Giriş
Soru: Bir işçi işten çıktı. İşveren tarafından tazminatı verilmedi. Maaşları düzenli olarak da ödenmiyordu. Mahkemeye verdik. Mahkeme halen devam ediyor. Mahkemeyi kazanırsak, alacağımızı nasıl alabiliriz? Çünkü işverenin üstüne herhangi bir şey yok. Mallarına haciz koydurabilir miyiz? Ya da nasıl bir yol izlememiz gerekir? Adem KURUCA Cevap: Mahkemeyi kazanırsanız, işveren mahkeme kararına rağmen borcunu ödemezse, alacağı icra yoluyla tahsil etmekten başka seçeneğiniz kalmıyor. İşverenin adına kayıtlı menkul ve gayrimenkuller ve banka mevduat hesaplarına haciz koyarak alacağınızı icra yoluyla tahsil edebilirsiniz. Tabi, işverenin alacağı karşılayacak kadar malı olması koşuluyla. Şayet işverenin alacağınızı ödeyecek kadar malı yoksa, alacağınızı tahsil edemezsiniz. Bu durumda işverenin mal edinmesini izleyip, mali durumunun düzelmesini beklemekten başka çare yok.
Anneniz emekli olduğundan SSK’dan yetim aylığı alamaz
Soru: Annem Emekli Sandığı’ndan emekli. Babası SSK emeklisiydi, vefat etti. Maaşını bir müddet anneannem aldı, o da vefat etti. Babasından kalan maaşı alabilir mi? Oğuzhan ŞEREF Cevap: SSK, sosyal güvenlik kurumlarından emekli aylığı alan dul kız çocuklarına anne ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Anneniz emekli maaşı aldığından babasından dolayı SSK’dan yetim aylığı alamaz.
İki seçenekte de 2014’te emekli olabilirsiniz
Soru: 31 Ekim 1956 doğumluyum. 11 Ocak 1980’de SSK’lı oldum. 1400 gün primim var. Eylül 1994’ten beri aktif Bağ-Kur’luyum. Askerliğimi sigorta başlangıcından önce yaptım. Askerlik borçlanmasını yapmadım. Ne zaman emekli olabilirim? Alp Cevap: Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde sigorta başlangıç tarihiniz askerlik süreniz (20 ay kabul edilmiştir) kadar geri gider ve 25 yıl (9000 gün) prim ile 51 yaş şartlarına tabi olursunuz. Yaş sorununuz olmadığından, askerliğinizi de borçlanmanız şartıyla 25 yıl prim ödeme sürenizi dolduracağınız 10 Şubat 2014’te emekli olabilirsiniz. Ayrıca Bağ-Kur’u kapatıp, askerliğinizi borçlanmayıp, bundan sonra prim ödemeseniz de 15 yıl prim ve 58 yaş şartlarına tabi olarak, 31 Ekim 2014’te yaş haddinden emekli olabilirsiniz.
15 yıl yurt dışı borçlanması için ödenecek bedel 41 bin 990 liradır
Soru: Annem 1970-1985 yıllarında 15 yıl Almanya’da çalıştı ve kesin dönüş yaptı. 1945 doğumlu ve Türkiye’de hiç sigortalı olarak çalışmadı. Yurt dışı borçlanması yaparak yaş haddinden emekli olabilir mi? Eğer olabilirse en az kaç gün borçlanması gerekir? Aynı durumda olan eniştem için de durum şeklinde mi? Erkeklerde farklı bir uygulama söz konusu mu? Selçuk YÖRÜK Cevap: Anneniz sigortalı bir işe girip çalışmaya başlar (5, 10 gün gibi) ve 15 yıl yurtdışı çalışma süresini borçlanırsa, 25 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabi olur. Borçlanma bedelini ödediği tarihi takip eden aybaşından itibaren de emekli aylığı bağlanır. Örneğin, Mart 2010’da borçlanıp, borçlanma bedelini bu ay içinde öderseniz Nisan 2010’dan itibaren emekli aylığı bağlanır. 15 yıl (5400 gün) için ödemeniz gereken asgari borçlanma bedeli 41 bin 990 lira 40 kuruş (30 Haziran 2010’a kadar geçerli olan tutar). Erkekler için sadece yaş farkı var. Enişteniz annenizle aynı şartları taşıyorsa, 58 yaşını dolduruyorsa, 15 yıl yurtdışı borçlanması yaparak, aynı tutarda prim ödeyerek emekli olabilir.
