Giriş
Sosyal medyada 'hayalet robot' alarmı! 30 yıl önceki vahşet yeniden canlandı, uzman isim riske dikkat çekti
İngiltere'de 1993 yılında canice katledilen 2 yaşındaki James Bulger'ın yapay zeka ile tekrar canlandırılarak cinayetin tekrarlanması pek çok kişi tarafından tepkiyle karşılandı. Bulger'ın annesi Denise Fergus, "İğrenç ötesi bir şey" diyerek bu görüntüyü hazırlayanlara büyük tepki gösterirken konuyla ilgili Posta.com.tr'ye konuşan Doç. Dr. Ali Murat Kırık, 'hayalet robotlar'ın hayatımıza getireceği risklere dikkat çekti.
Ömer Faruk Ekinci | 1993 yılının şubat ayında İngiltere’de bir AVM’de annesinden ayrılan 2 yaşındaki James Bulger, yanında 10 yaşlarındaki Jon Venables ve Robert Thompson’ın yanında görüldü. Dışarıdan bakanlar bu ikilinin küçük çocuğun abileri olduğunu düşünüyordu. Ancak bu çocuklar, Bulger’i kaçıran ve kısa süre sonra onu katledenlerin ta kendileriydi.
12 Şubat günü öğleden sonra güvenlik kameralarına yakalanan görüntülerden saatler sonra 10 yaşlarındaki 2 çocuk, küçük Bulger’a işkence etmeye başladı. Görgü tanıkları Bulger’ın durumundan rahatsız göründüğünü söylese de yanındakilerin abileri olduğunu düşündüklerinden kimse onlara karışmadı ve büyük bir trajediye sebep oldu.
O gün okula gitmedikleri belirlenen 2 çocuk, AVM’de gezinirlerken çalabilecekleri her şeyi çalmaya çalışıyorlar sonrasında ise çaldıklarını asansöre yüklüyorlardı. Küçük çocuklar bunları sadece eğlence için yaptıklarını söyledi.
Kısa süre sonra bundan da sıkılan çocuklar, başka bir hedef belirledi. Başka bir çocuk kaçırmaya karar verdiler. Bulger’ın annesinin bir anlık dalgınlığından yararlanan çocuklar, hemen onun elinden tutarak oradan uzaklaşmaya başladılar. 3 çocuğun birlikte son görüntüsü saat 15.42’de AVM’den ayrılırken kaydedildi.
KAYIP İLANLARI ÇIKARILDI
Tüm bunlar yaşanırken Bulger’ın annesi Denise, panikten dört dönüyordu. Kasaptan alışveriş yaparken yanında olan oğlu bir anda ortadan kaybolmuştu. Hemen AVM’nin güvenlik görevlilerine giderek durumu anlattı. AVM’de ismiyle defalarca anons yapılmasına rağmen hiçbir sonuç çıkmadı ve saat 16.15’i gösterdiğinde Bulger için polis karakolunda bir kayıp ilanı çıkarıldı.
Annesinin panikten çıldırmak üzere olduğu sıralarda Bulger, yanındaki Venables ve Thompson ile birlikte yürümeye devam ediyor ve annesine seslenerek ağlamayı sürdürüyordu. 2 çocuk Bulger’ın bu ağlamalarını başta görmezden geldi. Daha sonra ise Bulger’ın kafasını yere vurarak onun ağlamasını izlemeye devam ettiler.
Yol boyunca Bulger’a çeşitli işkenceler yaparak tren istasyonuna gelen çocuklar, bir an yapacaklarına tereddüt etse de kısa süre sonra burada rayların üzerine yatırdıkları 2 yaşındaki Bulger’a işkence etmeye başladılar. Raylar üzerinde işkence gören Bulger, saat 17.45 ile 18.30 arası bir zamanda daha fazla dayanamayarak hayatını kaybetti.
Bulger’ın kayıp ilanından hiçbir ipucu bulunmamasının ardından polis ekipleri hemen harekete geçerek AVM’nin güvenlik kamerası kayıtlarına baktı. Bulger’ı AVM’den çıkaranların 2 çocuk olduğunu gören ekipler adeta şok oldu. Görüntüler basın ile paylaşıldıktan sonra büyük ses getirdi ve ülkenin 1 numaralı gündem konusu oldu.
