Giriş
Soru: 1978 doğumluyum. Sigorta başlangıcım 1993’teki çıraklık döneminden. 2002 yılında 360 gün prim yatmış. 16 yılım boş. Geriye dönük borçlarımı kapatarak bu günlerimi kazanabilir miyim? Ve ne zaman emekli olabilirim? Ayrıca isteğe bağlı sigortadan yararlanabilir miyim? Sağlık yardımı almak için ne kadar prim yatırmam gerekiyor? Mustafa CANAYAKIN Cevap: Mevzuatımızda geçmiş günleri borçlanma usulü olmadığından, geçmişteki boş günleri toplu prim ödeyerek kazanamazsınız. Çıraklık sigortası emeklilik açısından başlangıç sayılmıyor. Bu açıdan başlangıç tarihiniz 2002’de adınıza ilk defa malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenen gündür. Bu başlangıcınıza göre, emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 7000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 2038’de 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. İsteğe bağlı prim ödeyebilirsiniz. 30 gün isteğe bağlı prim ödediğinizde sağlık yardımı almaya başlarsınız. İsteğe bağlı prim bugün için 729 TL ile 4.538.50 TL arasında belirleyeceğiniz aylık kazanç tutarının yüzde 32’si kadardır. Prime esas kazancın alt sınırı olan 729 TL’yi seçerseniz, aylık 233.28 TL prim ödemeniz gerekir. İsteğe bağlı prim ödemeye devam ederseniz, yukarıdaki şartlarda emekli olabilmek için, prim ödemenizin son 1260 gününü (3.5 yılını) sigortalı bir işte çalışarak ödemelisiniz. Aksi takdirde, isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur’a) sayıldığından emekli olmak için en az 9000 gün prim ödemeniz lazım.
Şirketler farklı tüzel kişiliktir ihbar ve kıdem tazminatınızı alabilirsiniz
Soru: Özel bir inşaat limited şirketinde ben 18 Ağustos 2004, eşim 25 Haziran 2004 tarihinde işe başladık. Fakat SSK girişlerimiz eşimin 24 Kasım 2005, benim 10 Eylül 2005 tarihinde yapıldı. Şu anda şirket sahibi, borçlarından dolayı başkasının üzerine yeni bir şirket kurup beni, eşimi ve bizim süremiz kadar yanında çalışan işçilerin sigorta girişlerini bu yeni kurmuş olduğu şirket üzerinden yapacağını söyledi. Yani çalıştığımız süreleri alıp çöpe atacak. Bu girişim karşısında biz neler yapabiliriz? Haklarımızı ileriye dönük nasıl baki kılabiliriz? Berna ÖZDEMİR Cevap: Başka bir şirkette çalıştırılmanız için çalıştığınız şirketten çıkıp, yeni şirkette işbaşı yapmanız gerekir. İşverenin eski şirketten kıdem ve ihbar tazminatınızı ödeyerek iş akdinizi feshetmesi lazım. İhbar ve kıdem tazminatınız ödenmezse İş Mahkemesi’ne dava açarak yargı yoluyla alabilirsiniz. Varsa kullanmadığınız izin ücretlerinizi, fazla çalışma ücretlerinizi ve ücret alacaklarınızı da mahkeme kanalıyla almanız mümkün. Ayrıca, hizmet tespit davası açarak, sigortasız çalıştırıldığınızı mahkemede kanıtlarsanız (belge ve şahitlerle), sigortaya bildirilmeyen günlerinizi de kazanmanız mümkün.
Emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor
Soru: Ben sosyal sigortalı olarak çalıştım. 2287 gün prim ödedim. Geriye ne kadar gün ödeme yapmam lazım? Doğum tarihim 10 Mart 1962. Süleyman ANİK Cevap: Hangi şartlarla emekli olunacağını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. Sigorta başlangıç tarihinizi, askerlik tarihlerinizi ve askerlik sürenizi gün ay ve yıl olarak bildirdiğinizde, kaç gün daha prim ödemeniz gerektiğini hesaplayabiliriz.
Emekli olmak için primi 5525 güne, yaşı 52’ye tamamlamanız gerek
Soru: SSK’ya 10 Aralık 1989 tarihli girişim var. Hâlâ çalışmaktayım. 1967 doğumluyum. 4117 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olma hakkı kazanabilirim? Mustafa KORKMAZ Cevap: Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5525 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 1408 gün daha prim ödeyerek, 4117 gün olan prim ödemenizi 5525 güne tamamlamanız şartıyla, 2019’da 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Şayet askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yapmışsanız askerliğinizin 20 gününü borçlanmanız halinde, prim ödemenizi 5450 güne tamamlamanız şartıyla, 2018’de 51 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
2011’de emekli olabilirsiniz
Soru: 3 Temmuz 1957 doğumluyum. 1 Mart 1988 tarihinde Bağ-Kur’lu oldum. 5 yıl 8 ay 29 gün Bağ-Kur’a prim ödedim. 12 Ocak 1993 tarihinde SSK’ya geçtim. 3493 gün de SSK’ya prim ödedim. 20 ay askerliğimi borçlanırsam, ne zaman emekli olabilirim? HAYATİ Cevap: Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınız anlaşılıyor. Askerlik borçlanması, sigorta başlangıç tarihinizi 20 ay geri götürür, böylece emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Temmuz 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz.
666 gün prim eksiğinizi isteğe bağlıya ödemenizde risk yok
Soru: 4 Şubat 1970 doğumluyum. SSK’lı olarak 1987 ile 2001 yılları arasında toplam 4559 gün prim ödedim. 2001 yılından beri çalışmıyorum. Emekli olabilmek için 666 gün daha prim ödemem gerekiyor. Yani 4 Şubat 2014 tarihinde emekli olabiliyorum. 666 günlük kalan primi isteğe bağlı sigortalı olarak son iki yılda (4 Şubat 2012- 4 Şubat 2014 arasında) ödersem SSK’lı mı yoksa Bağ-Kurlu mu olarak emekli olurum? Serap GÖKÇE Cevap: 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe prim ödemeleri 4/b sigortasına (eski adıyla Bağ-Kur’a) sayılıyor. Primi ödenen son yedi yılda (son 2520 gün prim içinde) hangi kuruma fazla prim ödenmişse o kurumdan emekli olunuyor. Dolayısıyla emekli olmadan önceki son yedi yıl prim ödemesi içinde, isteğe bağlıya 1260 gün (3.5 yıl) ve daha fazla prim ödemesi olanlar, 4/b sigortasından (Bağ-Kur’dan) emekli olmak zorunda kalacaklar. Siz isteğe bağlıya 666 gün prim ödeyeceğinizden 4/b şartlarına (Bağ-Kur’a) tabi olma riskiniz yok. 666 gün prim eksiğinizi isteğe bağlı ödeseniz de SSK’dan emekli olabilirsiniz. Prim eksiğinizi son iki yıla bırakmanıza da gerek yok. Şimdiden ödeyerek tamamlar ve emekli olacağınız yaşın dolmasını bekleyebilirsiniz.
