Giriş
Soru: Üç ay önce dairemi, banka kredisi kullanan bir arkadaşıma sattım. Satışta tapu harcını hem ben hem de alıcı emlak vergi değeri (24 bin TL) üstünden ödedim. Emlak değeri üstünden harç ödemenin sona erdiği ve tapu harcının gerçek alım satım bedeli üstünden ödenmesi gerektiğini belirten yazınızı okuduğumda, harcı yanlış ödediğimi anladım. Çünkü daireyi banka kredisiyle 130 bin TL’ye satmıştım. Bu durumda cezalı duruma düşmemek için, yaptığımız hatayı nasıl düzeltebiliriz? MUZAFFER
Cevap: Tapu harcının, emlak vergi değerinden az olmamak üzere gerçek alım satım bedeli üstünden ödenmesi gerekiyor. Tapu harcını dairenin satış bedeli olan 130 bin TL üstünden ödemeniz gerekiyordu. Daire alıcısı banka kredisi kullandığından, muhtemelen kullandığı kredi banka hesabınıza aktarılmıştır. Maliye eksik harç ödediğinizi, banka kayıtlarından kısa sürede tespit edebilir. Maliye tespit etmeden, bir pişmanlık dilekçesi ile harç ödediğiniz vergi dairesine başvurarak, yanlışlıkla eksik ödediğiniz harcı ödemek istediğinizi belirtin. Hesaplanan harç tutarını pişmanlık zammıyla birlikte ödemeniz halinde problem kalmaz. Tabi daireyi alanın da aynı yolla eksik harcı ödemesinde fayda var.
Girişiniz bildirilmemişse hakkınız zaman aşımına uğramış
Soru: 20 Ocak 1966 doğumluyum. 1979’da SSK’ya giriş yaptım. Ama benim SSK günlerim 1984’ten bu yana görünüyor. 1979 ile 1984 arasındaki zaman görünmüyor. Görünmeyen günlerimi nasıl bulabilirim? Cengiz YILMAZ
Cevap: Çıraklık ve stajyerlik döneminde yapılan sigortada, kişileri emekli eden uzun vadeli sigorta kollarına prim yatmadığından gün görünmez ve emeklilik açısından başlangıç sayılmaz. Bu dönemde alınan sigorta kartı ve sicil numarası emekli olana kadar kullanılır. Şayet 1979-1984 arasında çırak ve stajyer değilseniz ya işveren çalışmalarınızı kuruma bildirmedi ya da kurumda bir hata var. Bunu işverenden başlamak üzere araştırmanız gerekiyor. İşveren çalışmalarınızı bildirmişse evrakların bir örneğini alarak kuruma başvuru yapın. Şayet işveren kuruma giriş bildirgenizi göndermiş çalışma günlerinizi bildirmemişse, iş mahkemesine hizmet tespit davası açarak günlerinizi yargı yoluyla kazanmaya çalışın. İşveren hem girişinizi hem de günlerinizi bildirmemişse, işten ayrıldıktan sonra 5 yıl içinde dava açmadığınızdan, hakkınız zaman aşımına uğramış olduğundan dava yoluyla da gün kazanamazsınız.
Primin son 3.5 yılını çalışarak ödemelisiniz
Soru: 1985’te sigortalı çalışmaya başladım. Ara verip 2001’de isteğe bağlı prim ödemeye başladım. Emekli olmak için kaç yılım kaldı? Bağ-Kur’dan emekli olmak istemiyorum. Emekliliğime kaç yıl kala sigortalı işe geçmem lazım? Ve kaç yıl çalışmalıyım? Mualla BAŞARAN Cevap: Sigorta başlangıcınızı, isteğe bağlı prim ödemeye başladığınız tarihi yıl olarak vermiş, doğum tarihinizi bildirmemişsiniz. Sorunuzu varsayımlı olarak cevaplandırıyoruz. 24 Mayıs 1985 ve sonraki bir tarihte sigortalı olarak çalışmaya başlamışsanız emekli olmak için 20 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 42 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizin son 1260 gününü (3.5 yıl) sigortalı bir işte çalışarak ödemeniz halinde, Bağ-Kur’a tabi olmadan, belirttiğimiz üç şartı birlikte yerine getireceğiniz tarihte emekli olabilirsiniz.
