Giriş
Soru: Kirada iki evim var. Birinden 350 lira, diğerinden de 400 lira aylık kira alıyorum. 500 lira ve üstündeki kiraların bankaya yatırılması gerektiği söyleniyor. Buradaki aylık 500 liralık had, toplam kira mıdır? Yoksa her evden alınan kira mıdır? Aldığım kiraların bankaya yatırılması gerekiyor mu? Yoksa elden alabilir miyim? Ersoy KESKİN Cevap: Kayıt dışılığı önlemek için getirilen düzenlemelerden biri de kira gelirlerinin bankacılık kanalı ile ödenmesidir. 1 Kasım 2008’den itibaren konutlarda 500 lira ve üzerindeki kiralar ile tutarı ne olursa olsun işyeri kiralarının bankaya yatırılması gerekiyor. Konut kirlarındaki 500 liralık had, bir konuttan alınacak kira ile ilgilidir. Bir konuttan 500 lira ve üzerinde kira alınıyorsa, kiranın bankaya yatırılması gerekiyor. Konutlarınızın her birinden aylık 500 liranın altında kira aldığınızdan, kiraların bankaya yatırılma zorunluluğu yok. Kiralarınızı elden alabilirsiniz.
Evlenme ödeneği için öncelikle yetim aylığı alınması lazım
Soru: Eşinden boşanan ve SSK’dan emekli babasıyla oturan kız çocuğu, boşandığı eşiyle tekrar evlenmesi halinde, evlenme yardımı alabilir mi? Sabriye Cevap: Anne veya babasından dolayı SSK’dan yetim aylığı almaktayken evlenen kız çocuklarına, aldıkları aylığın iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere, evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alabilmek için, öncelikle anne veya babadan yetim aylığı alıyor olmak gerekiyor. Eşinden boşanan ve SSK emeklisi olan babasıyla oturan kız çocuğunun tekrar evlenmesi halinde, evlenme ödeneği alması mümkün değildir.
Tespit davası açabilirsiniz
Soru: 1 Mayıs 1960 doğumluyum. 1983’te çalıştığım bir şirkette sigorta numarası alınmış fakat hiç prim ödenmemiş. Haziran 2007’den beri sigortalı olarak başka bir yerde çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim? Nuriye ONAT Cevap: 2007 başlangıcınıza göre emekli olmak için 7000 gün prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz Kasım 2026 sonunda). Şayet 1983’te stajyer değilseniz, işyeriniz SSK’ya girişinizi bildirmiş, çalışma sürenizi bildirmemiş demektir. Bu durumda, iş mahkemesine hizmet tespit davası açabilirsiniz. Mahkemeden bir gün bile çalıştığınıza dair karar alırsanız, prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız 1 Mayıs 2018’de emekli olabilirsiniz.
Başkasının sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu olan kadının primi artırılıyor
Soru: Ablam Kasım 1960 doğumlu. 1 Ağustos 1993’te SSK’lı oldu. 1873 gün prim ödedi. 1 Mayıs 2006’dan beri isteğe bağlı sigortaya prim ödüyor. 1873 gün SSK’lı çalışarak, 1350 gün isteğe bağlı olarak olmak üzere toplam 3223 gün prim ödemesi var. 1) Ablamın bakmakla yükümlü olduğu 23 yaşında engelli bir kızı var. Ekim 2008 itibarıyla çıkan kanuna göre dörtte bir eksik prim ödemesi söz konusu mu? Bu konuyla ilgili Eylül 2009’da Bağ-Kur’a bir dilekçe verdik. Fakat tarafımıza bugüne kadar geri dönüş olmadı. Bu konuda yapmamız gereken işlem var mı? 2) 49 yaşında olan ablam, 3600 gün üzerinden emekli olabilir mi? Olursa kaç gün kaldı? Kaç yaşında emekli olabilir? 3) Günümüzde 3600 gün üzerinden emekli olan bir kişi yaklaşık ne kadar emekli maaşı alır? Ekim 2008 itibarıyla 870 günlük isteğe bağlı prim ödemesi bulunuyordu. Fuat KARANLAR Cevap:
1) Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların, 1 Ekim 2008’den sonraki prim gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayılarının toplamına eklenecek. Eklenen bu süreler emekli olmak için aranan yaş haddinden düşülecek. Ablanızın çocuğu başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise 1 Ekim 2008’den sonra ödediği prim gün sayısının dörtte biri, prim ödeme gün sayısına eklenir. Emekli olmak için aranan yaş haddinden düşülür.
