Giriş
Soru: Ben Emekli Sandığı’ndan emekli maaşı almaktayım. Ve hiç evlenmedim. Bağ-Kur’dan emekli olan babam 1997’de vefat etti. Babamdan da maaş alabilir miyim? Ebru ÖZMEN Cevap: Bağ-Kur, sosyal güvenlik kurumlarından emekli aylığı alanlara ana ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı aldığınızdan, babanızdan dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamazsınız. Ancak, siz Bağ-Kur emeklisi, babanız Emekli Sandığı emeklisi olsaydı, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilirdiniz. Bu Emekli Sandığı Kanunu’nun farklı olmasından kaynaklanıyor. Çevrenizde bu durumda olan ve babasından dolayı yetim aylığı alanlar sizi yanıltmasın.
Fazla primler eşe, çocuğa veya bir başka sigortalıya aktarılamaz
Soru: Annem, normal emekli olmak için gerekenden fazla prim ödemiş durumda. Aranan yaş haddini dolduramadığından, emekli olamıyor. Babamın ise malulen emekliliğe hak kazanmak için prim gün sayısı eksik. Annem fazla primlerini babama aktarabilir mi? Bu durumda nasıl bir yol izleyebiliriz? Bu konuda yardımcı olmanızı rica ediyorum. Fatih Ç Cevap: Sosyal güvenlik mevzuatında emekli olmak için aranandan fazla ödenen prim günlerinin eşe, çocuğa veya bir başka sigortalıya aktarma gibi bir uygulama yok. Maalesef annenizin fazla ödediği primleri babanıza aktararak, babanızın emekli olmasını sağlaması mümkün değil.
Yaş haddinden emekli olmak için 60 yaşı beklemeniz gerek
Soru: 20 Nisan 1979 doğumlu bir bayım. 16 Temmuz 1998’de sigortalı çalışmaya başladım. Toplam 1743 gün prim ödedim. Yaş haddinden veya normal emekli olabilmem için kaç gün prim ödemem gerekiyor? Ve kaç yaşında emekli olurum? Yeni yasa benim durumumda olanları nasıl ve ne şekilde etkiliyor? İ.ŞİMŞEK Cevap: 1857 gün daha prim ödeyerek, 1743 gün olan prim ödemenizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla 60 yaşınızı dolduracağınız 2039’da yaş haddinden emekli olabilirsiniz. 4157 gün daha prim ödeyerek, 1743 gün olan prim ödemenizi 5900 güne tamamlamanız şartıyla, 57 yaşınızı dolduracağınız 20 Nisan 2036 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Giriş bildirgeniz verilmiş olduğundan davayı kazanmanız gerek
Soru: 1986 yılında işverenim tarafından SSK’ya işe giriş bildirgem verildi. Ve aynı işletmece bana sicil numarası alınarak işe başladım. 2 ay sonra işten ayrıldım. 1990 yılında, 1986 yılında çalıştığım şirketten verilen sicil numarası ile başka bir işyerine girdim. Haziran 2009’da askerlik borçlanmasını ödedim. Emeklilik sürem dolmasına rağmen SSK, ‘emekli olamazsın’ yazısı verdi. Gerekçe ise işe giriş tarihimin 1986 değil, 1990 yılı olarak kayıta alınmış olmasıdır. İlk işyerim SSK’ya işe başlama bildirgesi vermiş. Lakin aylık bildirge vermemiş. Adıma SSK primi ödenmemiş. Mecburen ilk işyerim hakkında dava açtım. Dava halen devam ediyor. Sizce davam ne zaman ve nasıl sonuçlanır? İsmail GÖNGÖRMEZ/BALIKESİR Cevap: İlk işyeriniz işe giriş bildirgenizi vermiş olmasına karşın, çalışma günlerinizi bildirerek prim ödememiş. Yargı işe giriş bildirgesi gönderilen ancak, çalışma günleri bildirilmeyenler hakkında genellikle, ‘sigortalı hiç değilse giriş bildirgesinin gönderildiği gün bir gün çalışmıştır’ yönünde kararlar vermektedir. Normalde davayı kazanırsınız. Ancak, davayı kendi seyrine bırakmak ve sadece işe giriş bildirgesinden sonuç beklemek de doğru değil. 1986’da sözü edilen işyerinde iki ay çalıştığınıza dair elinizde ne kadar belge varsa mahkemeye sunmanızda ve orada çalıştığınızı bilen insanları şahit göstermenizde yarar var. Davanın ne zaman biteceği, mahkemenin iş yoğunluğuyla ilgili bir husus olduğundan, biteceği tarihi bildirmemiz kahinlik olur.