Yaşınızı doldurduğunuzda emekli olacağınızdan primleri geri alamazsınız
Soru: 24 Haziran 1967 doğumluyum. 1987’de stajyer olarak sigortalı oldum. 1989’da askerden geldikten sonra SSK’lı olarak çalışmaya başladım. 7000 günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Sigortaya yatan 193 bin lirayı sigortadan vazgeçip geri alabilir miyim? Yunus Cevap: Sigorta başlangıcınızı tarih yerine yıl olarak vermişsiniz. Oysa bir gün bile emekli olma şartlarını değiştiriyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 23 Kasım 1989 ve öncesi bir tarihte sigortalı olmuşsanız 51 yaşınızı dolduracağınız 24 Haziran 2018’de, 24 Kasım 1989 ve sonrası bir tarihte sigortalı olmuşsanız 52 yaşınızı dolduracağınız 24 Haziran 2019’da emekli olabilirsiniz. Askerliğinizi borçlanırsanız bir yıl önce emekli olmanız mümkün. Emekli olmak için aranan yaş haddini doldurduğu halde, primi yetersiz olduğundan emekli olmayanlar, talepleri üzerine ödediği primi geri alabilirler. Prim ödemeniz yeterli olup, aranan yaş haddini dolduracağınız tarihte emekli aylığı bağlanacağından, ödediğiniz primleri geri alamazsınız.
Yurt dışı borçlanmasıyla aylık bağlatmak için Türkiye’ye kesin dönüş yapmak gerekiyor
Soru: Halam 1953 doğumlu. Eşi ile Almanya’da yaşıyor. 1970-1972 yılları arasında Almanya’ya yerleşene kadar 500 gün SSK’lı olarak çalışmış. 1990-1995 yılları arasında da 1000 gün kadar isteğe bağlı SSK üzerinden prim ödemiş. 3600 günden emekli olmak istiyor. Borçlanma yaptıktan sonra kesin dönüş yapmadan emekli maaşı bağlanabilir mi? Eşinin vefatı durumunda, eşinin emekli maaşı kesilir mi? Hale ÇETİN Cevap: Ev hanımı olarak yurtdışında geçen süreler 4/b’ye (Bağ-Kur) borçlanılabiliyor. 4/b sigortasında da en az 5400 gün prim ödemiş olmak gerekiyor. Halanız, ev hanımı olarak yurtdışında geçen sürelerinin 4500 gününü borçlanması halinde, 15 yıl (5400 gün) prim ödeme ve 55 yaş şartlarına tabi olarak emekli olabilir. Ancak, yurtdışı borçlanması yaparak emekli aylığı bağlatabilmesi için Türkiye’ye kesin dönüş yapmış olması gerekiyor. Halanız kesin dönüş yapmadan emekli aylığı bağlatamaz.
Gelir getirmeyen boş arsanın Emlak Vergisi olur, Gelir Vergisi olmaz
Soru: Gelir getirmeyen boş bir arsanın vergisi olur mu? Nursel TAVLAS Cevap: Gelir getirmeyen boş arsanın Gelir Vergisi olmaz. Gelir getirmediği için mart ayında beyanname verilmesine gerek yok. Ancak, gelir getirmeyen boş arsanın Emlak Vergisi olur. Emlak Vergisi arsanın bulunduğu yer belediyesine, her yıl mart/mayıs ve kasım ayında olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
