Giriş
Aleyhime icra takibi yapılmıştı. Takibe itiraz ettim takip durdu. Sonra karşı taraf dava açtı ve sonuçta ben kaybettim. Ama benim borcum karşıma misliyle çıktı. Yani icra dosyasından çok farklı bir rakam karşıma çıktı. Ben icra takibindeki rakamı bulup yatıramazken şimdiki parayı hiç bulamayacağım. Bu faiz midir, bu kadar yüksek olur mu? R.H.
Şimdi size olması gerekeni anlatayım. Çünkü dosyanızı görmeden size hesap çıkartmam yanlış olur. Olan şudur: Sizin bir borcunuz var, bu borç icra dosyasındaki borç. Ancak siz takibe itiraz ettiniz ve itirazınızda haksız çıktınız. Bu halde size bir de yüzde 40 icra inkar tazminatı ilave edildi. Dikkat edin borcunuz neredeyse yarı yarıya bir anda arttı. Sonra takipten sonraki süre için faiz kondu. Üstelik ticaret yapıyorsanız buna reeskont faizi binmiş olabilir. İşte karşınıza çıkan rakam, evet oldukça yüksektir ve bunu en çok yükselten icra inkar tazminatıdır. Şayet davada siz haklı çıksaydınız takip konusu rakamın yüzde 40’ını kötü niyet tazminatı adı altında siz alacaktınız.
Borç likitse
Şimdi yukarıda anlattığım konuda biraz açıklama yapayım. Çünkü yukarıdaki açıklamada sanki yapılan icra takibine asla itiraz etmeyin gibi bir anlam çıkabilir. Hayır öyle değil. Şayet takip yapılır da takipteki alacak ‘likit’ olursa, yani bir hesaplamayı gerektirmeyecek sabit bir borç olursa yukarıda anlattığım icra inkar tazminatına hükmedilir. Ancak takip konusu borç hesaplamayı gerektirir bir borç ise ve hatta dava sırasında bir incelemeyi gerektirdikten sonra talebin altında bir borç çıkmışsa artık buna likittir diyemeyiz. Bu halde de icra inkar tazminatına hükmedilmez. Sadece hesaplanan borca ve faizine hükmedilir. Bu nedenle bir takibe muhatap olunduğunda borcun likit olup olmadığının tespiti önemlidir ve hesaplanması gereken bir borç ise duruma göre ya borcun tamamına veya bir kısmına itiraz edilebilir. Ancak sadece vakit kazanmak için yapılan itiraz karşınıza yüklü bir borcu getirir. Bu açıklamayı da yapma ihtiyacını duydum.
Artırım olabilir
Kira sözleşmem beş yıllık. Burası bir işyeri. Kira sözleşmemde artırım şartı var ama bu artırım şartı beni zorluyor. Kiramın ilk yılı bin 500 liraydı. İkinci yıl bin 800 lira, üçüncü yıl 2 bin 200 lira olacak. Bu artış böyle gidiyor ve ben ikinci yıldayım. Oysa artırım şartının geçersiz olduğunu yazmıştınız. Ben bu artırımı yapacak mıyım? N.R.
Evet yazdığımı hatırlıyorum ve belki bir defa değil birkaç defa yazdım. Durum şu: Bir yıllık bir sözleşme yaparsanız zaten birinci yıl sözleşmedeki kirayı ödüyorsunuz. Artırım şartı varsa bu artırım şartını ertesi yıl uyguluyorsunuz. Ancak ondan sonraki yıllar bu artırım şartı geçersiz. Mevzuat ne gösteriyor ise onu yapıyorsunuz. Ancak sizin durumunuz farklı. Kira sözleşmesi bir yıllıktan uzunsa yani sizde olduğu gibi beş yıllık ise bu durumda sözleşmeye beş yıl için koyulan artırım şartı geçerli. Yani sizin sözleşmenizde beş yıl için getirilen artırılmış kira bedellerini ödeyeceksiniz. Ancak beş yıllık dönem sona erecek, bu dönem için bir artırım şartı yok ise artık altıncı yıl mevzuat hükümlerine tabi olacaksınız. Netice olarak şunu söyleyeyim. Dönem içindeki artırım şartları geçerli. Dönem bittikten sonrakiler sadece bir yıl için geçerli sonraki yıllar için geçersiz.
