Giriş
Soru: 16 Nisan 2010’da bekar bir arkadaşım vefat etti. SSK’da 2280 gün çalışmışlığı var. Anne ve babası yaşıyor. Babası Emekli Sandığı’ndan emekli maaşı alıyor. Annesine ölüm aylığı bağlanır mı? Bağlanabiliyorsa nasıl ve nereye başvuruda bulunabiliriz? Muhteşem DEMİREL
[[HAFTAYA]]
Cevap: Ana ve babaya aylık bağlanabilmesi için, her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından (Bugünkü asgari ücrete göre 544.44 TL’den) daha az olması, sosyal güvenlik kurumlarından aylık (veya gelir) bağlanmamış olması, hak sahibi eş ve çocuklardan artan hissenin bulunması (65 yaşın üstünde olması halinde artan hisse şartı aranmıyor) şartları aranmaktadır. Ana ve baba arasında evlilik bağının bulunması halinde, aranan şartlar için ana ve babanın durumu birlikte, evlilik birliğinin olmaması halinde ise ana ve babanın durumları ayrı ayrı değerlendiriliyor. Arkadaşınızın prim ödemesi, ana ve babaya aylık bağlanması için yeterli. Babasının Emekli Sandığı’ndan aylığı olduğundan babaya aylık bağlanmaz. Ana ve babası arasında evlilik bağı olduğundan babanın aldığı emekli aylığı ikiye bölündüğünde anaya düşen pay, asgari ücretin net tutarının altında ise anaya ölüm aylığı bağlanır.
Kooperatif dairesinde iktisap tarihi kura çekilen tarihtir
Soru: Oturulabilir halde, 1999’da kurası çekilmiş, kat irtifaklı tapusu olan, Emlak Vergisi bina olarak şahıs adına ödenen, elektriği ve suyu şahıs adına olan ancak yapı kullanma izin belgesi alınmamış ve halen tasfiye halindeki kooperatif evi satılırsa vergi doğacak mıdır? Kooperatif evinin, kat mülkiyetli tapusunun olmaması, yapı kullanım izin belgesinin olmaması, kooperatifin tasfiye halinde olması, tahsis tarihinin (kura çekim tarihi ya da tapuya tescil edilmeksizin ortak adına ayrılması) iktisap tarihi olarak sayılmasına engel midir? Ardahan TEKİN
Cevap: Vergilendirmeye olayların gerçek mahiyeti esastır. Kooperatifin tasfiye edilememiş dairelerin iskân belgesinin alınamamış olmasının, değer artış kazancı yönünden bir önemi bulunmuyor. Önemli olan dairenin iktisap tarihi ve kaç yıl elde tutulduktan sonra elden çıkartıldığıdır. Tapusunu aldığınız, Emlak Vergisi’ni ödediğiniz, fiilen oturduğunuz dairenin iktisap tarihi, oturulabilir haldeyken kuranın çekilerek adınıza tahsis edildiği 1999 yılıdır. İktisap tarihi üstünden 5 yıldan fazla süre geçtiğinden, satışından elde edeceğiniz kazanç Gelir Vergisi’ne tabi değil.
Bağ-Kur’a 1 Ekim 2008’den öncesi tarihli kayıt için kanun çıkması lazım
Soru: 4 Kasım 1963 doğumluyum. Ocak 1982’den 1985’in sonuna kadar vergi mükellefiydim. 1983’te vatani görevimi yaptığım için Bağ-Kur’lu olamadım veya muhasebecinin azizliğine uğradım. Vergi dairesinden evraklarımı aldım. Ama Bağ-Kur’da hakkımı vermiyorlar. Ne yapmam gerekiyor? Mustafa ÇEBİ/İSTANBUL
Cevap: Sizin gibi süresi içinde Bağ-Kur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılıyor. Bağ-Kur haklı. Yeni bir yasa çıkmadığı sürece bu tarihten önceki dönem için Bağ-Kur’a kayıt ve tescil mümkün değil. İş mahkemesine dava açabilirsiniz. Ancak kararların çoğu aleyhte çıkmakta.
