Giriş
Bir kooperatif ortağından daire aldım. Kooperatif fesholmamış, işletme kooperatifine dönüşmüş. Bizlerin müstakil tapularımız var ama kooperatif beni de ortak sayıyor ve benden kooperatif aidatı istiyor. Ben ortak olmak zorunda mıyım? S.S.
Şu kooperatiflerin derdi bitmiyor. Oysa kooperatif kurmaktan maksat ortaklarına ucuz fiyata problemsiz mesken veya işyeri yapmaktır. Ama neyazık ki kooperatifler başlı başına problem olmaya devam ediyor. Öncelikle bir kooperatif tapuları ortaklar adına çıkardıktan sonra binalardan elini çekmeli. Binalar kat mülkiyeti mevzuatına göre yönetilmeli. Şayet kooperatifin adına gayrimenkul kaldı ise (ki bu dahi kalmamalı) bu halde kooperatif işletme kooperatifine dönüşebilir ama sadece kendi malik olduğu bağımsız bölümü işletir. İşletme kooperatifine dönüşmek demek sonsuza kadar binayı veya binaları yönetmek demek değildir. Sitede kat mülkiyeti mevzuatı işler, kooperatif de toplantılara katılıp payı kadar oy kullanır o kadar. Hele hele böyle bir ortaktan daire almış birinin kooperatife ortak kabulü diye bir mecburiyet asla olamaz. Bir kimse bir kooperatife isterse ortak olur isterse çıkar. Bu tamamen ortağın iradesindedir. Mademki kooperatif konusu açıldı kooperatiflerin işletme kooperatifine neden dönüşmemesi gerektiğini de aşağıda açıklayayım.
İşletme kooperatifi
Yukarıda “kooperatif üzerinde gayrimenkul kalmışsa kooperatif işletme kooperatifine dönüşebilir” dedim. Ancak bu asıl değil istisnadır. Zira kooperatif yapabileceği bağımsız bölüm kadar bağımsız bölüm yapar ve bunları da ortaklarına dağıtır. Bu hali ile amacı gerçekleşmiş olur. Çünkü kooperatiflerin amacı ticaret değil, ortaklarına hizmettir. Bazı hallerde üzerinde bina yapılmayan kooperatif malı olan parseller kalabilir. Bazı hallerde de yapılan inşaatta binaların işyeri vasfındaki bağımsız bölümü kooperatife kalabilir. Bu halde kooperatif bu bağımsız bölümleri veya parselleri ortaklar adına tescil ettirip bu yerlerden de elini çekmelidir. Ancak burada şu soru sorulabilir: “Birileri dairesini sattığında yeni malik, açıkta kalan bağımsız bölüm veya parsele malik olacak mı?” Bunun yanıtı hayır olamayacak ancak eski malik kooperatif ortağı olmaya devam edeceği için ortak mallardaki ortaklığı sürecek. Bu bir problem yaşatmaz mı? Evet yaşatır. O halde bunu da çözmek lazım ve çözümü de var. Bu durumda ortada kalan mallar bir başka parsele bağlı mülkilet olarak tescil edilir. Bu bir başka parsele malik olan her kimse açıkta kalan gayrimenkulün de ortağı olur. Bu durumda bağımsız bölümler el değiştirdikçe, yeni malik de bağlı gayrimenkulde söz sahibi olur ve karmaşa önlenir. Ancak kooperatiflerimiz bu sisteme hiç girmemeyi ve işletme kooperatifine dönüşüp sitedeki yönetimi elden çıkarmamayı tercih etmektedir. Bu işe bağlılığın neden bu kadar cazip olduğunu anlayamadığımı önceki yazılarımda belirtmiştim.
