Giriş
Bu fotoğrafı herkes Web'in ilk fotoğrafı sanıyor. Ama arkasındaki hikaye, aslında çok daha farklı!
Dünya'nın en büyük bilim merkezlerinden biri olan CERN, yenilenmiş olan Large Hadron Collider'ın (LHC, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı) fotoğraflarını internette yayınlıyor. Ancak CERN tarafından internette yaklaşık olarak çeyrek asır önce yayınlanan fotoğrafların hepsi bilim ile alakalı değildi.
Yukarıda gördüğünüz fotoğraf, CERN'de bir 3D grafik sanatçısı olan Michele de Gennaro'nun liderliğini yaptığı Les Horribles Cernettes'in albüm kapağı. Fotoğraf, 1992 Hadronic Music Festival'in sahne arkasında o sıralarda Michelle'in erkek arkadaşı ve CERN'de bir IT geliştiricisi olan Silvano de Gennaro tarafından bir Canon EOS 650 kullanılarak çekilmiş. Daha sonra Photoshop'un ilk sürümünde fotoğraf işlenerek, pembe Cernettes grafiği eklenmiş. Bu eğlenceli grup, o sıralarda CERN'deki bilim insanlarına özel yazılmış şarkılara sahip olan bir "şaka grubu" olarak kurulmuştu. Bu yüzden de de Gennaro, bu albüm kapağının Dünya'yı değiştirecek bir görüntü olduğunu düşünmüyordu. Ama fotoğraf, yıllardır World Wide Web'in (WWW) yayınlanmış ilk fotoğrafı olarak biliniyor.
Web'in kısa tarihi
Web'de türünün ilk örneği olan bu fotoğrafın önemini anlamak için, Web'in niye ve nasıl kurulduğuna bakmak gerekiyor. Her şey, 20 Aralık 1990'da Tim Berners Lee'nin CERN'de bir yazılım danışmanı olarak çalıştığı sıralarda sunduğu proje önerisi ile başladı. Web'in başlangıç hedefleri oldukça basitti: Bilim adamlarının laboratuvar sunucularına daha kolay bağlanmalarını sağlamak. Başlangıçta da yaptığı şey tam olarak buydu.
Yukarıdaki fotoğrafta resimlenen ilk internet sitesi, tamamen World Wide Web projesi hakkındaydı. Site, HTML formatının nasıl çalıştığı gibi teknik detaylardan, proje üzerinde çalışan takıma kadar pek çok şey hakkında bilgi vermekteydi. Bütün bu veriler, Berners Lee'nin NeXT masaüstü bilgisayarında bulunuyordu.
BernersLee'nin sunucu olarak kullandığı bilgisayar
Web, kuruluşunu takip eden birkaç yıl boyunca, fizik araştırmalarının bilgilerinin paylaşıldığı bir platform olarak çalışmaktaydı. Ancak teknolojinin düz yazı dışındaki formatları desteklemeye başlaması ile beraber her şey değişti.
Tim Berners Lee de hayrandı
De Genarro, bu Cernettes fotoğrafını 18 Temmuz 1992 tarihinde çekmişti. Yaklaşık olarak aynı zamanlarda Berners Lee de, web'in GIF görüntülerini desteklemesini sağlayacak bir yazılımı geliştirmekle meşguldü. Anlatılanlara göre Berners Lee, ofisinde oturmuş web projesi üzerinde çalışırken, yakınlarda bulunan Silvio de Gennaro'dan yükleyebileceği taranmış birkaç fotoğraf istedi.
İnternete yüklenen ilk fotoğrafın tarihi bir görüntü veya ünlü bir fotoğrafçı tarafından çekilmiş olan bir fotoğraf olmasını bekleyebilirsiniz. Ancak de Gennaro, Cernettes için düzenlediği albüm kapağını verdi. Tim Berners Lee, grubun bir hayranıydı ve internete yüklenecek ilk fotoğraf olarak Cernettes'i seçmekte bir sorun görmedi.
Yıllarca böyle söylendi ama...
En azından geçtiğimiz yıllarda internette anlatılan durum buydu. Motherboard, 2012'de fotoğrafın 20. yılını kutlayarak, Cernettes'in fotoğrafının internetteki ilk fotoğraf olduğunu tekrar gündeme getirdi. Site, ayrıca, Berners Lee'nin kadın kıyafetleri giymeyi sevdiğini de söylemekteydi.