Olayın ülke geneline yayılmasından 2 gün sonra Bulger’ın cansız bedeninin bulunmasıyla arama sonlandırıldı.
Elindeki bazı kanıtlar ve James Bulger katillerinin muhtemelen iki çocuk olduğu bilgisi ile polis, kaybolma günü için yakındaki okulların devamsızlık listelerini kontrol etti. Bu, çeşitli çocukların potansiyel katil olarak tanımlanmasına neden oldu, hatta bazı ebeveynler kendi çocuklarını bile bildirdi ancak sonunda polise yapılan isimsiz bir telefon görüşmesinde Jon Venables ve Robert Thompson'ın James Bulger'ın katilleri olduğunu ima edildi. Arayan kişi polise, Venables ve Thompson'ın cuma günü okulda olmadıklarını söyledi.
TÜM KANITLARA RAĞMEN ŞÜPHELENMEDİLER
Polis daha sonra her iki çocuğun evini incelemeye aldı ve Thompson'ın ayakkabılarında kan ve Venables'ın ceketinde mavi boya buldu ancak bu kanıtlara rağmen, Venables ve Thompson başlangıçta yetkililerin baş şüphelileri değildi.
Polis, halihazırda şiddet kayıtları olan diğer çocuklara odaklandı ve belirsiz kamera görüntülerinden iki çocuğun 10 değil, 13 veya 14 göründüğünü düşünüyordu. Ancak ayrı polis görüşmeleri sırasında Jon Venables ve Robert Thompson birbirlerini suçladılar. Birkaç gün süren görüşmelerin ardından Venables suçlarını itiraf etti.
İşledikleri cinayet ve işkence suçlarından yargılanan çocuklar, cinayet veya adam öldürmeden hüküm giymiş çocuk suçlular için standart protokolde olduğu gibi, hapis cezasına çarptırıldı. Bu belirsiz cezanın üst sınırı yoktu ancak duruma göre belirlenecek bir minimumu vardı. Bu durumda, sadece sekiz yıldı ve bu sırada katil çocuklar 18 yaşına girmiş olacaktı.
Venables ve Thompson hapishanede şiddet içeren veya anormal davranışlar göstermediler, bunun yerine James Bulger cinayeti için sessizce ve olaysız bir şekilde cezalarını çektiler. Böylece, 2001'de 8 yıl dolduğunda, her iki çocuk da serbest bırakıldı.
Serbest bırakılmalarının ardından, Jon Venables ve Robert Thompson'a yeni kimlikler verildi. İkiliye intikam isteyenlerin ve öfkeli kamuoyunun James Bulger katillerini avlama tehlikesi nedeniyle ömür boyu yasal anonimlik verildi.
ANNESİ TEPKİ GÖSTERDİ: İĞRENÇ ÖTESİ BİR ŞEY
Yıllar boyunca zaman zaman gündem olan Bulger cinayeti ile ilgili yeni bir gelişme daha yaşandı. 2 yaşındayken katledilen Bulger’ın yapay zeka ile yapılmış görsellerinin sosyal medyada paylaşılmasıyla bu kan donduran hikaye yeniden gündeme geldi.
Bulger’ın annesi Denise Fergus cinayette yaşananları anlatan yapay zeka görüntüsünün yer aldığı videoların, kendisini oğlunun vahşice öldürüldüğü olayı yeniden yaşamaya zorladığını söyledi.
İngiliz The Mirror’a konuşan anne Denise şu ifadeleri kullandı:
Bu, ölü bir çocuğu hayata döndürmek demek. İğrenç ötesi bir şey. Hikayeyi anlatmak başka bir şeydir, onunla bir sorunum yok. James'in hikayesini zaten herkes biliyor. Ama ölü bir çocuğun yüzünü koyarak ona ne olduğu hakkında konuşmak kesinlikle iğrenç.
