Çölyak hastalığı: Glutensiz beslenme programının avantajları

Sadece Amerika’da 3 milyondan fazla kişi gizli bir salgından mustarip. Eğer şişkinlik, yorgunluk veya eklem ağrıları yaşıyorsanız, bunun sebebinin çölyak hastalığı veya gluten intoleransı olabileceğini düşünmenizi öneririm. Çölyak hastalığı vücudunuza ciddi şekilde zarar verebileceği gibi sizi karaciğer hastalıkları veya kansere yatkın hale getirebilir.

Daha da kötüsü ve önemlisi bu hastalığa çoğunlukla yanlış teşhis konuluyor ya da doktorlar tarafından fark edilemiyor. Ancak riskte olduğunuza dair endişeleriniz varsa dikkat edeceğiniz önemli işaret ve belirtiler var. Glutensiz bir diyet, dualarınıza yanıt olabilir ve hatta eğer gluten toleransınız varsa, gluteni hayatınızdan çıkarmak kilo vermenize de yardımcı olabilir.

Gluten: Nedir ve nelerde bulunur?
Çölyak hastalığı, bağırsaklarınızın besinleri doğru düzgün emmesine engel olan bir sindirim bozukluğudur. Çünkü çölyak hastaları genellikle buğday, çavdar ve arpa gibi diğer tahıllarda bulunan bir protein olan gluteni hazmedemezler.
Ekmeğin esnek dokusunu gluten sağlar. Hatta ilaç ve kozmetik gibi üretim alanlarında da kullanılır. Gluten aynı zamanda jambon, rokfor peyniri, bira, aromalı kahve, meyan kökü ve soya sosu gibi ürünlerde saklı olabilir.

Gluten aldığınızda ne olur?
Gluten intoleransınız varsa ve bu proteini vücudunuza aldıysanız, bağışıklık sisteminiz, besinlerin emilimini ve kana geçmesini sağlayan, ince bağırsağın mükemmel mimarisinin bir parçası olan villüslerinize zarar veren antikorlar salarak bunu yanıtlar.

Normalde ince bağırsak yiyeceklerdeki önemli besinleri emen parmak benzeri tüylerle kaplı bir peluş halı gibidir. Çölyak hastalığına maruz kaldığınızda, bu villusler düzleşir ve halıya benzeyen bağırsak daha çok parke tabana benzer. Böylece artık besinler doğru düzgün emilemezler.

Bu da, ne kadar yerseniz yiyin, yetersiz beslenmeye yol açar. Gluten intoleransı ve çölyak hastalığı arasındaki fark, gluten intoleransının genellikle bağırsağa aynı zararı vermemesidir ancak gluten alımı, rahatsızlık verici belirtilere yol açabilir.

Çölyak hastalığının belirtileri
Belirtileri saptamak zor olabilir ancak genelde en yaygın şikayetler karın ağrısı, şişkinlik ve aralıklı ishal. Bazen çölyak hastaları mideyle, karınla ilgili hiçbir sorun yaşamazlar ve bunun yerine asabiyet, eklem ağrısı, kas krampları, ağız yaraları, ayaklarda karıncalanma, veya gluten intoleransından kaynaklanan kaşıntılı, kabartılı bir deri hastalığı olan dermatit herpetiformis gibi şikayetlerde bulunabilirler. Bu döküntünün ve diğer çölyak hastalığı belirtilerinin tedavisi, glutensiz bir beslenme programı sağlamaktır. Aslında esas anahtar, doğru tanıyı bulmakta. Çölyak hastalığı yanıltıcı bir teşhise neden olabilir, çünkü bu hastalık IBS (Hassas Bağırsak Sendromu), ülser, Crohn Hastalığı (İltihabi Bağırsak Hastalığı) ve anemi gibi hastalıkları taklit edebilir.

Şişkinlik, yorgunluk veya eklem ağrısı yaşıyorsanız siz de çölyak hastalığı veya gluten intoleransından mustarip milyonlarca insandan biri olabilirsiniz.

Araştırmacılar artık ABD’de çölyak hastalığının özellikle de yüksek orandaki yanlış teşhislere bakarak, önceden düşünülenden daha yaygın olabileceğine inanıyorlar. Artık doktorunuzun çölyak hastası olup olmadığınıza karar vermesine yardımcı olmak için güvenilir kan testleri mevcut. Çölyak hastalığı bir otoimmün hastalığı olduğu için çölyak hastalarının bazı antikor seviyeleri anormal derecede yüksektir. Doktorunuz bu antikor seviyelerini ölçüp, endoskopik doku örneğiyle birlikte teşhisi doğrulayabilir. Eğer çölyak hastalığınız varsa, glutensiz bir diyet rahatlamanızı sağlayacaktır çünkü şu anda tedavisi yoktur.