Bu durum, fotoğrafı çeken ve Photoshop ile düzenleyen de Genarro'yu sinirlendirmek için yeterli oldu. Cernettes'in internet sitesinde – hâlâ CERN'in sunucularında bulunmakta – de Genarro, hikayenin aslını ilk kez anlattı. De Genarro'nun söylediğine göre Berners Lee "yeni bulduğu 'World Wide Web' adlı bir bilgilendirme sisteminde yayınlamak için 'CERN kızlarının' tarayıcıdan geçirilmiş birkaç fotoğrafını" istemişti. Evet, bir çeşit bilgi sistemi...
Genarro tarafından fotoğrafın tarihteki önemi şu şekilde belirtiliyor: "Bu fotoğrafın Web'in ilk fotoğrafı olduğunu kesin olarak söyleyemem. Eğer web sitemizi okuduysanız, fotoğrafın, Web'deki ilk grup fotoğrafı'olduğu yazmakta. Düzinelerce medya kuruluşu, basit sansasyonellik için kelimelerimizi değiştirmekteler. KiDe Genarro, Berners Lee hakkındaki söylentinin ortaya çıkmasına sebep olan oyunu da açıklayarak, Berners Lee'nin bir çocuk oyununda kadın bir karakteri canlandırdığını söylüyor. İngiliz çocuk oyunlarında kadın karakterleri genellikle erkek oyuncuların oynadığını ve bunun çocuklara komik geldiğini; çoğu prens, şövalye ve benzeri karakterin de "gençlere daha güzel" gözüktüğü için kadın oyuncular tarafından canlandırıldığını belirtmekte.
Gerçekten de web'e yüklenen ilk fotoğrafın hangisi olduğunu belirlemek oldukça güç. Berners Lee'nin belirli bir plandan ziyade anlık kararlar alıyor gibi gözüktüğü de düşünülürse, belirleme işlemi daha da zorlaşıyor. Ancak Cernettes'in fotoğrafının internet üzerindeki ilk fotoğraflardan biri olduğunu söyleyebiliriz.
Geleceğin işaretçisi
Emin olduğumuz bir şey ise, bu fotoğraf sayesinde insanların web'i kullanım biçimlerinin değiştiği. Anlaşıldığı kadarıyla bu fotoğraf seçiminin öngörülü olduğu söylenebilir.
Web o ana kadar, fizikçilerin önemli verileri paylaştıkları çok ciddi bir ortamdı. Ancak Berners Lee, fizik ortamında bu aracın çok popüler olduğunu gördükten sonra, araştırmalardan daha fazlası için kullanılabileceğini fark etti. Fotoğraflar ile çalışmasının da asıl sebebi buydu.
Berners Lee, web'i eğlenceli bir şey haline getirmek istiyordu. Görünene göre de eğlenceli bir fotoğraf, bunun için en iyi yoldu. Jean-François Groff, Berners Lee'ye nasıl bir fotoğraf yüklemesi gerektiğini söylemişti. "Eğer medyanın içine güzel bir kız koyarsan, insanlar medyayı fark edeceklerdir."
Groff'un cümlesi bazı tartışmalara yol açabilecek bir cümle olabilir. Ancak kabul etmek lazım ki, Cernettes'in fotoğrafının uzun ömürlü olmasının sebeplerinden biri, bilim insanlarının onu şirin ve komik buluyor olmalarıydı. Bu fotoğraf, web'in ilk fotoğrafı veya beşinci fotoğrafı olabilir ama kesin olan bir şey var ki, kendisi web'de dolaşan ilk kültürel eser.
Cernettes'in ise her zaman yapmak istedikleri şeyi başardıklarını söyleyebiliriz: Bilim insanlarını güldürmek. Söyledikleri şarkıların bazıları, sevgilisi ile vakit geçirmek yerine çok fazla çalışan bilim adamını anlatan "Collider" gibi, hüzünlü şarkılardı. Ayrıca, günümüzde internette gezen resimlerde olduğu gibi çoğu şarkının içerisinde bilim insanlarına özel şakalar bulunmakta. Cernettes, farkında olsalar da olmasalar da, web'in dünyayı nasıl değiştireceğine yön verdi. Öyle ki, albüm kapaklarının internetin önemli bir parçası olması gibi, internet üzerine bir şarkı da yazmışlardı...
Resimlerle: İnternetin 10 büyük ismi!
Kaynak: CHIP Online
