D vitamini eksikliği obeziteye neden olur mu?

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları&Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Prof. Dr. Nesibe Andıran anlattı:

"Son zamanlarda yaygınlaşan obezite sorunu ile obez çocuklarda D vitamini eksikliğinin de daha sık olduğu saptandı. Bunun nedenleri obezite nedeniyle daha az hareket eden çocukların açık hava etkinliklerine daha az katılımı ve güneş ışınları ile yeterince karşılaşmama, günün 10-12 saatinden fazlasını bilgisayar/TV karşısında geçirmesi, zayıf bireylere göre daha kapalı kıyafetler giymesi, temel diyet alışkanlıkları (balık, süt, yoğurt, peynir, vs… tüketiminin yetersizliği), D vitamininden fakir abur-cubur gıdalarla beslenme gibi nedenler olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca D vitamini yağda eriyen bir molekül olduğundan obezlerde fazla olan yağ dokusunda tutulmasının daha çok olması ve biyoyararlanımının azalması da D vitamini eksikliği için önemli bir durumdur. Bu nedenle vücutta yeterli miktarda olmasına rağmen serum düzeyi düşük ölçülebilir. Yine alınan fazla kiloların, yağ dokusunun ve karaciğer yağlanmasının karaciğerde D vitamini üretimi yapan reseptörler üzerinde neden olduğu olumsuz etkiler de gösterilmiştir.

D VİTAMİNİNİN ÖNEMİ NEDİR?

Düşük vitamin D düzeylerinin obeziteye yol açabilmesi de başka bir bakış açısıdır. Yağ hücresine kalsiyum geçişinin yağ yıkımı ve yapımını etkilediği, bunun da aktif D vitamini tarafından etkilendiği bilinmektedir. Vitamin D ve obezite ilişkisini araştıran çalışmalardan elde edilen verilerin standardizasyonu zordur ve araştırma sonuçları çelişmektedir. Ancak yapılan çalışmalarda D vitamin düzeyi düşük erişkinlerde obezitenin daha sık ortaya çıktığı gösterilmiştir. Yine çalışmalarda ek olarak vitamin D alımı ve kalsiyumdan zengin beslenme ile yağ kitlesinin azaldığı, en azından artmadığı da gösterilmiştir.

Prof. Dr. Nesibe Andıran

D vitamini, vitamin olarak adlandırılsa da aslında çok kıymetli bir hormon olup vücutta hemen bütün hücrelerde reseptörü vardır. Yani bilinsin ya da henüz bilinemesin, vücutta her hücrede bir görev yapmaktadır. D vitamini başta bağışıklık sistemi olmak üzere fiziksel ve zihinsel fonksiyonlar için gereklidir. D vitamini eksikliğinin diyabetle, astımla, Alzheimer, Parkinson Hastalığı ile bazı kanserler ile ilişkili olduğu da gösterilmiştir.

Obezitesi olan çocukların öncelikle obeziteye yatkınlık oluşturan hormonal bozukluklar (insülin direnci, hipotiroidi …) açısından mutlaka değerlendirilmesi, bu arada D vitamini düzeyinin de ölçülerek eksik ise mutlaka yerine konulması önemlidir.

SAĞLIKLI BESLENMEYE VE GÜNEŞ IŞIĞINA DİKKAT!

Balık, özellikle yağlı okyanus balıkları ve deniz mahsulleri D vitamini açısından zengin olan gıda seçeneklerinin başında gelirler. Aynı zamanda süt ve süt ürünleri, yumurta, bazı mantar türleri de D vitamini açısından önemlidir.
D vitamini eksikliğini gidermek için sadece besinlere başvurmak da yeterli değil. Çünkü D vitamininin önemli bir kısmı güneş ışınları ile vücutta sentezlenir. Bu nedenle D vitamini rezervlerini doldurabilmek için günde 2-3 kez, 20-30 dakikalık sürelerde güneşin altında vakit geçirilmesi uygun olacaktır. D vitamininin yarılanma süresi 6-8 hafta olup yazın doldurulan D vitamini bir yıl boyunca yeterli olamamaktadır. Özellikle kış aylarında D vitamini takviyesi gerekmektedir. Bu arada kan düzeyini bilmeden, çok yüksek ve tekrarlayan dozlarda D vitamini almanın kan kalsiyum düzeyini artırabileceği (hiperkalsemi), böbrek kum ve taşı yapabileceği, yine çocuklarda kemik yaşını ilerleterek (kemiği kapatıp) boydan kaybettirebileceği unutulmamalıdır."