Giriş
3 soruda antibiyotik hakkında bilmeniz gereken her şey
Hasta olduğumuzda hemen sarıldığımız ancak doktorların çok dikkatli ve bilinçli kullanmamızı söylediği antibiyotik nedir, ne değildir?
Sağlık Bakanlığı'nın geçtiğimiz hafta açıkladığı ve gereksiz antibiyotik kullanımını azaltmayı hedefleyen uygulamasıyla yeni bir dönem başlıyor. Artık hastalar 'kullanım testini' geçmeden, antibiyotik satın alamayacak.Türkiye, gereksiz ve bilinçsiz yere tüketim sebebiyle antibiyotik kullanımında Avrupa birincisi. Özellikle çocuklarda bakterilere karşı direncin azalması ve iyileşemeyen hastaların, geçmeyen hastalıkların çığ gibi büyümesi, bu uygulamaya geçilmesinin başlıca nedeni. Antibiyotiklerin, sadece gerekli durumlarda kullanılmasını ifade eden uzmanlar, kişilerin sık kullanmaları nedeniyle asıl gerekli olabilecek acil durumlarda antibiyotiklerden faydalanamamalarının da bir diğer önemli sorun olduğunu belirtiyor. Peki hasta olduğumuzda hemen sarıldığımız ancak doktorların çok dikkatli ve bilinçli kullanmamızı söylediği antibiyotik nedir, ne değildir? Medline Sorumlu Müdürü Dr. Koray Akay, yoğun antibiyotik gündeminde bilmemiz gereken temel bilgileri paylaştı:
ANTİBİYOTİK NEDİR?
Antibiyotikler, maya, küf, mantar, yosun gibi canlı varlıklardan elde edilen ve bakteriler için öldürücü olan ya da üremesini durduran kimyasal maddelerdir. Bu maddeler sadece bakterilere karşı etkili olup virüslere karşı etkili değillerdir.
ANTİBİYOTİK NE DEĞİLDİR?
Antibiyotikler virüslere bağlı enfeksiyonları tedavi edemez. Ateş düşürmez, uygun dozda kullanıldığında hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu yok ettiği için ateşin düşmesini sağlar. Soğuk algınlığı ve grip çoğunlukla kendi kendine iyileşebilen hastalıklardır ve antibiyotik alımını gerektirmez. İyi bir bağışıklık sistemi bu tür hastalıkları yenebilir. Antibiyotik ağrıyı dindirmez, burun akıntısını ve öksürüğü hafifletmez. Grip ve soğuk algınlığının diğer kimselere bulaşmasını engellemez.
ANTİBİYOTİK DİRECİ NEDİR?
Antibiyotiklerin doğru olmayan şekilde kullanılması, bakterilerin sonraki ilaç tedavilerine karşı direnç göstermesine neden olabilir. Antibiyotik direnci, bakterilerin herhangi bir antibiyotiğin varlığına rağmen üreyebilmesi ve enfeksiyon yapabilmesidir. Vücutta bu direnç geliştiğinde bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde antibiyotikler etkili olamaz. Bu da, başka bir durumda dirençli bakteriye yakalanma riski olan herkes için tehlike oluşturmaktadır.Dolayısıyla özellikle Sağlık Bakanlığı başta olmak üzere sorumlu tüm hekimlerin, eczacıların halka anlatmaya çalıştığı durum da budur. Yani özetle şöyle diyebiliriz: "Gerekli olmadığı sürece antibiyotik kullanmayın ki gerekli durumda yararı olabilsin."