Giriş
Değerli Posta.com.tr okuyucuları,
Bildiğiniz üzere, birkaç haftadır, sizlere Rekabet Kurulu’nun oniki banka hakkında tespit ettiği kartel oluşumundan ve bu kartelin neticesinde ortaya çıkan tazminat haklarından bahsediyorum.
Bundan sonra bu köşe vasıtasıyla da sizlere bilgi aktarmağa devam edeceğim. Öncelikli konumuz yine oniki banka hakkında verilen kartel kararı.
Bilenler için hafıza tazeleme, bilmeyenler için öğrenme mukabilinden, sizler için birkaç yazılık seri hazırladım. Hemen temel bilgilerden başlamak gerekirse,
KARTEL NEDİR?
Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem Ve Kararlar İle Hakim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına İlişkin Yönetmelik’in m. 3/ç hükmüne göre; Kartel, fiyat tespiti, müşterilerin, sağlayıcıların, bölgelerin ya da ticaret kanallarının paylaşılması, arz miktarının kısıtlanması veya kotalar konması, ihalelerde danışıklı hareket konularında, rakipler arasında gerçekleşen, rekabeti sınırlayıcı anlaşma ve/veya uyumlu eylemleri ifade eder.
REKABET KURULU'NUN VERDİĞİ KARARA NASIL ULAŞABİLİRİZ?
Rekabet Kurulu, söz konusu kararını 08.03.2013 tarih, 13-13/198-100 karar numarası ile vermiştir. Bu kararı Rekabet Kurumu’nun web sitesi olan www.rekabet.gov.tr den indirebilirsiniz. Rekabet Kurumu’nun sayfasına girdiğinizde,
Sırasıyla şu adımlar izlenmelidir:
“Kararlar” başlığına tıklanmalı,
“Rekabet Kurulu Kararları Arama” başlığına tıklanmalı,
“Karar Sayısı Tarihi” bölümünün ikinci sekmesine 08.03.2013 tarihi yazılmalıdır.
Arama Sonuçlarında,
Türkiye’de faaliyet gösteren 12 bankanın mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetleri konusunda anlaşma ve/veya uyumlu eylem içerisinde bulunmak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesini ihlal edip etmediğinin tespiti.
Başlığı ile çıkacak söz konusu gerekçeli kararı PDF formatında bilgisayarınıza indirebilirsiniz.
Yine Danıştay kararlarını da aynı şekilde Rekabet Kurulu’nun sitesinden indirmeniz mümkün olacaktır.
KİMDİR BU ON İKİ BANKA?
Rekabet Kurulu kararında isimleri tek tek yazılan, Rekabet Kurulu kararına göre aktif büyüklükleri bakımından sektörün %91,02’sini oluşturan, sektördeki mevduatın %94,15’ini elinde bulunduran, yine sektör içerisindeki toplam kredilerin %91,22’sini karşılayan bankalardır. Yani o çok bildiğiniz, para yatırdığınız, kredi çektiğiniz, kredi kartını kullandığınız bankalar işte…
İsimlerini söyleyemiyorum anlayın, ama siz becerikli okuyucular bu isimleri internetten bulursunuz nasılsa. Ancak yine de bir ipucu isterseniz diye belirteyim, yukarıda nasıl indireceğinizi tarif ettiğim Rekabet Kurulu kararından veya Tüketici Hukuku Enstitüsü’nün internet sitesinden de bu isimler hakkında bilgi edinebilirsiniz.
ONİKİ BANKA HANGİ TARİHLER ARASINDA KARTEL OLUŞTURMUŞTUR?
Rekabet Kurulunun ilk delil ve son delili elde etme tarihine göre, oniki banka hakkında somutlaştırılmış şekilde, 21.08.2007 ve 22.09.2011 tarihleri arasında oluşturulan bir kartel (uyumlu eylem/uzlaşma) olduğu tespit edilmiştir.
İSMİ GEÇEN ONİKİ BANKANIN HANGİ KONULARDA KARTEL OLUŞTURDUĞU TESPİT EDİLMİŞTİR?
