'Büyük Patlama'da rekor enerji

Dünyanın en büyük atom altı parçacık çarpıştırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı'nda iki proton ışını rekor hıza ulaştırılarak çarpıştırıldı. Bugüne kadarki en büyük enerji açığa çıkarıldı. Deneyin kontrolden çıkması halinde, açığa çıkacak bu enerjinin dünyayı yerle bir etmesine yönelik 'korkular' da böylece son bulmuş oldu.

Cenevre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Merkezinde (CERN), yerin 100 metre altındaki 27 kilometrelik oval tünelde iki proton huzmesi 3,5 Tera elektron volt (3,5 trilyon elektron volt- TeV) enerjiyle, ışık hızına (saniyede 300 bin kilometre) çok yakın bir hızla çarpıştırıldı.

İsviçre-Fransa sınırındaki CERN’in kontrol odasındaki bilim adamları, ilk çarpışmaları alkışlarla karşıladı. Açığa çıkan enerji, bugüne kadar Avrupa ve ABD’deki çarpıştırıcılarda kaydedilen en yüksek enerji düzeyi oldu.

'YENİ BİR ÇAĞIN BAŞLANGICI'

CERN sözcüsü, bilim adamı Paola Catapano, "Bu yeni bir çağın başlangıcıdır" dedi. Bilim adamları, "büyük patlama" deneyinde, evrenin doğasını kavramaya yarayacak yeni parçacıklar görmeyi umuyor. Çarpışmada, temel element parçacıkları, atom çekirdeklerini oluşturmak için birleşmeye başlamadan önce meydana gelen "büyük patlama" anındaki koşulların oluşturulması öngörülüyordu.

İsviçre’nin Cenevre kentindeki Avrupa Nükleer Araştırma Teşkilatı (CERN) tesislerinde bu sabah deneyin başlamasının ardından bir hata sinyali alınmış ve sistemler öğleden sonra yine çalıştırılarak deneye devam edilmişti.

KEŞİFLER ANCAK AYLAR SONRA

CERN Genel Direktörü Rolf-Dieter Heuer, yaptığı açıklamada, deneyden ancak aylar sonra bilimsel keşiflerin yapılabileceğini söyledi. Bilgisayarların, çarpışmalar sonucu ortaya çıkan muazzam miktardaki veriyi çözümlemek zorunda kalacak olmalarını gecikmenin nedenleri arasında sayan Heuer, araştırmacıların, 2010 yılının sonunda bilim adamlarının evrenin yüzde 26’sını oluşturduğuna inandıkları karanlık madde hakkında keşifler yapacaklarını ümit ettiklerini belirtti.

KAYIP KÜTLE

Bilim adamları, uzak galaksilerdeki ışık bükülmesi ve olduğu varsayılan kayıp kütleyi açıklamak amacıyla kuramsallaştırılan karanlık maddenin, galaksilerin daha hızlı dönmesini sağladığına inanıyor. Ancak yüzde 4’ü görünebilir maddeden oluşan evrenin geriye kalan yüzde 70’lik kısmını oluşturan "karanlık enerji" adı verilen farklı bir oluşumun ise uzay ve zaman arasında eşit olarak dağılmış boşlukla ilişkili olduğu düşünülüyor.

Karanlık enerjinin evrenin genişlemesini hızlandırdığına inandıklarını ifade eden bilim adamları, CERN çarpıştırıcısıyla yapılacak deneyin uzay ve zamandaki gizli boyutlara da ışık tutacağı, bu alanda da yeni keşifler yapılmasına imkan sağlayabileceği görüşünü dile getiriyor.