Çocuğun yurtdışı eğitim harcaması kazançtan indirilemez
Soru: 30 yıllık Gelir Vergisi mükellefiyim. Üniversite mezunu çocuğum mastır yapmak üzere şubat ayında İngiltere’ye gidecek. Yurtdışındaki okul masraflarını kazancımdan düşebilir miyim? A.ÇAKAR Cevap: Mükellefin kendisi, eşi ve küçük çocukları için yaptığı eğitim harcamalarının kazancından indirilmesi için, eğitim harcamasının: Beyan edilen kazancın yüzde 10’unu aşmaması,
* Türkiye’de yapılması,
* Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefi olan gerçek ve tüzel kişilerden alınan fatura vb. belgelerle tevsik edilmesi gerekmektedir.
Çocuğunuz lisans üstü eğitimini Türkiye’de yapmaması ve eğitim harcamasını Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefi olan kişi ve kurumdan alacağı fatura vb. belgelerle tevsik edemeyeceğinden, yurtdışındaki eğitim harcamalarını kazancınızdan düşmeniz mümkün değil.
Toplu prim ödenerek geçmiş günler kazanılamıyor
Soru: Annem 1948 doğumlu. Ve 1973 yılında sigortalı olarak çalışmaya başlamış. 478 gün sigorta primi ödenmiş. Ama sonra hiç çalışmadığı için, bir daha prim ödenmemiş. Annemin kalan günlerini ödeyip, emekli olması mümkün müdür? ÖMER Cevap: Annenizin, emekli olmak için prim ödemesini 3600 güne çıkartması gerekiyor. Son 1260 günü sigortalı bir işte çalışarak ödemek kaydıyla, 3122 gün daha prim ödeyerek 478 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Geçmişte prim ödenmemiş boş günlere toplu olarak prim ödeyip gün kazanılamıyor. Anneniz toplu prim ödeyerek emekli olamaz.
Kanun değişmedi Emlak Vergisi'nin 10'da birini ödeyeceksiniz
Soru: Üç yıldan beri tarihi eser sahasında bulunan binamız için Emlak Vergisi’nin 10’da 1’ini ödedik. Yeni kanuna göre, 2010 yılı Emlak Vergisi’nde bir değişiklik oldu mu? Aynı şekilde Emlak Vergisi’nin 10’da 1’ini ödeyebilir miyiz? Selvinaz AYGÜN Cevap: Emlak Vergisi Kanunu’nda bir değişiklik yapılmadı. Emlak Vergisi Kanunu’nun 30’uncu maddesine göre tasarrufu kısıtlanan bina, arsa ve arazi vergisi, kısıtlamanın devam ettiği sürece 10’da 1 oranında ödenecek. 2010 yılında da geçmiş yıllarda olduğu gibi hesaplanan verginin 10’da 1’ini ödemeniz gerekiyor. 2010 yılında ödenecek Emlak Vergisi’ne esas vergi değerleri belediye takdir komisyonlarınca yeniden belirlenmiş olduğundan, bu yıl ödeyeceğiniz vergi tutarı muhtemelen artmıştır. Bir yanlışlığa meydan vermemek için vergi tutarını belediyeden öğrendikten sonra yatırmanızda yarar var.