Oniki bankanın, mevduat, (kamu bankaları için ayrıca kamu mevduatı), krediler ve kredi kartları hizmetleri bakımından ortak fiyat tespitine giderek rekabet ihlali gerçekleştirdikleri tespit edilmiştir. Belirtmek gerekirse her çeşit kredi bu kartele dâhildir. Yani ister tüketici kredisi ister ticari kredi isterse zirai kredi olsun bu konunun içersindedir.
KREDİLİ MEVDUAT HESAPLARI (KMH) BAKIMINDAN DA KARTEL SÖZ KONUSU MUDUR?
Rekabet Kurulu’nun gerekçeli kararında bu sorunun cevabı açık şekilde verilmiştir. KMH faiz oranları bakımından herhangi bir kartel oluşumunun olmadığına kanaat getirilmiştir. Bu durumda kredili mevduat hesapları sahiplerinin tazminat davası açamayacaklarını belirtmem gerekir.
KARTEL OLUŞTURDUĞU DESPİT EDİLEN TARİH ARALIĞI VE HİZMETLERİN ÇEŞİTLERİ NE ANLAMA GELMEKTEDİR?
Eğer, 21.08.2007 ile 22.09.2011 tarihleri arasında bu oniki bankadan herhangi birisinden mevduat, kredi ve kredi kartı hizmeti almış iseniz, üç kat tazminat davasını açma hakkını kazanmış olacaksınız.
ÜÇ KAT TAZMİNAT (KARTEL TAZMİNATI) DAVASI NEDİR?
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 57. maddesine göre,
“Her kim bu Kanuna aykırı olan eylem, karar, sözleşme veya anlaşma ile rekabeti engeller, bozar ya da kısıtlarsa yahut belirli bir mal veya hizmet piyasasındaki hâkim durumunu kötüye kullanırsa, bundan zarar görenlerin her türlü zararını tazmine mecburdur.”
Bu zarar hakkında yine aynı kanunun 58. maddesinde şöyle bir hüküm vardır:
“Rekabetin engellenmesi, bozulması veya kısıtlanması sonucu bundan zarar görenler, ödedikleri bedelle, rekabet sınırlanmasaydı ödemekte olacakları bedel arasındaki farkı zarar olarak talep edebilir.”
Ayrıca 3 kat tazminat ifadesi yine 58. maddenin son fıkrasında şöyle geçmektedir:
“Ortaya çıkan zarar, tarafların anlaşması ya da kararı veya ağır ihmalinin olduğu hallerden kaynaklanmaktaysa, hâkim, zarar görenlerin talebi üzerine, uğranılan maddi zararın ya da zarara neden olanların elde ettiği veya elde etmesi muhtemel olan kârların üç katı oranında tazminata hükmedebilir.”
O halde, üç kat tazminat davasını kısaca şöyle ifade edebiliriz:
Rekabet Kurulu, oniki bankanın aralarında uzlaşarak 21.08.2007 ile 22.09.2011 tarihleri arasında kartel oluşturduğunu tespit ettiğine ve oniki bankanın oluşturdukları kartelden dolayı bu tarihler arasındaki bütün mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetlerinden sorumlu olduklarını üzerine basa basa belirttiğine göre, bu karar için özel bir tanım yaparsak,
Üç kat tazminat davası (kartel tazminatı davası): 21.08.2007 ile 22.09.2011 tarihleri arasında mevduat, kredi ve kredi kartı hizmetlerinden faydalanan herkesin (tüketiciler, tacirler, kamu kurumları) oniki bankaya karşı zararının üç katı oranında tazminat talep etmek için açtığı davadır.
Yarınki yazımda işleyeceğim konular:
- Üç Kat Tazminat Davasının Amacı Nedir?
- Hâkim, Üç Kat Tazminata Hükmetmek Zorunda Mıdır?
- Üç Kat Tazminat Davasını Kimler Açabilir?
- Oniki Banka Dışındaki Bankaların Müşterileri De Tazminat Talep Edebilirler Mi?
- Üç Kat Tazminat Davası Kimlere Karşı Açılacaktır?
