Giriş
Bilimsel araştırmalar, babasının gösterdiği yakın ilginin çocuğun gelişiminde önemli etkileri olduğunu gösteriyor. Araştırmalara göre bu etki en çok çocukların kapasitelerini zorlamada, duygusal ve beyinsel yeterliliklerini artırmada görülüyor. “Dolayısıyla çocuk yetişkin hayata daha iyi hazırlanıyor, çocuğu sosyal yapıyor” diyor uzmanlar.
Baba ilgisi çocuğu hayata daha iyi hazırlıyor
Zaman içinde değişen pek çok şey arasında bir de babalık rolü var. Bundan 40 sene önce babalar çocuklarıyla haftada ortalama 2 veya 2.5 saatlik bir zaman geçirirken çocuklarıyla 2000’li yılların başında bu süre 6.5 saati buluyor. Bundan 30-40 sene önce bebeğin altını değiştirmiş bir baba parmakla gösterilirken, bugün gelişmiş kültürlerde bebeğinin altını hiç değiştirmemiş bir baba kınanan bakışlara maruz kalabiliyor. Bu değişimde etkili olan önemli faktörlerden biri de babanın çocuk gelişiminde nasıl bir etkisi olduğunu gösteren bilimsel araştırmalar.
Araştırmalar ne diyor?
Babaların çocuk gelişiminde etkisi kısa süre öncesine kadar inanılandan çok daha fazlaymış aslında. Araştırmalara göre bu etki en çok çocukların kapasitelerini zorlamada, duygusal ve beyinsel yeterliliklerini artırmada görülüyor. “Dolayısıyla çocuk yetişkin hayata daha iyi hazırlanıyor” diyor uzmanlar.
Babalar da annelere benzer şekilde bebeklerinin istek ve ihtiyaçlarına hassasiyet gösterip gerekli ve doğru cevapları verebiliyorlarmış. Yeni araştırmalar daha da ileriye gidip, babalarda da, aynı hamile annelerde olduğu gibi bağlanma ve koruma kollama dürtülerini belirleyen prolaktin düzeyinin yükseldiğini, cinsel isteği belirleyen testosteron düzeylerinin ise azaldığını gösteriyor. Dahası da var; 2001 yılında yayımlanan bir başka araştırma erkeklerin de doğum sonrası depresyonuna yakalanabileceğini belirtiyor!
Ya farklılıkları?
Babaların çocuklarıyla ilgileniş şekilleri annelerinkinden hayli farklı. Anneler gerekli yaşamsal bakımı ve korumayı sağlarken babalar çocuklarıyla oynuyor.
8 haftalık bebekler bu farklılığı çok iyi ayırt edebiliyor. Annesi tarafından kucağa alınan bir bebek hemen sakinleşirken, babası tarafından kucağa alınan bebeğin kalp atışları ve nefes alışı hızlanıyor. Bu da bebeğin babasının oyunlarına heyecanla hazır olduğunu gösteriyor.
Bu farklılıklar ise annenin doğal olarak bebekle daha çok zaman geçirmesinden ve bakım işinin çoğunu üstlenmesinden kaynaklanıyor. Eğer babanın günde bebeğiyle geçirecek bir saatlik bir zamanı varsa onu bebeğini sevip eğlendirerek geçirmek istemesi çok normal değil mi?
Araştırmalar babaların tarz olarak bebekleriyle annelerden çok daha farklı şekillerde oynadığını gösteriyor. Dizde hoplatma, atçılık oynama, havaya atma, güreşme, gıdıklama, kovalamaca gibi fiziksel oyunlar. Anneler ise çok daha az enerji isteyen sakin oyunları tercih ediyorlar.
Uzmanlara göre babaların bir başka önemli farklılığı ise oyunda çocuklarını beklenmedik sürprizlerle karşılaştırmaları ve bu oyun stilinin çocuklarda beyinsel düşünme yetisini erken yaşta artırmaya başlaması. Bununla da kalmıyor, babalar çocuklarıyla oynarken onları risk almaya teşvik ediyorlar. “Daha çok anneleri tanımlayan koruma dürtülerine dayalı bir eğitim anlayışını çocuk yetiştirmenin mihenk taşı gibi görmek yanlış” diyor uzmanlar.
Fakat bunu annelerin tek başına başarması mümkün olmuyor, çünkü annelerin doğal yapısı koruyucu yaklaşıma öncelik tanıyor; babalar da bunun tersine çocuklarının risk alarak limitleri zorlamasına çalışıyorlar. Bu da anne baba yaklaşımının çocuk eğitiminde olumlu bir karışımı ortaya çıkarmasına neden oluyor. Kısaca anne can yeleği, baba ise eğlence ve neşe kaynağı oluyor.
Dil gelişim baba etkisi taşıyor
Araştırmalar babaların çocuklarının duygusal gelişimi üzerindeki etkisini vurgularken bir başka noktaya da dikkati çekiyor: Düşünsel gelişim özellikle de dil yeteneğinin gelişimi.
Araştırmalar babaların oyunda annelere kıyasla çok daha az konuştukları ve daha az kelime kullandıklarını gösteriyor. Ama yine de aynı araştırmalar, babaların çocuklarıyla olan iletişiminin 3 yaşındaki bir çocuğun dil gelişiminin belirleyicisi olduğunu kanıtlıyor.
Bunun nedeni de babaların çocuklarıyla iletişim kurarken kompleks cümleler kurmaları ve ifadelerini çocuklarının yaşına göre basitleştirmemeleri. Ayrıca babaların çocuklarıyla olan diyaloglarında çok çeşitli konulardan konuştuklarını da gösteriyor yapılan araştırmalar: Yarış arabaları, makinelerin işleyişi vs. vs.
Babalar her zaman bu etkinin farkında olmayabiliyorlar ve ellerini çocuk eğitiminden çekebiliyorlar, anneye otoriteyi bırakarak, baba eksikliğinin düşünsel gelişim ve dil gelişimi üzerindeki olumlu etkisini tamamen göz ardı etme pahasına...
Babaların dengeli ve düzenli bir iletişim kurduğu çocuklar düşünsel, sosyal ve duygusal alanlarda diğer çocuklardan çok daha iyi sonuçlar elde ediyorlar. Yapılan araştırmalar bu çocukların aynı zamanda çok daha sosyal, kendine güvenli ve kontrollü olduğunu, okul hayatında ve bluğ cağında daha az sorunlu davranışlar sergilediğini ortaya koyuyor.
Bu tip babaların eşleri üzerindeki etkisi de bir o kadar olumlu. Babanın aktif şekilde çocuk eğitimine dahil olduğu aile ortamlarında anneler ebeveynlik görevlerinden çok daha fazla tatmin ve zevk alırken, çocukları hakkında çok daha pozitif yargı ve yorumlar sergiliyorlar. Yine bu tip anneler daha az stresli.
Bugün babalar günü ve biliyorum babalar çocuklarının sevgisini daha özel hissedecek, duygusal yakınlaşma en yukarıya çıkacak. Sanırım yukarıdaki araştırmaların sonuçları ışığında bu yakınlığı sürekli hale getirmek babalar ve çocuklar için büyük farklar yaratacak. Bütün babalara çocuklarıyla sağlıklı ve mutlu bir hayat diliyorum...