Vergi kaydınızın olduğu sürelere ilişkin prim borcunuz için aftan yararlanabilirsiniz
Soru: 13 Aralık 1962 doğumluyum. 1 Ocak 1984’te Bağ-Kur’a kayıt oldum. Hiç prim ödemedim, kaydımı da sildirmedim. Ancak vergi kaydımı sildirmiştim. Şimdi ise bir yıllık vergi mükellefiyim. Bağ-Kur ödemiyorum. Yeni çıkacak yasaya göre aftan yararlanma şansım var mı? Vahit ÇAM/MERZİFON
Cevap: Vergi kaydınızın olduğu dönemlere ilişkin prim borcunuz aftan yararlanır. Bunun için kanunun yayımlanacağı tarihi takip eden ikinci ay sonuna kadar yazılı başvuru yaparak, sürelerinizin ihya edilmesini ve prim borcunuzun çıkartılarak Af Kanunu kapsamında ödeme talebinde bulunmanız gerekiyor.
Sigorta başlangıç tarihinden önceki askerliği borçlanmak yararlı
Soru: 1 Ocak 1965 doğumluyum. 1 Mart 1985’te başlayan askerlik görevim 1 Eylül 1986’da sona erdi. 1 Mart 1987’de SSK’lı olarak işe başladım. Halen çalışmam ve prim ödemem devam ediyor. Askerliği borçlanarak bedelini ödersem emeklilik yaşımı öne alır mı? Ayrıca ödersem ne zaman emekli olabilirim? Bedir ÖZSULAR/İSTANBUL
Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız askerlik sürenizi borçlanmanız emekli olacağınız tarihi öne çeker. Askerlik sürenizin tamamını da borçlanmanıza gerek yok. 460 gününü borçlanmanız halinde, başlangıç tarihiniz 460 gün geri gider ve emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Toplam 5300 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 49 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2014’te emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanmazsanız 5375 gün ödemek şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız 1 Mart 2015’te emekli olabilirsiniz.
Anneniz Af Kanunu’ndan yararlanarak 1 Ekim 2008 öncesini kazanamaz
Soru: Annem 1950 doğumlu. 1973’ten beri bakkal dükkânı çalıştırıyor. 1983’te babamın vefatından dolayı Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) dul ve yetim maaşı alıyor. 1983’ten 2000’e kadar vergi mükellefiydi. Ben askerden geldikten sonra vergi mükellefi olan annemin üzerinden bakkal dükkânını devraldım. Bakkal dükkânını şirket yaparak annemi de bu şirkete ortak yaptım. Annem o zamanlar almış olduğu dul ve yetim maaşından dolayı prim ödemedi. Bugünkü şartlarda annem emekli olabilir mi? Çıkacak prim affından yararlanabilir mi? Esabil AYRINÇ/ADANA
Cevap: Annenizin dul aylığı alması, Bağ-Kur’lu olmasına mani değildi. Anneniz gibi süresi içinde Bağ-Kur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü, 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılmaktadır. Annenizin bu tarihten öncesi için aftan yararlanarak gün kazanması mümkün değil. Af Kanunu’nun yayımlanacağı tarihten önce annenizin tescilini yaptırmanız halinde, 1 Ekim 2008 ile 30 Haziran 2010 tarihleri arasındaki prim borçları için Af Kanunu’ndan yararlanabilir.
Haczedilen KEY’i geri alamazsınız
Soru: SSK emeklisiyim. Ziraat Bankası’na olan kredi kartı borcumdan ve kefilliğimden dolayı Temmuz 2008’de verilen Konut Edindirme Yardımı (KEY) parama Ziraat Bankası el koydu ve tarafıma ödeme yapılmadı. Bu parayı alabilir miyim? Alabiliyorsam ne gibi işlem yapmam gerekiyor? CUMAALİ/İZMİR
Cevap: Kefillik borcunuzdan dolayı KEY ödemeniz haczedilerek borcunuza mahsup edilmiş. Bu parayı geri almanız mümkün değil. Emekli aylığı haczedilemez. Ancak KEY emekli aylığı olmadığından haczedilebilir.
