Economist: Türkiye Avrupa'nın Çin'i

İngiliz The Economist dergisi, son sayısında Türkiye'ye özel bir dosya ayırdı. Dosyada, ekonomiden dış siyasete, iç politikadan, Türkiye'nin Avrupa Birliği perspektifine kadar birçok değerlendirme yer alıyor. Economist, "Türkiye Batı'ya sırtını mı dönüyor?" başlıklı dosyada "Hayır ama Avrupa ve Amerika başarısını kabullenmezse dönebilir" diye yazdı.

Yazıda şu ifadeler dikkat çekiyor:

"Savaş sonrası dönemin çoğunda Türk ekonomisi, Çar Nikola'nın ifadesiyle Avrupa'nın hasta adamıydı. Bugün enflasyon daha düşük, bankalar sağlam ve Türkiye OECD içinde en hızlı büyüyen ekonomi. İmalat ve inşaat sektörü çok güçlü. Türkiye, bugün mobilya, araba, çimento, ayakkabı, televizyon ve DVD oynatıcıları üretiyor. Bir anlamda Avrupa'nın BRIC'i. Avrupa'nın Çin'i demek de mümkün."

ARTIK BİR DİPLOMASİ DEVİ

Dergide dış politikayla ilgili olarak da şu değerlendirme yer alıyor:

"Amerika'dan sonra dünyanın ikinci büyük ordusuyla NATO'nun eski bir üyesi olan Türkiye, her zaman Batı'nın kale duvarı olageldi. Norveç'le birlikte, Sovyetler Birliği'yle sınırı olan iki ülkeden biriydi. Ama Türkiye, Batı yanlısı çizgisi nedeniyle, bir zamanlar Osmanlı İmparatorluğu'nun parçası olan ülkeler dahil komşularını ihmal etti. Burada da büyük bir dönüşüm var. Güçlü ekonomisinin desteğiyle diplomatik açıdan Orta Doğu'da, Balkanlar'da hatta Afrika'da son derece aktif hale geldi. Gerçi müttefiklerinin her zaman bundan memnun olduğu söylenemez ama Türkiye bir anlamda yerel bir diplomasi devine dönüştü. Bölgenin Brezilyası oldu.

...Batılı güçlerin böyle bir ilerlemeden memnun olacağını düşünebilirsiniz ama müreffeh, mağrur bir Türkiye, birçoklarını huzursuz ediyor. Bu kadar kalabalık bir ülkeyi, Avrupa Birliği'ne kabul etmelerinin istenmesi olasılığı Avrupalıları titretiyor. Türkiye konusundaki gönülsüzlüğü nedeniyle Avrupa'yı azarlayan Amerika şimdi Ankara'nın yeni maceracı dış politikasından huzursuz. Batı'daki karşıtları İslami köktenciliğe kaydığı ve Türkiye’nin bir şekilde kaybedilmekte olduğu fikrinin arkasına gizlenme eğiliminde. Bu tamamen yanlış bir kanı. Batı'da bunu böyle görenlerin sayısı arttıkça, Türkiye'nin gerçekten kaybedilmesi olasılığı da artacak."

KİMSE BREZİLYA'YI SORGULAMADI

Dergi, bazı durumlarda Türkiye'nin aşırı İslami dayanışmanın kurbanı olduğunu, hakkındaki savaş suçları mahkemesi iddianamesini görmezden gelerek Sudan Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir'e iyi davrandığını, Brezilya'yla birlikte İran nezdinde yaptığı girişimin hatalı olduğunu, İsrail'e yönelik eleştirilerinin sadece İsrail'i değil Amerika'yı da kızdırdığını söylüyor ve devam ediyor:

"Brezilya da İran'a iyi davrandı. Kimse Brezilya'nın Batı'ya yakınlığını sorgulamadı. İsrail konusunda Erdoğan zaman zaman Arap sokaklarına oynadı. Ama, Batı Şeria'daki Yahudi yerleşimi örneğinde olduğu gibi Türkiye'nin şikayetlerinin çoğunun tartışmalı bir yanı yoktu. Hükümetin Gazze yardım filosuna öncülük edenlerle ilişkisi olması yanlış birşey ama İsrail gemideki dokuz kişiyi öldürmesiydi bu bir felakete dönüşmeyecekti. Dahası Türk hükümeti, demokrasilerin yapmaya çalıştığı şeyi yapıyor; Halkının görüşlerini yansıtıyor."

AVRUPALILAR TARİHİ BİR HATA YAPACAK

Dergi Türkiye'nin Avrupa Birliği üyeliği konusunda ise, şimdiye kadar birliğin müzakerelere başlayan hiçbir ülkeye "Hayır" demediğini, ama Fransa, Almanya, Avusturya ve Hollanda liderleriyle, halklarının büyük kısmının Ankara'nın üyeliğine kesinlikle karşı olduğunu aktardı.

Kıbrıs'ı aşılması neredeyse imkansız bir engel olarak tanımlayan dergi, "Eğer Avrupa Birliği, kendi Çin'ini dışlamayı tercih ederse, bölgesindeki en hızlı büyüyen ekonomiye sırtını çevirecek, Doğu’ya nüfuz etme umudunu yitirecek. Dünyada artık esamelerinin okunmadığından yakınmaya başlayan Avrupalılar tarihi bir hata yapacak" diye yazdı.

2001 TÜRKİYE'NİN GİDİŞATINI DEĞİŞTİRDİ

Economist iç dengeler konusunda, Türkiye'de siyasetin, Türkiye'nin kendisi kadar renkli ve ilginç olduğunu, partilerin kurulup bir anda kapandığını, siyasetçilere yasaklar getirildiğini, her türlü büyüklükte ve yapıda koalisyonun denendiğini ve ordunun sık sık hükümetleri devirdiğini belirterek "Ama 2001'deki ekonomik kriz bu gidişatı değiştirdi" diyor.

Dergi, bir başka yorumunda da Türkiye'nin aşırı şekilde merkezileştiğini ve azınlıklara kötü muamele ettiği görüşünü dile getiriyor.

(BBC TÜRKÇE SERVİSİ)