Bademcikler ihmâle gelmez

Levent Hastanesi’nden KBB Uzmanı Op. Dr. Atıf Çetiner anlattı:

Bademcik vücutta ne işe yarar?

Vücudumuzun bağışıklık sisteminde rol alırlar. Aynı görevi geniz eti, dalak, kemik iliği, lenf bezleri ve kanalları ile paylaşırlar.

Vücudun bademciğe ihtiyacı var mı?

Yaşamın ilk aylarında anne sütünden alınan koruyucu maddeler bebeği enfeksiyonlara karşı korur. Bademcikler ise yaşamın ilk yıllarında hastalıklara karşı koruma görevinde bağışıklık sisteminde görev alan diğer organlara nazaran daha aktiftirler. Bademcik ve geniz etinin bu görevi yaklaşık 9-10 yaşından sonra önemini kaybettiği ve azaldığı için bu yaşlardan sonra iki doku da küçülme olduğu gözlenir.

Geniz etinin bademcikten farkı nedir?

Geniz eti yapısı ve işlevi açısından bademciklere benzerdir. Ancak bademcikler bir zar ile çevrili kapsüllü olmalarına karşın geniz eti damağın arka yukarısında burnun en gerisinde yerleşimli karnabahar tarzında büyüyen kapsülsüz bir dokudur. Alındıktan sonra kökü doku içerisinde kaldığından tekrar büyüme ihtimali vardır. Halk arasında dişi bademcik diye de anılmasının sebebi bu olsa gerekir.

Bademcikler neden şişer? Soğuk bir şey içmek şişmesi için sebep mi? Stres bademciği şişirir mi?

Çocukluk çağında bademcik ve geniz eti dışındaki bağışıklık sisteminin diğer elemanları erişkinlerdeki gibi henüz güçlü değildir. Bu nedenle solunum yolu ile giren mikroplara karşı aktif durumda olan bademcik ve geniz etinin yapısını oluşturan lenfoid dokularda yoğun faaliyetlerinden dolayı artış nedeni ile geniz eti ve bademcikler büyümüş olarak karşımıza çıkabilir. Soğuk bir şey içilmesi normal bir insanda bademcik enfeksiyonuna neden olmaz. Bağışıklık sistemi zayıf ya da sık bademcik enfeksiyonu geçiren kronik bademcik sorunu bulunan bireylerde hastalık oluşumunu kolaylaştırabilir. Stres bademcik enfeksiyonuna yol açmaz.

Bademcik alınmalı mıdır?

Bademcikler ancak vücuda yarar yerine zarar verdiği kanaatine varılırsa alınmalıdır. Şu bir gerçektir ki günümüzde bademcik ameliyatı eskiye nazaran daha az yapılıyor. Bademciklerin alınmasını gerektiren en sık nedenler;

a) Antibiyotik tedavisine rağmen sık tekrarlayan bademcik enfeksiyonlarının olması,

b) Bademciklerin solunum güçlüğü yapacak derecede büyük olmasıdır. Bu çocukların ağızları sürekli açıktır, geceleri hırıltılı nefes alıp verirler ve uykuda zaman zaman nefes tutulmaları da yaşayabilirler.

Ameliyata ne zaman karar vermek lazım?

Aileden çocuğun hastalığı ile ilgili geçmiş bilgiler, doktorun muayene bulguları, gereğinde boğaz kültür sonuçları ve kan testleri birlikte değerlendirilir. Genellikle 4 yaşından sonra yapılması tercih edilmekle birlikte özellikle solunum yolunu tıkayıcı olduğu durumlarda daha erken yaş gruplarında da bademcik ameliyatı yapmak mümkündür. Önceki yıllarda yaz aylarında çocuk felci hastalığı riski nedeniyle bademcik ameliyatı yapılması tercih edilmezdi. Ancak aşılama sonucu çocuk felci hastalığı hemen hemen kalmamış olması nedeniyle bu aylarda da ameliyat yapılabilir. Ancak ameliyattan sonraki 2-3 gün içerisindeki ağrılı yutma nedeni ile çocuğun yeteri kadar sıvı alamayabileceği düşüncesi ile çok sıcak aylarda (temmuzağustos gibi) yapılması tercih edilmeyebilir.

Kansız bademcik ameliyatı nedir?

Bademcik dokusu vücudumuzun bazı bölgeleri gibi damarlanması bol kanlı organlardır. Bu nedenle ameliyat sırasında daima bir miktar kanama kaçınılmazdır. Geçmişte daha az kanama olduğu için lazer ile bademcik ameliyatı yapılmaya başlanmış ancak yaygınlık kazanmamıştır. Son birkaç yıldır yine ameliyat sırasında daha az kanama nedenli olan ve yüksek ısı kullanarak bademciklerin çevre dokulardan sıyrılmasını sağlayan thermal welding adını verdiğimiz uygulama söz konusudur. Bademcik ameliyatında en üstün yöntem diye bir şey yoktur. Her uzmanın alışkın olduğu tekniği kullanması en güvenlisidir ve en iyi sonucu verir. Thermal welding çalışma sırasında kanamayı azaltan bir araçtır. Ancak klasik tekniklere alışkın deneyimli bir uzman bu aracı kullanmaksızın az kanamalı ameliyat gerçekleştirebilir.

HAZIRLAYAN:FERHAN KAYA POROY