Eşiniz son yedi yılda SSK’ya Bağ-Kur’dan fazla prim ödemeli
Soru: Eşim 1 Ocak 1960 doğumlu ve sigorta başlangıç tarihi 1989. 1200 gün prim ödedikten sonra Bağ-Kur’lu olarak 1170 gün de Bağ-Kur’a prim ödedik. Sonrasında ise isteğe bağlı sigortaya 8 ay prim ödedik. İsteğe bağlı sigorta, Bağ-Kur’a çevrilmiş. 14 aydır da ödüyoruz. Sigortadan emekli olabilmek için 3600 günü tamamlama ve yaş haddinden emeklilik için son 3.5 yıl SSK ödeme şartı bulunuyor mu? Öner YILDIZ
Cevap: Primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunuyor. Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur) sayılıyor. Bu açıdan 1 Ekim 2008’den itibaren son yedi yılda isteğe bağlıya 1260 gün (3.5 yıl) ve daha fazla prim ödeyenler Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmak zorunda kalacaklar. Eşinizin SSK’dan yaş haddinden emekli olabilmek için son yedi yılda SSK’ya Bağ-Kur’dan fazla prim ödemesi gerekiyor. Eşiniz isteğe bağlıdan çıkıp, sigortalı bir işte çalışarak 1020 gün prim ödemesi halinde, son yedi yılda SSK’ya fazla prim ödemiş olur ve 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabi olarak, 58 yaşını dolduracağı 1 Ocak 2018’de emekli olabilir.
Peşin kiranın tamamı için tek fatura düzenlenirse KDV de hesaplanır
Soru: Şirketimize ait işyerini kiraya veriyoruz. 3 yıllık kirasını peşin alacağız. Fatura düzenlerken KDV’sini nasıl hesaplayacağız? Peşin aldığımız kira bedelinin tamamı için mi yoksa yıllık mı? Baha BAYRAMOĞLU
Cevap: İşyeri olarak kiraya verdiğiniz şirketinize ait gayrimenkulden alacağınız üç yıllık peşin kira bedeli için KDV tahakkuku, fatura düzenleme şeklinize bağlı. Şayet üç yıllık peşin aldığınız kiranın tamamı için fatura düzenlerseniz, doğal olarak üç yıllık kira tutarının tamamı için KDV hesaplamanız lazım. Ancak, üç yıllık kira bedeline tek fatura düzenlemez (aldığınız kira bedelini avans olarak hesaplarınıza intikal ettirir) ve kira faturasını aylık düzenlerseniz (işleyen her ay için olmak üzere 36 fatura) KDV’yi de doğal olarak aylık hesaplar ve KDV yükünü gelecekteki 36 aya paylaştırmış olursunuz.
Kendi isteğinizle kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz
Soru: İki sorum olacak: 1- 10 Ağustos 1970 doğumluyum. 1989 yılı sigorta başlangıcım. Ne zaman emekli olabilirim? 2- 1995’ten beri aynı işyerinde çalışıyorum. 6138 iş günü primim oldu. İşyerinden kendim ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Vehbi LAFCI
Cevap:1) Emekli olmak için, sigorta başlangıç tarihiniz 23 Kasım 1989 ve öncesi bir tarihse 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş sonrası bir tarihse 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 51 (veya 52) yaşınızı dolduracağız tarihte emekli olabilirsiniz. 2) 15 yıl sigortalılık süreniz ve 3600 günden fazla prim ödemeniz olup emekli aylığı bağlanması için yaş haddinin dolmasını beklediğinizden, Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’nden ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısı alarak işverene ibraz etmek suretiyle, kıdem tazminatını alarak işinizden ayrılabilirsiniz.
