Giriş
İskoçya’nın, İngiltere’den bağımsızlığının tartışıldığı bugünlerde tarih boyunca ‘bağımsızlık’ istemiş ve bunun için oylama yapmış ülkelerin ortak özelliği akla geliyor. Bağımsızlık dendiğinde, ülkede yaşayanların yaklaşık yüzde 85’i sandığa gidiyor ve yüzde 80’lik bir ‘bağımsızlık’ oyu çıkıyor (The Guardian gazetesi araştırması)! Bağımsızlık konusu, ağırlıklı olarak İskoçya bağlamında tartışılsa da sonucun bağımsızlıktan yana çıkmasının olası etkileri de makalelerde yerini alıyor. Bu yan tartışmaların en ilgi çekenlerinden biri: İskoçya bağımsızlıktan yana oy kullanırsa bunun diğer ülkelere de sıçraması olasılığı. Bir nev’i ‘domino etkisi’. Hâli hazırda, bağımsızlık isteyebilecek olan ülkeler sıralaması şöyle:
* İskoçya, kendi içinde de bölünmeye gidebilir. Şetland Adaları’nın da bulunduğu bir grup ada, ekonomik gelişmeleri yakından izliyor.
* Katalonya: İspanya’dan ayrılma konusunda ısrarlı olan Katalonlar, Kasım ayında kendi referandumlarını yapmaya hazırlanıyor.
* Basklar: İspanya’nın içindeki bağımsızlık seslerinin en serti. Ekonomik olarak da Katalanlardan daha kötü durumda olan Bask Bölgesi 50 yıldır bağımsızlık istiyor
* Zaten yüzde 75 oranında özerk olan Grönland, 2021 yılına kadar Danimarka’dan tamamen ayrılma planları yapıyor.
* 19. Yüzyıl’dan beri Finlandiya’ya bağlı olan Aland Adaları, İsveççe konuşuyor ve Finlandiya yasaları tarafından belirlenmiş bir özerkliğe sahip. Finlandiya’dan ayrılma talebini yeniden gündeme getirebilirler.
* Faroe Adaları: Danimarka’ya bağlı olan ama Avrupa Birliği içinde yer almayan Faroe Adaları, Danimarka içinde özerk bir yönetime sahip.
* Belçika Flemenkleri: Belçika’nın kuzeyinde yaşayan 6.5 milyon kişi Flemenkçe (Hollandaca) konuşuyor. Bunlar, güneyde yaşayan ve Fransızca konuşan 4.5 milyonluk nüfusa karşı muhafazakar bir görüşe sahip. Milliyetçi Felemenk partisi Vlaams Belang, Felemenk Bölgesi için bağımsızlık istiyor.
* Venedik: Venedik’in başkent olduğu Veneto Bölgesi milliyetçiliği, İtalya’da 40 yıldır süregelen bir bağımsızlık isteğine sahip. İtalyan anayasasının ayrılığa izin vermemesine rağmen halkın yüzde 68 i, özellikle işsizlik ve ekonomik konular yüzünden ayrılığa sıcak bakıyor.
* Doğu Türkistan: Çin’in doğal mineraller açısından en zengin bölgesi olan Türkistan’ın 10 milyonluk Uygur ve Han halkı, Çin’den ayrılmak için her yolu deniyor. Çin ise nüfusun çoğunun Müslüman olduğu bölgedeki ayrılıkçı hareketi terör önlemleri ile kontrol ediyor.
* Kanada-Kebek: Kanada’nın Fransızca konuşan bölgesi Kebek’te, 1995 yılındaki referandumda az bir oy ile ‘özerkliğe hayır’ çıktı. Ama ayrılıkçı görüşler her daim tartışma konusu.
* Kürdistan: Suriye, Irak ve Türkiye’nin içinde bulunduğu coğrafyada yaşanan son gelişmeler ışığında, IŞİD kuvvetlerine karşı Amerika’nın desteğini alan Kürt Peşmerge hareketi, bölgedeki dengelerin değişebileceğinin habercisi. Yukarıdaki bölgelere; Bavyera, Korsika da eklenebilir. Görüldüğü üzere, Dünya henüz son sınırlarını çizmedi. Değişmeye, bölünmeye, dil ve din etrafında kutuplaşmaya devam ediyor. Kadim yerküre üzerindeki sınır değişikliklerini referandum gibi uygar yollar ile çözmeye çalışan ülkeler var. Sınırlar ve bağımsızlık için savaşmak gerekmiyor. İnsanların ölmesi de...
‘The Giver’
Lois Lowry’nin 1993 tarihli romanından bir ‘kabus senaryosu’ uyarlaması olan ‘The Giver’ Ekim ayı içinde ülkemizde vizyona girecek. Kitap ‘ütopya’ diyebileceğimiz bir toplum düzeninde başlıyor. Farklılıkların (renklerin) yok edildiği, aynılığın ve düzenin korunması için ekstrem kuralların uygulandığı bu toplumda; insanların cinsel dürtüleri yok edilmiş, bebekler, yapay döllenme ile ‘doğurma’ görevi verilmiş insanlar tarafından ‘üretilmekte’ ve ‘aile’ kurumuna benzer bir düzende ama ‘görevli’ anne-babalarca büyütülmektedir.
Dünyadaki acıların kaynağı olarak görülen insani duygu ve dürtülerin kontrolü, tek amaçtır. Bu nedenle konuşma dilindeki ‘duygu’ kelimeleri bile sansürlenerek kullanılmaktadır. İklim de insanlar ve tarım için ‘en uygun’ görülen derecelerde ve kontrol altındadır. Toplum bilge bir ‘yaşlılar heyeti’ tarafından yöneltilmektedir. Başkanları ise; pek çok kez Oscar ödülü kazanmış ünlü oyuncu Meryl Streep’ten başkası değildir. İnsanlık tarihinin anılarını saklayan ve bunları uygun bir adaya aktarma görevini üstlenen kişi ise; yine usta bir oyuncu olan Jeff Bridges.
‘The Giver’ Amerika’da çok tartışıldı. Sonunda da Güney Carolina, Florida, Teksas, Ohio ve Colorado’daki pek çok orta okul ve lisede yasaklandı! Kitap ‘Dünya nereye gidiyor, küresel ısınma sonumuz mu olacak, ırkçılık ve savaşlar olmasa gül gibi geçinir gider miydik acaba?’ gibi sorulara radikal çözüm olarak ‘ütopik bir toplum kurarsak sorunları çözeriz’ düşüncesine işaret ediyor. Ve insanların ‘cici’ olmak için uyguladığı önlemlerin, insanlıktan çaldıklarını gözler önüne seriyor. ‘Değer mi?’ sorusu ile baş başa kalmamıza neden oluyor. Siz de ‘dünyayı kurtarmak için bir şeyler yapmalıyız’ diyenlerdenseniz film vizyona gelmeden kitabı okumak isteyebilirsiniz.
Bizans Kemeri asfalt oldu
Aşağıdaki fotoğraf İstanbul’un Fatih semtinden... Asfaltın altında görülen tarihi kalıntılar Bizans dönemine ait. Sokak arasında kalmış bir tarih hazinesi... Tarihi değerleri korumadığımız gibi, üzerine yapılan yolun da bu şekliyle kullanımı mümkün değil. İstanbul gibi medeniyetler beşiği bir şehrin üzerini asfalt ile örtüyoruz. Ne kadar üzücü.
