Çek mahkûmuna müjde

2170 KİŞİ HAPİS YATIYOR

Çeki karşılıksız çıktığı için hapiste olan 2170 mahkuma müjde. Çek Kanunu, önceki gece Meclis’te kabul edildi. Tarafların ödemede anlaşması halinde karşılıksız çek vermekten mahkum olanların ceza infazı duracak. Anlaşma halinde karşılıksız çek nedeniyle açılan soruşturma duracak. Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını kontrol edecek kişinin ekonomik, sosyal durumunun belirlenmesinde özen gösterecek.

BANKALARA BÜYÜK GÖREV

Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli sicil kayıtlarını, kimlik örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, ticaret sicil ve esnaf kayıtlarını alacak. Çek hesabının kapatılması halinde bankalar bu kayıtları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklayacak. Yerleşim yeri yurt dışında olanlar, bankaya Türkiye’de bir adres bildirmek zorunda olacak.

YENİ YASA KİME NE SUNUYOR?

* Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu bankaya ibraz edildiğinde hamilin vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenecek.

* Çek hesabı, ancak sahibinin veya yasal temsilcisinin yazılı talebi ya da mevduat veya katılım fonu zaman aşımı süresinin dolması üzerine kapatılacak.

* ‘Karşılıksızdır’ işlemi, muhatap bankanın çek hamiline kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılacak.

* Banka, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili olarak ödemekle yükümlü olduğu miktarı, çek hamili talep ettiği takdirde ödeyecek. Banka, hamil talep ederse her çek yaprağı için karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 lira veya üzerinde ise 600 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecek.

* Karşılığının kısmen bulunması halinde, çek bedeli 600 lira veya altındaysa, çek bedelini aşmamak koşuluyla kısmi karşılığı 600 liraya tamamlayacak. Çek bedelinin 600 liradan fazla olması halinde çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 lira ödemekle yükümlü olacak.

* Çekin tamamen veya kısmen karşılıksız çıkması halinde, ‘karşılıksızdır’ işlemi yapıldıktan sonra ön ve arka yüzün fotokopisi çekilerek bankada saklanacak ve çek hamile geri verilecek.

* Banka çekin karşılığının hesapta bulunmaması halinde yapması gereken ödemeyi geciktirirse, ödemekle yükümlü olduğu miktarın binde 3’ü kadar her gün ceza ödeyecek.

* Üzerindeki tarihten önce ibraz edilen çekin karşılığının kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde, bu çekle ilgili olarak hukuki takip yapılamayacak.

* İleri tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve ‘karşılıksızdır’ işlemine tabi tutulması şart olacak.

1500 GÜNE KADAR ADLİ PARA CEZASI

* Karşılıksız çek veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, 1500 güne kadar adli para cezası verilecek. Para cezası, çek bedelinin karşılıksız çıkan miktarından az olamayacak.

* Karşılıksız çek düzenleyen, çekin karşılığı banka hesabında bulunmayan kişi hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilecek.

* Hakkında çek yasağı verilmiş kişi, elindeki bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlü olacak. Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamayacak.

* Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, Merkez Bankası’na elektronik ortamda bildirilecek.

* Karşılıksız çekle ile ilgili hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen kişiler hakkındaki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak. Faizi ile ödeyen kurtulacak

* Karşılıksız kalan çek bedelini temerrüt faizi ile birlikte ödeyen kişi hakkındaki soruşturma ve kovuşturma kaldırılacak. Şikayetçinin, şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacak.

* Tacirin ticari işletmesi ile ilgili, tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası alacak.

* Tacir olmayana, tacir kişiye verilmesi gereken çek defterini veren banka görevlisi hakkında 50 günden 150 güne kadar para cezası verilecek.

* Bankalar, yasa yürürlüğe girdiğinde, Merkez Bankası’nca 1 ay içinde yayımlanacak tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak, yeni çek defterleri bastıracak.

* Bankalar, 1 Temmuz 2010 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verecek ve ellerindeki eski çek defterlerini imha edecek.