Şikayet edilen birkaç videoyu kaldıran sosyal medya platformu TikTok, bu paylaşımlardan sorumlu hesaplara karşı önlemler aldığını duyurarak şu açıklamayı yaptı:
TikTok'un herkese kucak açan bir yer olmasını istiyoruz ve platformumuzda bu tür rahatsız edici içeriklere yer yok. Topluluk İlkelerimiz, bir gencin tasvirini içeren yapay içeriklere izin vermediğimizi net bir şekilde belirtiyor. Bu nitelikteki içerikleri buldukça kaldırmaya devam ediyoruz.
VAKALARIN SAYISI ARTABİLİR
Konuyla ilgili Posta.com.tr’ye konuşan Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Bilişim Uzmanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Yapay zeka teknolojisinin halka açık verilerle çalışması, benzer adli vakaların tekrarlanma riskini artırabileceğine dikkat çekti.
Yapay zekanın büyük veri kümelerinden öğrendiğini ve öğrendiği bilgilerle içerik ürettiğini belirten Doç. Dr. Kırık, “Eğer bu veri kümeleri içinde suçlar, trajik olaylar veya diğer rahatsız edici içerikler yer alıyorsa, yapay zeka tarafından üretilen içeriklerde de bu tür unsurlar görülebilir. Özellikle, suç mağdurlarının veya trajik olayların detayları yapay zekâ tarafından üretilen içeriklerde yer alıyorsa, bu durum mağdurların aileleri ve toplum için travmatik olabilir” şeklinde konuştu.
"HAYALET ROBOTLAR' SORUNLAR YARABİLİR"
Pek çok distopya senaryosunda bulunan ‘hayalet robotlar’ ihtimalinin ölen kişilerin reenkarnasyonlarını teslim ettiğini söyleyerek bu ihtimalin arttığını belirten Doç. Dr. Kırık şu ifadeleri kullandı:
Hayalet robotlar, ölen kişilerin yapay zekâ temsilleridir ve sesleri, görüntüleri ve davranışları, gerçek kişilerinkine benzer şekilde tasarlanabilir. Bu tür teknolojinin olası etik ve yasal sorunlar yaratabileceği açıktır. Özellikle, hayalet robotlarının gerçek kişilerin hatıralarına veya ailelerine zarar verebileceği düşünülmektedir.
Bu duruma örnek olarak ünlü bir aktörün ölümünden sonra yapay zeka teknolojisi kullanılarak onun dijital reenkarnasyonu olan hayalet robotlar oluşturulabileceğini söyleyen Doç. Dr. Kırık, bu robotların gerçek aktörün hayattayken yaptığı bazı tartışmalı açıklamaları veya hareketleri tekrarlayabileceğine dikkat çekerek bu durumun aktörün ailesi ve sevenlerini rahat edebileceğini belirtti.
UZMAN İSİMDEN 5 MADDELİK 'ÖNLEM' LİSTESİ
Bu tarz eylemlerin önüne geçebilmek için 5 maddelik bir ‘önlem’ paketinin yürürlüğe alınabileceğinden bahseden Doç. Dr. Kırık, listeyi şöyle sıraladı:
-Veri Koruma Yasaları: Hassas veya kişisel verilerin kullanımını düzenleyen veri koruma yasaları güçlendirilmeli ve teknoloji şirketleri, bu tür verileri izinsiz kullanmaktan kaçınılmalıdır.
-İfade Özgürlüğü ve Etik Standartlar: Yapay zeka teknolojisiyle üretilen içeriklerin ifade özgürlüğü ile uyumlu ve etik standartlara uygun olmasını sağlamak için yönergeler belirlenmelidir.
-Veri Kaynaklarının Düzenlenmesi: Yapay zeka teknolojisi kullanırken kullanılacak veri kaynakları, içerik üretimi için uygun olmalı ve hassas içerikleri içermemelidir. Özellikle, çocukların veya suç mağdurlarının içeriklerini kullanımını düzenlemek önemlidir.
-Yapay Zeka Denetim Kurumları: Yapay zeka teknolojisinin etik kullanımını denetleyecek ve bu konuda rehberlik sağlayacak bağımsız kurumlar oluşturulmalıdır.
-Toplum Farkındalığı ve Eğitimi: Topluma yapay zeka teknolojisinin kullanımı ve etik sorunları hakkında farkındalık kazandırmak için eğitim ve bilgilendirme kampanyaları düzenlenmelidir.
