Bu belirtiler varsa şekerinizi ölçtürün

GÖZTEPE MEDİCAL PARK HASTANE KOMPLEKSİ ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI UZMANI DR. BERNA TEMEL ANLATTI:

Şeker hastalığı (diyabet) nedir?

Dr. Berna Temel: İnsülin eksikliği ya da insülin etkisizliği nedeniyle vücudun karbonhidrat, yağ ve proteinlerden yeterince yararlanamadığı, sürekli tıbbi bakım gerektiren kronik bir metabolizma hastalığıdır. Yaşamın her döneminde ortaya çıkabilen, tedavi edilmediği takdirde ciddi organ hasarlarına neden olabilen diyabet, 21’inci yüzyılda tüm ülkelerin gündeminde toplum sağlığını tehdit eden en ciddi kronik hastalıklardan birisi olarak karşımıza çıkıyor. Dünyada ölüme neden olan ilk 5 hastalık içinde diyabet yer alıyor.

Şeker hastalığı son yıllarda neden bu kadar hızlı yayılıyor?

Dr. Berna Temel: Uluslararası Diyabet Federasyonu’nun yaptığı çalışmalara göre dünyada 240 milyonun üstünde diyabetli hasta var. Son 15-20 yıldır diyabetli hasta sayısında daha önce öngörülen istatistik artışın çok ötesinde ciddi bir artış söz konusu. 21’inci yüzyılın hızla gelişen ileri teknolojisinin insan hayatına getirdiği değişiklikler ile oluşan yeni yaşam tarzı hastalığın hızla yayılmasındaki en önemli etkenlerden biridir.

Türkiye’de kaç kişide şeker hastalığı görülüyor?

Dr. Berna Temel: Diyabet sıklığını taramak için İstanbul Tıp Fakültesi, WHO (Dünya Sağlık Örgütü) ve Sağlık Bakanlığı’nın 2000’de yaptıkları çalışmada, ülkemizde halkın yüzde 7.2’sinde; o günkü rakamlarla 2 milyon 600 bin diyabet hastası ve 2 milyon 400 bin diyabet adayı (gizli şeker) olduğu görüldü. Bu çalışmanın en önemli sonuçlarından biri diyabetli hastaların üçte birinin hastalıklarından haberdar olmayışlarıydı. 2000 yılına ait bu verileri günümüze uyarlarsak toplam 6 milyon diyabetli ve gizli şeker hastası olduğunu ve bunların 4 milyonunun hastalık hakkında bilgisinin olmadığını söyleyebiliriz.

Kimler risk altındadır?

Dr. Berna Temel: Tip 2 diyabet güçlü bir genetik bağlantıya sahiptir ve aile içinde dolaşma eğilimindedir. Tip 2 diyabet genellikle aşırı kilolu veya obez (vücut kitle endeksi 25) ve özellikle bel çevresi kadında 88, erkekte 102 cm olan ya da 45 yaşın üstündeki insanlar üzerinde etkili olur. Ancak, gençler arasında da gittikçe yaygınlaşmaktadır. Tip 2 diyabet için diğer risk başlıkları altında, düzenli egzersiz yapılmaması, geçmişte hamilelik sırasında meydana gelen bir diyabet şekli olan gestasyonel diyabetin görülmüş olması, dört kilonun üzerinde bir çocuk dünyaya getirilmesi ve polikistik over sendromlu kadınlar sayılabilir.

Yüksek kan şekeri ne tür sorunlara yol açabilir?

Dr. Berna Temel: Yüksek kan şekeri çok su içme, çok idrara çıkma, çok yeme, kilo kaybı hatta daha ciddi yüksekliklerde bulantı, karın ağrısı, halsizlik, şuur bulanıklığı ve komaya neden olabilir. Ancak kan şekeri uzun yıllar yüksek kalırsa kalp damar hastalıklarına bağlı ölüm riski artar.

Şeker hastalığına bağlı rahatsızlıklar neler?

Dr. Berna Temel: Diyabete bağlı küçük damar hastalığında göz tutulumu olur ve erişkin yaştaki hastalarda en önemli körlük nedeni diyabettir. Diyabete bağlı diğer küçük damar hastalığı böbreklerde görülmekte ve son dönem böbrek yetersizliği ile sonlanabilmektedir. En sık el ve ayaklar olmak üzere vücudun herhangi bir bölgesindeki sinirlerin tutulumu ile (nöropati) dengesiz yürüme, el ve ayak kaslarında güçsüzlük, ağrı ve ısı duyusunda azalma buna bağlı ayak yaraları gibi çok farklı rahatsızlıklar da görülebilmektedir.

Kaç tip şeker hastalığı var?

Dr. Berna Temel: Tip 1 diyabet, Tip 2 diyabet, gestasyonel yani gebelik diyabeti ve ilaçlara ve pankreas hastalıklarına bağlı olarak ortaya çıkan diyabettir.

Tip 1 diyabet nedir?

Dr. Berna Temel: Mutlak insülin eksikliği vardır. Pankreas çok az insülin üretir ya da hiç insülin üretmez. Kandaki şeker miktarı çok fazla yükselir. Bu durumda kişiye dışarıdan insülin verilmesi gerekir.Genellikle 30 yaşından önce başlar.

Kimlerde daha sık görülüyor?

Dr. Berna Temel: Okul öncesi, ergenlik ve geç ergenlik dönemlerinde daha çok görülür. Hastalar çoğunlukla zayıf ya da normal kilodadır. Şeker yüksekliğine ilişkin şikayetler aniden ortaya çıkar ve hemen tedavi altına alınmadığı takdirde şeker yüksekliği komaları görülebilir.

Tip 1 diyabette tedavi nasıl olmalı?

Dr. Berna Temel: Tip 1 diyabetin tedavisinde değişmez kural insülin enjeksiyonudur (enjektör, kalem veya pompa ile uygulanabilir). Bu tip şeker hastalığında insülin kullanmak bir zorunluluktur ve hayat kurtarıcıdır. Tedavinin diğer temel taşları ise sağlıklı beslenme, düzenli egzersiz ve eğitimdir (diyabetlinin kedi kendini izleme ve tedavisi). İdeal kan şekeri düzeyinin sağlanması için hastanın günlük bakımına va diyetine özen göstermesi gerekir. Ayrıca evde kan şekeri ve keton takibi yapılmalıdır.

ŞEKER HASTALIĞI 'GELİYORUM' DER

* Ağız kuruluğu

* Çok su içme

* Çok idrara çıkma

* Gece idrara çıkma

* Halsizlik

* Bulanık görme

* Çok yemek yeme isteği

* Kilo değişiklikleri (kilo alma, ya da verme)

* Ayaklarda his kaybı ya da karıncalanma

HAZIRLAYAN: ÖZGÜR KÖYLÜ

ozgur.koylu@posta.com.tr