Giriş
Soru: 14 aydır SSK’lıyım. 25 haftalık hamileyim. Doğum izni kullanma prosedürleri oldukça karışık. 1) 32’nci hafta itibarıyla izin hakkımı almış olmama rağmen 36’ncı haftada izne çıkmak istiyorum. 4 haftayı da doğum sonrası kullanmayı planlıyorum. Ne şekilde başvuru yapmam gerekiyor? Yine de doktorumdan rapor alacak mıyım? 2) Örneğin; 38’inci hafta doğum yaparsam kalan 2 haftalık iznim yanacak mı? 3) Doğum sonrasına aktarılacaksa nereye müracaat etmeliyim? 4) İzne çıktığım zamandan itibaren maaşım SSK’dan mı işlemeye başlayacak? Burcu KONGURTAY/İZMİR Cevap: 1) Sağlık durumunuz uygun olduğu takdirde, doktorun onayı (raporu) ile doğuma üç hafta kalana kadar çalışabilirsiniz. Bu durumda, kullanmadığınız doğum öncesi izin süreleri doğum sonrası izninize eklenir. Çalışarak geçirdiğiniz süreleri doğum sonrası kullanırsınız. Bunun için yapmanız gereken, doktorunuzdan sağlığınızın çalışmanıza uygun olduğunu belirten bir rapor alarak işverene ibraz etmekten ibarettir.
[[HAFTAYA]]
2) Erken doğum halinde, kullanılamayan doğum izni daha önce yanıyordu. Ancak, kamuoyunda Torba Yasa olarak adlandırılan yasa ile yapılan değişiklikle yanma işi kaldırıldı. Doğum öncesi izninizi kullanırken erken doğum yaparsanız, erken doğum nedeniyle kullanamadığınız izin süresi, doğum sonrası izninize eklenir. 3) İşverene doğum raporu ile başvurmanız yeterli olacaktır. 4) Doğumdan önceki bir yıl içinde 120 günden fazla annelik sigortasına prim ödemeniz olduğundan, doğumdan önceki ve sonraki 8 haftalık izin süresinde her gün için günlük kazancınızın üçte ikisi kadar geçici iş göremezlik ödeneği verilir. Geçici iş göremezlik ödeneğiniz Sosyal Güvenlik Kurumu’nca (SGK) ödenir. İşveren ücret ödemez. Ancak, aylık maktu ücretle (yevmiye usulü değil, aylık sabit bir ücretle) çalışıyorsanız, işveren almış olduğunuz geçici iş göremezlik ödeneğini ücretinizden düşer ve kalan ücretinizi de öder.
Eşiniz ve babanızdan bağlanacak aylıktan yüksek olanı tercih hakkınız var
Soru: Vefat eden eşimden SSK’dan dul maaşı alıyorum. Bağ-Kur’dan emekli olan babam vefat etti. Babamdan yetim maaşı alabilir miyim? Simay BÖKER Cevap: Bağ-Kur; eşinden dolayı SSK’dan dul aylığı alana, babasından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Ancak, iki aylıktan yüksek olanı tercih etme hakkınız var. Babanızdan bağlanacak aylığın tutarını öğrenin. Dul aylığınızdan yüksekse babanızdan aylık bağlanmasını talep edin. Muhtemelen eşinizden aldığınız aylık yüksek olduğundan, eşinizden aylık almaya devam edeceksiniz.
Yaş dolmadan kaç gün prim öderseniz ödeyin emekli olamazsınız
Soru: 1 Ocak 1966 doğumluyum. 5300 gün prim ve 49 yaşa tabiyim. 9000 gün prim dolduğunda emekli olabilir miyim? Serdar ŞEN Cevap: Emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. “...5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabiyim...” dediğinize göre; sigorta başlangıç tarihiniz 24 Mayıs 1985-23 Kasım 1986 aralığında olmalı. 5300 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 49 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2015’te emekli olabilirsiniz. Bu tarihten önce 9000 gün de prim ödemiş olsanız emekli olamazsınız.
10 Ağustos 2012’de emekli olabilirsiniz
Soru: 10 Ağustos 1965 doğumluyum. 1 Kasım 1982’de SSK’lı oldum. 7043 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? CAVİT Cevap: 25 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 10 Ağustos 2012’de emekli olabilirsiniz.
Fazla çalışma ücreti ödenmeyen işçi kıdem tazminatı alarak işinden ayrılabilir
Soru: 1977 doğumluyum. 1993’te SSK’lı oldum. 2500 gün primim var. 5 yıldır özel bir şirkette çalışıyorum. Yıllık ve bayram izinlerim olmadığı gibi her gün fazla mesai yapmaktayım. Bu durum günlük işe başlama ve bitirme çizelgesinde açıkça görülüyor. Gerek izinlerimin gerekse fazla mesailerimin karşılığını alamıyorum. Bu nedenle işten kendi isteğimle ayrılırsam her türlü hak ettiğim sosyal haklarımı alabilir miyim? Baki DAL Cevap: Yıllık izin kullandırılmaması ve fazla çalışma ücretinin ödenmemesi, işçiye iş akdini haklı nedenle fesih hakkı verir. Belirtilen nedenlerle iş akdinizi feshederek işinizden ayrıldığınızda, işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda. Ödemediği takdirde, iş mahkemesine dava açarak, hakkınız olan alacaklarınızı yargı yoluyla alabilirsiniz.
30 yıldan fazla olan memuriyet sürelerine emekli ikramiyesi ödenmez
Soru: 36 yıl memurluk yaptıktan sonra emekli oldum. Ancak, 30 yılın emekli ikramiyesi verildi. Neden 36 yılın tamamının emekli ikramiyesi verilmedi? Ortada bu şekilde bir kanun mu var? CEMAL Cevap: 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 89’uncu maddesi ‘...Verilecek emekli ikramiyesinin hesabında, 30 fiili hizmet yılından fazla süreler nazara alınmaz...’ hükmü yer almaktadır. Bu hükme göre; 30 yıldan fazla olan fiili hizmet süreleri için ikramiye ödenmiyor. Bir başka ifadeyle, ikramiyenin tavan sınırı 30 yıllık fiili hizmet süresidir. Siz de 30 yıllık çalışmanız karşılığı emekli ikramiyesi almışsınız. Sözü geçen yasa maddesi hükmüne göre; 6 yıllık hizmet süreniz için ikramiye almanız mümkün değil.
18 yaşından önceki başlangıcınız sorun yaratmıyor
Soru: 1 Mart 1973 doğumluyum. 1 Ocak 1988’de SSK’lı oldum. 4000 gün prim ödedim. Sigortalı olduğumda 15 yaşındaydım. Buna göre; sigorta giriş tarihim 18 yaşımı doldurduğum tarih mi, yoksa 1 Ocak 1988 mi? Buna göre ne zaman emekli olurum? Çetin DURMUŞ Cevap: Sigorta süresi açısından başlangıç 18 yaşın dolduğu tarihtir. Ancak, 15 yaşından itibaren prim ödemeye başlamanız, emekli olmanız açısından sorun teşkil etmiyor. Çünkü, emekli olma şartlarınız 1 Ocak 1988 başlangıcınıza göre belirlenecek. Bu başlangıca göre; 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 1300 gün daha prim ödeyerek, 4000 gün olan priminizi 5300 güne tamamlamanız şartıyla, 50 yaşınızı dolduracağınız 1 Mart 2013’te emekli olabilirsiniz.
