Büyük resimdeki tehlike geçmedi

Türkiye Barolar Birliği Başkanı Prof. Dr. Metin Feyzioğlu ile görüştüm ve son gelişmeler hakkındaki yorumlarını aldım, özetleyerek aktarıyorum.

Darbeyle ilgili değerlendirmeniz nedir?

Adil yargılanma hakkının her ihlali, suçlunun suçsuzdan ayrılmasını zorlaştıracak ve FETÖ’ye yarayacaktır. Yargılama sürecinin en az travmaya yol açacak şekilde ve zorunluluk olmadıkça tutuksuz yürütülmesini diliyorum. Bu aşamada tutuklama kararı vermeyen hâkimlerin üzerinde “Acaba FETÖ’cü mü?” baskısının hiçbir şekilde oluşturulmaması gerekir. Avukatlar da şüphelilerin savunmasını üstlenmekten caydırılmamalıdır.

Yargısal sürecin adil yürütüldüğüne dair uluslararası geçerliliğe sahip damgayı avukatlar vurur. Avukatlar olmazsa, ağzınızla kuş tutsanız siyasi değil, hukuki bir yargılama yapıldığına kimseyi inandıramazsınız. Bu da en çok FETÖ’cülere yarar. Adil yargılamayı ihlal eden ya bilinçsizce FETÖ’ye destek veriyordur ya da gizli FETÖ’cüdür. İstihbarat raporlarıyla değil, sağlam delillerle gidilmelidir.

“Üst akıl” denen yapı bir ülke olabilir mi?

FETÖ bir araç. Bazı devletler ve uluslararası yapılarca korunup kollanmış. Darbe girişiminin arkasında bu yapılar doğrudan ya da dolaylı yer almış olabilir.

FETÖ yeni bir darbe yapabilir mi?

Böyle bir gücünün kalmadığını düşünüyorum. Ancak FETÖ’yü besleyip büyüten uluslararası yapılar aynen duruyor. Türkiye aynı bölgede yer almaya devam ediyor. Komşularımız aynı, sorunlar aynı. Demek ki büyük resimdeki tehlike geçmemiştir. Bu tehlikeye karşı “üst akıl”lardan şikâyet etmek yerine, kendimiz ortak akla ulaşarak üst akıl olmalıyız.

OHAL’i nasıl değerlendiriyorsunuz?

Kuşkusuz OHAL kararı verilmeliydi. Sorun, OHAL uygulamalarında. Kısa sürede normalleşme umut ediyorum. Olağanüstü hal KHK’ları ile kanunlarda değişiklik yapılması Anayasa’ya aykırı. Başta TSK’yı yeniden yapılandıran KHK hükümleri olmak üzere, kanunlarda değişiklik yapan KHK’lar, bir an önce TBMM’ye getirilerek kanunlaştırılmalı.

Türkiye, ABD’yi neden ikna edemiyor?

15 Temmuz darbe girişimine katılanların ifadeleri güçlü deliller oluşturuyor. ABD hukukuna göre iade talebinin kabul edilmesi için talebin siyasi olmaması gerekli. Türkiye’deki FETÖ soruşturmalarında adil yargılanma hakları ihlal edilirse ABD ve Avrupa’da bu örgüt mensuplarına yönelik yapacağımız iade taleplerinin reddedilmesi için kendi ellerimizle mazeret oluştururuz.

Sizce Amerika Gülen’i iade edecek mi?

Evrak tamamlandıktan sonra ABD’de hâkim kararı gerekiyor. Hâkimin “iade edilebilir” kararından sonra takdir yetkisi ABD Dışişleri Bakanı’ndadır.

Darbe girişimi ABD’nin işi mi?

ABD, Türkiye’nin müttefikidir. Böyle bir eylemi desteklemiş olacağını düşünmek dahi istemem. Bu şüphelerin sebebi, Gülen’in ABD’de yaşıyor olması. Dilerim iade en kısa sürede gerçekleşir.

Gülen nasıl bir ceza ile karşılaşabilir?

Silahlı terör örgütü yöneticisi olarak zaten mümkün olan en ağır ceza istenecektir. Yanısıra, örgüt mensuplarının, örgüt faaliyeti içinde işlediği her suçtan da ayrı ayrı sorumlu olacaktır.

İdam cezasıyla ilgili görüşünüz nedir?

Bugün için kanunlarımızda idam cezası yok. Getirilirse, darbecilere, geçmişe dönük uygulanması da mümkün değil. Anayasamızda da idam cezası yasaklanmıştır. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin idamı kaldıran protokolünün tarafıyız. İdam, telafisi olmayan bir ceza. Balyoz ve Ergenekon sırasında bu ceza olsaydı, onlarca vatansever muhtemelen idam edilmişti.

Yüksek yargıdaki organlarındaki FETÖ operasyonlarıyla ilgili değerlendirmeniz nedir?

Yargının her kademesinde FETÖ ile bağlantılı kişilerin ayıklanması lazım. Adil bir yargılama süreci sonunda, suçlu ve suçsuzun birbirinden ayrılacağını ümit ediyorum. Sadece istihbarat raporlarıyla hareket edilmemeli, sağlam delillere dayanılmalı.

Türkiye, AB ve Batı’dan genel olarak neden destek göremiyor?

Tarihsel-kültürel sebepleri var. Ama sürekli AB’yi, Batı’yı ve bir takım üst akılları suçlayarak da bir yere varamayız. Hükümetler ile toplumları birbirinden ayırmalıyız. Türkiye çoğulcu katılımcı demokrasisi, özgürlükler rejimi, eğitim sistemi, bilim, sanat, sporuyla Avrupa’nın vazgeçilmez parçası olursa Avrupa toplumlarıyla kucaklaşacaktır.

Daha demokratik ve güçlü bir Türkiye yaratılabilir mi?

Çok ümitliyim. İçimde hiçbir karamsarlık yok. Türkiye darbe girişimini iktidarı, muhalefeti, sivil toplumu ve 78 milyon vatandaşıyla tek vücut olarak püskürttü. Sayın Cumhurbaşkanı’nın ve hükümetin bunun bilincinde olduğunu görmekten mutluyum. Muhalefet partileri kendilerine uzatılan eli sıktılar. Hepimiz sürekli kötü niyet aramaktan yorulduk, yıprandık. Birbirimize elimizi uzatmalı, uzatılan elleri de sımsıkı kavramalıyız.