Giriş
Ayaklarda sık görülen 7 cilt sorununa dikkat!
Gün boyu vücudun bütün ağırlığını taşıyan ayaklarda, yanlış ayakkabı ve çorap seçimi ya da havasızlık nedeniyle çeşitli cilt sorunları ortaya çıkabiliyor. Ufak bir nasır ya da su toplaması kişinin gününü mahvetmeye yetebilirken, ayak sağlığının genel itibariyle bozuk olması yaşam kalitesini düşürüyor. Dermatoloji Uz. Dr. Füsun Bilgin Karahallı, ayaklarda görülen cilt hastalıkları ve ayak sağlığını korumanın yolları hakkında bilgi verdi.
Ayaklardaki ödem ve yanmalara dikkat!
Ayak, birçok kemikten, kastan, eklemden, tendondan, kan damarı ve sinirlerden oluşan karmaşık bir organdır. Özellikle tüm gün ayakkabı içinde kalan vücudun tüm ağırlığını taşıyan ayaklarda birçok cilt ve tırnak hastalığı oluşabileceği gibi, iç organlara ait hastalıkların da belirtileri görülebilmektedir. Örneğin ayaklarda oluşan eklem ağrıları ve sertlikler; romatizmal hastalıkların, ödem; böbrek ya da kalp hastalıklarının, uyuşma ve yanma diyabet hastalığının belirtisi olabilmektedir. Böyle belirtiler görülüyorsa vakit kaybetmeden doktora görünmek gerekir. Ayaklarda sık karşılaşan cilt hastalıkları ise şunlardır;
1. Mantar enfeksiyonları
En sık parmak aralarında olmakla beraber ayağın her yerinde görülebilmektedir. Ayakkabı içinde nemli kalma, aşırı terleme, sıcak hava, dolaşım bozuklukları, diyabet gibi hastalıklar mantar enfeksiyonunu kolaylaştırmaktadır. Parmak aralarında görüldüğünde nemin çok olmasından dolayı genellikle beyazımsı kabarıklık şeklinde ya da deri dökülmesi şeklinde belirti vermektedir. Ayak tabanında oluşan mantar enfeksiyonları ise daha kuru ve kepekli lezyonlar şeklindedir. Bunun yanı sıra kırmızımsı üzeri kepekli ya da minik su dolu kabarcık şeklinde olan klinik görünümleri de mevcuttur. Tedavinin yanı sıra hep aynı ayakkabıyı kullanmamak, her gün çorap değiştirmek, nemi emmesi için pamuklu çorap tercih etmek, banyolardan sonra parmak aralarını ve ayağı kurulamaya dikkat etmek gerekmektedir. Tırnaklarda da mantar enfeksiyonu sık görülmektedir. “Onikomikoz” da denilen tırnak mantarı meydana geldiğinde tırnak normal saydamlığını ve sertliğini kaybetmektedir. Tırnakta kalınlaşma, kolay kırılma, ufalanma, sarı-kahverengi renk değişiklikleri en sık görülen belirtiler arasındadır. Sağlıksız ortamlarda yapılan manikür ve pedikür işlemleri, sıkı ayakkabıların yaptığı travma, spor salonları gibi ortak kullanım alanları tırnak mantar oluşumunu kolaylaştıran faktörlerdir.
2. Nasır
Nasır, ayaktaki kemik çıkıntılarının sürekli basıya maruz kalmasıyla derinin kalınlaşması sonucu oluşmakta ve bu da ağrıya sebep olmaktadır. Baskı ve sürtünmenin fazla olduğu sporcularda, uzun yürüyüş yapanlarda ve kemiklerinde şekil bozukluğu olan kişilerde daha fazla görülmektedir. Tedavi edildikten sonra tekrarlanmaması için uygun ayakkabılar tercih edilmeli ve kemik çıkıntılarına nasır önleyici yastıkçıklar kullanılmalıdır.
3. Tırnak batması
Tırnağın yan köşelerinin yumuşak doku içine gömülmesiyle oluşmaktadır. Yanlış tırnak kesimi, ucu sivri dar ayakkabılar, travma gibi sebepler oluşumunu kolaylaştırmaktadır. Ağrı ve kızarıklıkla başlar ve dolama olarak bilinen enfeksiyon eklenmesiyle akıntılı ve ödemli bir hal alabilmektedir.
4. Bası ve sürtünmeye bağlı büller
Ayaklarımızda bası ve sürtünmeye bağlı sıvı dolu kabarcıklar görülebilmektedir. Halk arasında su toplaması olacakta bilinmektedir. Bunlar; özellikle sıkı ya da sert ayakkabıların kullanımında, fazla yürüme gibi durumlarda oluşmaktadır.
5. Viral siğiller
Siğiller kalınlaşmış deri renginde, bazen üzerinde siyah noktalanmalar görülebilen ciltten kabarık lezyonlardır. Ayak tabanlarında özellikle basınç noktalarında daha fazladır. Bulaşıcı viral bir hastalık olduğu için çok sayıda olabilmektedir. Havuz gibi ortak kullanılan alanlar, ıslaklık ve nem siğil oluşumunu kolaylaştıran faktörlerdir.
6. Yağ fıtığı
Ayağı yere basınca topukta görülen deri rengindeki çıkıntılardır. Genellikle önemli olmasa da ayakta uzun süre kalanlarda ağrı yapabilmektedir. Topuktaki basıncı azaltmak için tabanlık kullanmak faydalı olmaktadır.
7. Ayak kokusu
Ayakların fazla terlemesi ve ayakkabı içinde uzun süre kalması derinin pH değerini etkileyerek bazı bakterilerin üremesini sağlamaktadır. Bu bakterilerin ürettiği birtakım bileşikler de kötü ayak kokusuna sebep olmaktadır.
Sağlıklı ayaklar için...
Ayaklarda görülen cilt hastalıklarının dışında ayak derisinde kalınlaşma ve sertleşme, topuklarda çatlama, özellikle parmak aralarında kaşıntı, deri dökülmesi, kabarcıklar, tırnaklardaki renk değişiklikleri, kalınlaşma ve kırılmalar da cilt hastalıklarıyla ilgilidir. Kişilerin bu cilt hastalıklarıyla karşılaşması halinde mutlaka bir dermatoloji uzmanına görünmesi gerekmektedir.
Sağlıklı ayaklara sahip olmak için;
* Ayak temizliğine dikkat etmek,
* Tırnakları çok kısaltmadan düz kesmek,
* Uygun ayakkabı ve pamuklu çorap giymek,
* Düzenli olarak ayak muayenesi yapmak çok önemlidir.