2) Ablanız SSK’da yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabi. Ablanız 377 gün daha prim ödeyerek, prim gün sayısını 3600 güne tamamlaması şartıyla, 2016’da 56 yaşını dolduracağı tarihte emekli olabilir. Şayet ablanızın çocuğu başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul ise 377 gün yerine 206 gün prim ödeyebilir. Yaş olarak da 55 yaş 6 ay 9 günü tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. (1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına, eski adıyla Bağ-Kur’a sayıldığından, bu şartlarla emekli olabilmesi için belirtilenden fazla prim ödememeye dikkat etmeli).
3) Ablanız muhtemelen prime esas kazancın alt sınırı (asgari ücret) üstünden prim ödemiştir. Bu şekilde prim ödeyenlere taban aylık bağlanıyor. Bugün bağlanacak aylık yaklaşık 600 liradır.
Mahkeme kararına göre ödenen tazminat gider yazılabilir
Soru: İşletmemizde çalışan bir personel şirketin pazarlama aracı ile yaptığı kaza sonucu bir kişinin ölümüne yol açtı. Karşı tarafın açtığı mahkeme yeni sonuçlandı. Ve şirketimizi tazminat ödemeye mahkum etti. Kararı temyiz edeceğiz. Ancak kazanamayacağımız da gerçek. Ödeyeceğimiz taminatı masraf yazarak kazancımızdan düşebilir miyiz? Cevdet D. Cevap: Ödenen tazminatların gider yazılarak ticari kazançtan indirilebilmesi için tazminatın işle ilgili olması ve sözleşmeye, ilama veya kanun emrine dayanması şarttır. İşle ilgili olmayan veya işle ilgili olsa dahi işletme sahibinin şahsi kusuru nedeniyle ödenen zarar, ziyan ve tazminatlar gider yazılamıyor. İşyerinizde çalışan personelin, işletmenize kayıtlı taşıtla mal pazarlarken yaptığı kaza sonucu meydana gelen ölüm nedeniyle, mahkeme kararına dayanarak ödeyeceğiniz tazminatı belli şartlarda gider yazabilirsiniz. Kazanın işle ilgili olduğuna şüphe yok. Ayrıca, kaza yapan taşıtın bakımının tam ve eksiksiz yapılmış olması, eksiğinin bulunmaması, fenni muayenesinin yapılmış olması, kaza yapan işçinin ehliyetinin olması halinde, ortada kusursuz sorumluluk hali de mevcut olduğundan, ödediğiniz tazminatı gider yazabilirsiniz.
Dul aylığı ile yetim aylığından yüksek olan tercih edilebiliyor
Soru: Teyzem 10 yıldan beri, vefat eden eşinden dolayı SSK’dan yetim aylığı alıyor. Bağ-Kur emeklisi olan babası da yeni vefat etti. Eşinden aldığı maaş kesilmeden babasından da aylık alabileceğini öğrendik. Teyzeme babasından da aylık bağlatmak için ne gibi işlem yapmamız ve nereye müracaat etmemiz gerekiyor? Davut Cevap: Eşinden dolayı SSK’dan dul aylığı alanlar, babalarından dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamıyor. Ancak, dul aylığı ile yetim aylığından tutar olarak yüksek olanı tercih etme hakları var. Teyzeniz eşinden dul aylığı alırken, babasından dolayı Bağ-Kur’dan da yetim aylığı alamaz. Ancak tutar olarak yüksek olan aylığı alabilir. Bağ-Kur’dan bağlanacak aylık tutarı ile eşinden aldığı aylık tutarını mukayese etsin. Şayet Bağ-Kur’dan bağlanacak aylık tutarı almakta olduğu dul aylığından yüksekse, eşinden aldığı aylığı iptal ettirerek, babasından yetim aylığı bağlatsın.
