Deprem için umut

İstanbul Teknik Üniversitesi ile Doğa Araştırmaları Derneği (DOHAD) ve İstanbul Üniversitesi (İÜ) Mühendislik Fakültesi Jeofizik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Oğuz Gündoğdu’nun yürüttüğü proje depremi 4 gün önceden haber veriyor. ‘Depremi Önceden Belirleme Sistemi’ projesinde Marmara Fayı’nın ‘kalp atışları’ kurulan sismoloji ağıyla saniye saniye takip ediliyor.

'Ciddiye almadılar’

Dün Tekirdağ Marmara Ereğlisi’ne sismoloji istasyonu kurmak için giden Doç Dr. Oğuz Gündoğdu sistemle ilgili şunları anlattı: “Fay hattındaki hareketlerle, toprak, su ve havadaki hareketleri sürekli izleyerek bölgenin deprem haritasını oluşturan bu sistem, depremi 4 gün önceden haber veriyor. Bu sistem Türkiye’de ilk başta bazı bilim adamları tarafından ciddiye alınmadı. Sistem hakkında bilgi verdiğimiz insanlar ‘Japonlar bile depremi önceden tespit edemiyor’ dediler. Ancak, Türkiye’de meydana gelen depremler ‘sığ’ olarak adlandırdığımız, 50-60 kilometre derinde olan hareketler. Bunun için tespit yapmak mümkün. Japonya’daki depremler ise yerin 300-400 kilometre altından geliyor.”

Deprem için internet sitesi

Marmara’da kurulan sismoloji istasyonlarından gelen veriler İstanbul’daki merkezde değerlendirilerek 4 gün sonra olacak depremin şiddeti belirleniyor. 10 dakikada bir güncellenen tüm veriler www.yerdurumu.com adlı internet sitesinden yayınlanıyor. Doç Dr. Oğuz Gündoğdu, deprem ve doğa hareketliliğinin yabancı ülkelerdeki bilim adamları tarafından da titizlikle takip edildiğini belirterek, “Hayati önem taşıyan bu sistemin ülkemizde de önemsenmesi gerekiyor. Depremin 4 gün önceden fark edildiği bir ülkede, insanlar daha bilinçli hale gelecektir. Türkiye’de depremi 5-6 saniye öncesinden haber veren bir sistem kullanılıyor. Bu sistemdeki amaç, can kurtarmaya yönelik olmasa da gaz ve elektriklerin kesilmesi için yeterli görülüyor. Bunun için 4 milyon dolar para harcandı” dedi.

Doğa da yakın takipte

DOHAD üyeleri de doğada ve canlılarda meydana gelen ani değişimlerin depremin habercisi olduğu fikrinden hareket ediyor. Projeye destek veren DOHAD üyeleri ve 110 amatör gözlemci 7 yıldır karıncalardan buluta, evcil hayvanlardan kuyu suyuna kadar doğayı yakından izliyor. Kimi karıncaları gözlemliyor. Kimi saksıdaki küstüm çiçeğini. Kimi evdeki köpeğini takibe alıyor. Doğayı gözlemleyen grubun elde ettiği verilerle, fay hattındaki sismoloji ağından gelen veriler birlikte değerlendiriliyor. Depremden önce doğada ve canlılardaki değişimlerden yola çıkarak bugüne kadar Marmara’daki birçok depremin yerini ve büyüklüğünü duyuran DOHAD da bu projeye büyük katkı sağlıyor.