Arap şeyhlerine hamam yapıyorlar

İlgilenenler için sorduk, öğrendik ki tek kurna başını çini kaplatmanın bedeli 2.500-5 bin TL. Nejla Anıl ve Sevinç Öztürk, mobilyadan takıya birçok alanda İznik çinisini günlük hayatın içine sokmayı başardılar. Kadın girişimcilerin müşterileri arasında Dubai Emiri El Maktum, Arap şeyhleri, Rus zenginleri var.

Daha önce neler yapıyordunuz?

Nejla Anıl: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü mezunuyum. Reklamcılık yaptım. Fotoğraf stüdyosuna aksesuar seçerken fark ettim ki çinileri sadece seyrediyoruz. Onlara dokunmuyoruz, kullanmıyoruz. Oysa bu sanatın bizim hayatımızın içine girmesi lazımdı. Çini hobim oldu. 10 yıl boyunca okudum, araştırdım, her yeri gezdim...

Sevinç Öztürk: Ben de İktisadi Ticari İlimler Akademisi Dış Ticaret Turizm Bölümü mezunuyum. İznik’te çalışırken çiniyle yakından ilgilendim. Kızım, Bağdat Caddesi’ndeki bir mobilya mağazasının vitrininde bugünkü ortağım Nejla Anıl’ın ilk ürünlerini görünce bizi tanıştırdı. Hedeflerimizin aynı olduğunu görünce birlikte çalışmaya başladık.

Çiniyi günlük hayatın içine nasıl soktunuz?

N.A: Çiniyi önce mobilyayla bir araya getirdim. Sehpalar, masalar yaptım. Sonra kutular, çerçeveler, takılar... Deriyle, gümüşle, camla birleştirmeler... Sadece seyretmek için üretmemek gerek. Çiniyi kullanacağız, eskiteceğiz ki yenisini yapalım. Geleneksel sanatların ancak bu şekilde yaşayabileceğine inanıyorum. Bu işe girdiğim için mutluyum.

“Çini negatif enerjiyi alır”

İznik çinisi neden özellikle camilerde kullanılıyor?

N.A: Materyalin en önemli özelliği kuartz altyapısına sahip olması. Kuartz yarı değerli bir kristal çeşididir. İnsan vücudundan negatifi toplama özelliği olan kuartz, huzur verir. Özellikle sırlandığında, alt yapısındaki derinlik kişiyi kendine doğru çekiyor. İznik çinileri suyu, havayı geçirir. Tüm camilerde, huzur bulmak istediğiniz yerlerde İznik çinisi kullanılmıştır.

Kimler tercih ediyor?

N.A: Camilere sık gidip gelen, çiniye aşina olanlar evlerinde ya da ofislerinde çiniyi görmek istiyor. Sanata meraklı olanlar ise zaten çini seviyor. Osmanlı ile beraber camilerde, harem dairesinde, hamamlarda kullanıldığı için bugün daha çok hamamlarda isteniyor. Daha çok villa sahibi olanlar hamamlarında kurnaların başına, göbek taşına, bordürüne çini istiyor. Duşakabin içine çini yaptıran bile var.

Çiniyi eve uygulatmak pahalı bir zevk midir?

Mesela iki kurnalı bir hamam ne kadara mal oluyor? S.Ö: İznik çinisinin çok pahalı olduğu, sadece önyargı. Sanıldığı kadar yüksek maliyetler çıkmıyor. Kurna başı 2.500-5 bin TL arasında değişir. Minyatür tablolar ortalama 4 bin TL.

“Araplar geometrik desen tercih ediyor”

Araplar, Ruslar, Türkler en çok hangi renk ve desen çini istiyor?

S.Ö: Bence çiniye en çok yakışan ama en zor elde edilen renk, turkuaz. Araplar en çok kırmızı ve geometrik desen istiyor. Türki Cumhuriyetler, Osmanlı döneminin renkli sır tekniği ile üretilen kobalt, turkuaz, sarı, mavi gibi renkleri, geometrik desenleri tercih ediyor. Türkler ise modern desen ve kırmızı üzerinde duruyor.

İznik çinisini tavan ve duvardan sonra zemine de uyguluyorsunuz. Müşteri mi bunu talep etti?

N.A: Bursa Yeşil Türbe’nin dış cephe çinilerini biz yeniledik. O sırada hayalim, çiniyi zemin süslemesinde de kullanmaktı. Laboratuvar çalışmaları ve yüzlerce deneme yapıldı. Yerde kullanılabilecek, çizilmelere dayanıklı sert sırlı İznik çinisini geliştirdik. Sonuçta duvarda kullanılanı yere uygulayarak bir tabuyu yıktık. Böylece bu sanat daha uzun süre yaşayacak.

Çiniyle yapılmış bazı mekânlar

Nejla Anıl ve Sevinç Öztürk’ün, İznik çinisiyle dekore ettiği yerli ve yabancı mekanlar:

- Dubai Emiri El Maktum’un özel konutuna hamam - Kuveyt ve Moskova’da özel konutlar - Kazakistan Han Çadırı - Dışişleri Bakanlığı Konutu - Atatürk Havalimanı CIP Salonu - Yeniköy’deki Ethem Sancak Yalısı - Rixos Almata Otel - Rixos Dubai Ottoman Palace - Serra Sabancı’nın Kanlıca’daki evi - Başbakanlık Ankara ve İstanbul ofis dekorasyonu - Dışişleri Bakanlığı müsteşar odaları - Yenikapı Mevlevihanesi

(14.05.2011 tarihli Cumartesi Postası'ndan alınmıştır.)