsiniz. Gelir Vergisi ödemeniz söz konusu değil.
Emekli olana kadar isteğe bağlı prim ödeyebilirsiniz
Soru: 31 Ocak 1961 doğumluyum. 25 Aralık 1988’de SSK’lı oldum. 30 Eylül 2009 itibarıyla 4166 gün prim ödemem var. Ekim-Kasım 2008 aylarında Bağ-Kur’a 60 gün prim ödedim. 1 Eylül 2009’dan itibaren ise yine Bağ-Kur isteğe bağlı sigortalıyım. Emekli olacağım tarihe kadar da Bağ-Kur isteğe bağlı prim ödeyeceğim. 1) Kesin emeklilik tarihim nedir? 2) Emekli olacağım son kurumum SSK mı, Bağ-Kur mu? 3) Kaç gün Bağ-Kur’a isteğe bağlı prim ödemem gerekecek? 4) Son 7 yıl durumundan dolayı Bağ-Kur’dan emekli olmamak için Bağ-Kur’a kaç gün prim ödemem gerekli? Emeklilik tarihi ile son ödeyeceğim prim Bağ-Kur emekliliğimi kurtarır mı? Ayfer ÖZCAN
Cevap: 1) SSK’da 20 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 45 yaş şartlarına tabisiniz. 1134 gün daha prim ödeyerek prim ödemenizi 5300 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. (1 Kasım 2009’dan itibaren ara vermeden prim öderseniz Ocak 2013’te) 2) Bundan sonra 1134 günden fazla prim ödemezseniz, belirttiğimiz tarihte SSK’dan emekli olabilirsiniz. 3) Prim eksiğiniz olan 1134 günün tamamını isteğe bağlı olarak ödeyebilirsiniz. 4) Belirttiğimiz kadar prim öderseniz, 1 Ekim 2008’den emekli olacağınız tarihe kadar Bağ-Kur’a 1194 gün prim ödeyeceğinizden (1260 günden az olduğundan) Bağ-Kur’a tabi olmadan SSK’dan emekli olacaksınız.
160 gün borçlanmayla bir yıl erken emekli olursunuz
Soru: 1 Temmuz 1963 doğumluyum. 1 Kasım 1985’te SSK’lı oldum. 5286 gün prim ödemem var. Ne kadar askerlik borçlanması yapmam gerekiyor? Ne zaman emekli olurum? Edip SERBEST/Bursa
Cevap: Askerliğinizi ne zaman yaptığınızı belirtmemişsiniz. Şayet sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız, askerlik sürenizin 160 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 160 gün geri gider ve 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 48 yaşınızı dolduracağınız 1 Temmuz 2011’de emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden sonra yapmışsanız borçlanmanıza gerek yok. 14 gün daha prim ödeyerek 5286 gün olan prim ödemenizi 5300 güne tamamlamanız şartıyla, 1 Temmuz 2012’de emekli olabilirsiniz.
Basit usulde vergilendiren vergi stopajı yapmaz
Soru: Seyyar pazarcılık yapan ve basit usulde vergilendirilen biri, küçük bir işyeri kiralarsa, bu işyerine ödeyeceği kiradan Gelir Vergisi stopajı yapması gerekecek mi? Ayrıca işyeri kiralamasının basit usulde vergilendirilmesine mani bir durumu var mı? Sezgin BAŞAR/İstanbul
Cevap: Basit usulde Gelir Vergisi mükellefi olan kişi, ödediği işyeri kirasından Gelir Vergisi stopajı (kesintisi) yapmaz. Basit usulde vergilendirilen seyyar satıcının işyeri kiraladığında, ödediği kiradan kira stopajı yapmasına gerek yok. Ancak, basit usulde vergilendirmeye devam edebilmesi için ödediği işyeri kirasının belli tutarı aşmaması gerekiyor. İşyeri kirasının yıllık tutarının büyük şehir belediye sınırları içindeki işyerlerinde 4300 lirayı, diğer yerlerde 3000 lirayı aşmaması gerekiyor.
49 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz
Soru: 14 Haziran 1963 doğumluyum. 1 Mart 1981’de SSK’lı oldum. 1360 gün prim ödedim. 530 gün olan askerlik süremi bir yıl önce borçlandım. 7 Mayıs 1990’dan beri de kesintisiz olarak Bağ-Kur’a prim ödüyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Salim CULKUN
Cevap: Bağ-Kur’da 25 yıl prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 1 Aralık 2010’a kadar prim ödeyerek prim ödemenizi 25 yıla tamamlamanız şartıyla, 14 Haziran 2012’de emekli olabilirsiniz.
260 gün çalışarak prim ödemeniz halinde endişe yersiz
Soru: 31 Ocak 1961 doğumluyum. 1 Şubat 1977’de SSK’lı oldum. 1840 gün prim ödedim. Aralık 2006’dan beri SSK’ya isteğe bağlı prim ödemekteyim. Ekim 2008’den sonraki primlerim Bağ-Kur’a geçmiş. SSK hizmet dökümümde 2500 gün gözüküyor. Emekli olabilmek için son 7 yıldaki primler de önemliymiş. SSK’dan kaç yaşında, ne zaman emekli olabilirim? Yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olurum? Nazmiye GÖRGÜLÜ
Cevap: Rahat olun. Prim ödemenizi planlı bir şeklide yaparsanız, SSK’dan emekli olmanız mümkün. 8 Eylül 1999 itibarıyla 18 yıldan fazla süredir sigortalı olduğunuzdan, emekli olmak için iki önceki kanun hükümlerine tabisiniz. Eski hükümlere göre kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 1100 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 3600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (1 Kasım 2009’dan itibaren ara vermeden prim öderseniz 21 Kasım 2012’de). Ancak, bu şartlarla emekli olabilmeniz için 1 Kasım 2009’dan itibaren 28 ay (840 gün) daha isteğe bağlı prim ödedikten sonra, isteğe bağlıdan çıkıp kalan prim eksiğiniz olan 260 günü sigortalı bir işte çalışarak tamamlamanız gerekiyor.
2