Kaçınılması gereken başlıca yiyecekler
Ekmek
Krakerler
Tahıl
Makarna
Kurabiye, pasta ve börek
Unlu soslar Amarant, esmer buğday, kinoa gibi bazı tahıl çeşitleri gluten içermezler ancak siz etikette gluten içermez yazdığından emin olun çünkü bu ürünler glutenli tahıllarla aynı fabrika veya tesislerde üretiliyorsa çapraz bulaşma meydana gelebilir.

Çölyak hastaları için genellikle güvenli olan yiyecekler
Meyve ve sebzeler
Et, balık ve kümes hayvanları (panesiz)
Çoğu süt ürünleri
Glutensiz un (pirinç, soya, mısır, patates)
Patates

Çölyak hastalığı hakkında bilinçlenme arttığından dolayı üreticiler giderek daha fazla glutensiz ürün sunuyorlar. Uzman bir diyetisyen de size glutensiz yiyecekleri öğretmekte yardımcı olabilir.
Yanlışlıkla gluten tüketiminde bulunursanız, ishal veya mide krampları yaşayabilirsiniz çünkü azıcık miktarda tüketilen gluten bile zarara neden olabilir. Önemli olan yiyeceklerin etiketini okuyarak almak ve gluten içerenleri elemek, çünkü glutensiz bir beslenme genellikle çoğu hasta için tam iyileşme sağlar.

TOKSİK ŞİŞKİNLİK VE 3 NEDENİ
Şişkinlik hissi ve bunun yarattığı sıkıntı neredeyse her kadının tanıdığı bir durumdur. Bunun alınan gıdalar ve stresle ilgili olduğunu düşünüp pek kimse üzerinde de durmaz. Ancak bazı durumlarda masum görünen bu şişkinlik toksik olabilir. Zararsız bir baş belası gibi görünen şişkinlik özellikle kadınların başına gelen en tehlikeli hastalıklardan bazılarının tipik bir belirtisidir. Bunun bir hazımsızlık durumu mu yoksa sağlığınızın tehlikede olduğunu gösteren bir uyarı mı olduğunu nasıl anlarsınız? İşte rehberiniz...

Şişkinlik nedir?
Yiyecekler midenize ulaştığında asitler sindirme işlemine başlar ancak işin büyük bölümü ince bağırsak tarafından gerçekleştirilir. Oradaki enzimler şeker, protein ve yağları işleyerek vücudunuzun onları emmesine yardımcı olur. Eğer geniş moleküller bu adımı atlatırlarsa, bakterilerin görevi sonlandırdığı yere; kalın bağırsağa ulaşırlar. Görev sırasında bu bakteriler gaz salınımında bulunurlar ve bağırsaklarınız şişkin hale gelir. Siz de aşırı tokluk ve ağrı hissedersiniz, aynı zamanda pantolonlarınız üzerinize olmaz. Sorbitol ve fruktoz gibi ince bağırsakta kolayca sindirilemeyen maddelerin artan kullanımı, azalan egzersiz düzeyleri (sindirim sisteminin doğru düzgün çalışmasına yardımcı olan), ve bazı antibiyotiklerin aşırı kullanımından dolayı kaybedilen yararlı bağırsak bakterileri gibi yaşam tarzı faktörlerindeki değişiklikler yüzünden nüfusun büyük bir çoğunluğu için şişkinlik yükselişte. Bu faktörlerin neden olduğu şişkinlik rahatsızlık verici fakat zararsızdır.

Şişkinliğinizi ciddiye almanız gereken 3 durum
1. Divertikülit: Kalın bağırsak görevini yaparken (vücut dışkılarının rektum ve anüs kanalıyla dışarı atılması işlemi) bazen yüzeyi küçük torbacıkları dışarı atar ve divertikülozis denilen durum meydana gelir.
Eğer dışkısal maddeler bu torbacıkların yolunu keserse çok daha ciddi bir durum olan divertikülit oluşumuna neden olabilecek bir iltihaplanma meydana gelebilir. İltihaplanma bağırsağınızda bir kere başladı mı, karın boşluğuna gitme riski vardır ve bu da yaşamı tehdit eden bir enfeksiyona neden olur.

