Ellerde titreme ve kilo kaybı varsa

ANADOLU SAĞLIK MERKEZİ ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA HASTALIKLARI UZMANI DR. ERDEM TÜREMEN ANLATTI

Hipertroidi nedir?
Dr. Erdem Türemen: Tiroid bezinin aşırı hormon salgılaması durumudur. Farklı sebeplerle ortaya çıkabilir. En sık rastlanan sebep ise, tiroid bezinde büyümeye bağlı olarak ya da büyüme yaşanmadan tiroid bezinden aşırı hormon salgılanmasıdır. İkinci etken ise, tiroid bezindeki nodüllere bağlı olarak aşırı hormon salgılanmasıdır.

Bu hastalığın belirtileri nelerdir?
Dr. Erdem Türemen: Hipertiroidisi olan hastaların bazılarında göz kapağı mesafesi genişler, hasta çok canlı bakar. Ancak her hastada bu belirtiler gözlenmez. Örneğin yaşlılardaki hipertiroidinin tek belirtisi, kalp yetmezliği ya da kalpte ritim bozukluğu olabilir. Bunu çok iyi bilen kardiyologlar, bu şikayetle gelen hastanın öncelikle tiroid hormonlarını kontrol eder. Hipertiroidinin diğer belirtileri sinirlilik, saç dökülmesi, ellerde titreme, iştah iyi olmasına rağmen kilo kaybı, aşırı terleme, sıcağa tahammülsüzlüktür.

Hipertiroidi teşhisi nasıl konuluyor?
Dr. Erdem Türemen: Hipertiroidi tanısını koymak için öncelikle kanda tiroid hormonlarına (T4 ve T3) ve TSH düzeyine bakılır. Kanda T4 ve T3 düzeyleri yüksek, TSH ise düşük bulunursa hipertiroidi tanısı konulur. Tedavi seçenekleri hipertiroidiye neden olan durumlara göre değiştiği için ‘radyoaktif uptake’tesi ve ‘tiroit sintigrafisi’ de yaptırılması gerekir.

Hipertiroidi nasıl tedavi edilir?
Dr. Erdem Türemen: Hipertiroidi üç şekilde tedavi edilir; ilaç ve radyoaktif iyot tedavisi ile ameliyat. Hipertiroidisi olan bütün hastaların kanda yüksek olan tiroid hormonlarını normal düzeye getirmek için önce ilaç tedavisine başlanır. İlacın dozu hastalığın şiddetine göre ayarlanır. İlaçlarla tiroid hormon seviyeleri normale geldikten sonra hipertiroidinin nedenine göre uygun tedavi seçenekleri belirlenir. İlaç kullanımı sırasında olası yan etkiler için 2-3 aylık aralarla kontrol gerekir. Hekimin bilgisi olmadan ilaçlar kesinlikle bırakılmamalıdır.

Radyoaktif iyot tedavisi nedir?
Dr. Erdem Türemen: Radyoiyot, iyotun radyoaktif şeklidir. Hastaya, ağız yolundan kapsül ya da sıvı olarak verilir. Radyoaktif iyot tedavisi iki durumda verilir. Birincisi, hipertiroidi halidir. Klinik hekim tarafından hipertroidi sebebi RAI verilmesine uygun ise bu yol seçilir. İkinci durum ise tiroid kanserleridir. Bu durumda ana tedavi, cerrahi olarak tiroid bezinin tamamen çıkarılmasıdır.
RAI, hastalığın tekrarlanmasını önlemek amacıyla verilir. Bu hastalarda önce ilaçlarla hormonlar normale getirilir. Sonra radyoaktif iyot tedavisi yapılır. Tiroid kanserlerinde verilen radyoiyot dozu, hipertiroidide (tiroid hormonlarının yüksek olması durumu) verilen dozdan daha fazladır.

Radyoaktif iyot tedavisi nasıl yapılıyor?
Dr. Erdem Türemen: Radyoiyot, sıvı halde bir bardak su içinde veya kapsül olarak bir nükleer tıp uzmanı gözetiminde hastaya içirilir. İçerken, bir damla sıvının dahi dökülmemesi gerekir. Verilen radyoiyot, sindirim sisteminden emilerek tiroid bezi hücrelerinde toplanır ve yaydığı radyasyon tiroid hücrelerinin büyümesini ve faaliyetini durdurur. Ardından aşırı çalışan tiroid bezinin fonksiyonu normale döner.
Tiroid kanseri ameliyatı sonrası verilen RAI, vücudun herhangi bir yerindeki kanserli dokuyu bulur ve yok eder. İyot, vücudun diğer kısımlarında da tutulur. Tutulan bu iyot az miktardadır ve dokulara zarar vermez. Radyoiyot, vücuttan çoğunlukla idrar yolu ile atılır. Bir kısmı da tükürük, ter ve dışkı ile en fazla bir ay içerisinde atılır.
Radyoiyot tedavisinden sonra ilk beş gün öpüşmek yasaktır. Hastanın kullandığı çatal, kaşık ve bıçak başkası tarafından kullanılmaz. Bebeklerin ve gebe kadınların hastalarla teması yasaklanır. Hastanın bu dönemde hijyen kurallarına çok dikkat etmesi gerekir.

Radyoaktif iyot tedavisinin uygulanamadığı hastalar var mı?
Dr. Erdem Türemen: Eğer hasta doğurganlık çağındaysa ve bir yıldan daha kısa bir süre içinde bebek sahibi olmak istiyorsa radyoaktif iyot tedavisi uygulanmaz. Bu hastalarda ilaç veya cerrahi tedavi tercih edilir.

Cerrahi tedavi kimlere uygulanır?
Dr. Erdem Türemen: Hipertiroidi olan hastalardan guatrı büyük olanlara ameliyat tavsiye edilir. Tiroid bezinin tamamı ameliyatla alınır. Ameliyat öncesi ilaç tedavisiyle hormonların normal düzeye gelmesi sağlanmalıdır. Ameliyat ile tiroid bezinin tamamı alındıktan sonra hastaların ömür boyu tiroid hormonunu ağız yoluyla almaları gerekmektedir.

Tiroid krizi nedir?
Dr. Erdem Türemen: Bu sorun hipertiroidi hastalarında çok nadir görülmekle birlikte hipertiroidinin hayatı tehdit eden en tehlikeli komplikasyonlarındandır. Acil bir durumdur. Hızla tedavi edilmelidir. Ancak günümüzde hipertiroidi olgularının erken ve uygun bir şekilde tedavi edilmeleri nedeniyle nadir görülür. Tiroid krizinin nasıl ortaya çıktığı bilinmiyor.
Ancak Graves hastalığı krizin ortaya çıkmasındaki etkili nedenlerden. Ayrıca, toksik adenom ve toksik multinodüler guatr olan hastalarda nadir de olsa görülebilir. Bunun yanında ilaçlı film çekerken kullanılan iyot içeren maddeler de tiroid krizine yol açabiliyor.

Hazırlayan: Özgür Köylü
ozgur.koylu@posta.com.tr