Divertikülozis belirtileri
Divertikülozis, divertiküle dönüşmeyebilir ve bir soruna yol açmayabilir. Ancak şu belirtiler divertikülozis olduğunuzu ve böylece divertikülite daha eğilimli olduğunuzu gösterir.
Büyük abdestinizi yaparken zorlanıyorsanız
Büyük abdestinize sık sık çıkıyorsanız ve küçük tanecikler şeklindeyse
Karnınızın alt sol çeyreğinde kramplar varsa (şiddetli değildir)
Şişkinlik varsa

Divertikülit belirtileri
Divertikülozisin belirtilerinin yanı sıra, divertikülitin belirtileri arasında şunlar vardır:
Şiddetli ağrı (hastaneye gitmeniz gerekip gerekmediğini düşündüren cinsten)
Aralıklı olmak yerine haftalarca geçmeyen şişkinlik
Kabızlık
Büyük abdestinizde kan

2. İnce bağırsaklarda aşırı bakteri çoğalması: İnce bağırsağınız bağırsak yüzeyindeki küçük çıkıntılar olan vilüsler yoluyla yiyeceklerdeki besinleri emer. Eğer ince bağırsağınızda bakteriler çoğalırsa (normalde orada bulunmazlar) vilüsleri yok edebilirler böylece besinlerin emilimini engellemiş olurlar.
Daha büyük yiyecek parçaları bir kez daha, gaz üreten bakterilerin üzerlerinde çalıştığı ince bağırsağa doğru yol alırlar ve şişkinlik, ishal sıkıntınız başlar.

Aşırı bakteri çoğalmasının belirtileri
Özellikle yemeklerden sonra şişkinlik
Yorgunluk
İnce bağırsaktaki bakteri çoğalması genellikle doktorlar arasında anlaşılamaz, bu yüzden doktorunuza bakmasını söylemeniz gerekir. Bazı yerlerde bakterinin varlığını saptayan nefes testleri mevcuttur veya ince bağırsaktan örnek sıvı alıp incelerler.

3. Yumurtalık kanseri: Önceleri yumurtalık kanseri sessiz katil olarak bilinirdi çünkü gelişip, tedavi edilemez bir duruma gelen kadar çok az belirti gösterirdi. Ama artık doktorlar, dikkatle dinlediğinizde hastalığın birkaç uyarı belirtisi fısıldadığını fark etti.
British Medical Journal’da son günlerdeki bir makalede en çok şişkinliğin öngörülür olduğu yazıldı. Yumurtalıklar kanserli olduğu zaman genelde büyürler ve karında şişkinliğe benzer büyüme oluştururlar. Yumurtalık kanseri döneminde oluşan hormonal değişiklikler de şişkinliğe yol açabilir.

Yumurtalık kanserinin belirtileri
Reglinizdeki önemli değişiklikler
Sürekli şişkinlik (özellikle bel ölçünüz arttıysa ve inmiyorsa)
Menopoz sonrası kanamalar
Sıkça idrar kaçırma
Rektal kanama Şişkinlik üzerine son söz Eğer şişkinlikle ilgili aşağıdaki belirtilerden herhangi birini yaşıyorsanız (veya bir haftadan uzun süren şişkinlik şikayetiniz varsa) doktorunuzdan bir randevu alın ve iyice muayene olun.
Ağrı
Bağırsak alışkanlıklarınızda değişiklik
Kilo kaybı
Büyük abdestinizde kanama.

1 dakikada sağlık
Cildinizin yaşını nasıl anlarsınız?
Cildinizin normalden daha hızlı yaşlanıp yaşlanmadığını anlamak için yüzünüzün parmak izini çıkarın. Başlarken, yüzünüz en az iki saat temiz olmalıdır. Bir parça seloteyp alın ve kafa derisi ve kaşların arasında kalan orta alnınıza yapıştırın ve sonra birkaç dakikalığına yavaşça bastırın.

Sonra dikkatlice çıkarın ve aynı bantı gözlerinizin dış kenarından, yanaklarınızın üzerine ve ordan dudaklarınızın üzerine getirin. Tekrar birkaç saniyeliğine bastırın ve çıkarın.

Eğer bant tamamen pürüzsüzse cildiniz 30 yaşındaki tipik bir cilttir. Eğer ince tabaka halinde deri veya ölü hücreler olup, hiç çizgi yoksa cildiniz 40 yaşında demektir.

Son olarak soyulmuş deri ve küçük çizgiler varsa cildiniz 50 yaşındaki bir cilttir. Unutmayın ki, güneş kremi kullanarak, Omega 3 bakımından zengin olan balık ve yemişlerden bolca tüketerek kırışıklıkları geciktirebilirsiniz.