Emekli aylıkları eşit ve adil değil

Soru: Babam 12 yıllık SSK emeklisi. Başlangıcını SSK’da yaptı, arada 8 yıl Bağ-Kur’a prim ödedi. Son 42 ay SSK’ya isteğe bağlı tavandan prim ödedi. Fakat bunun aylığa herhangi bir yansıması olmadı. Tabandan ödeme yapılsaydı aynı maaş alınacaktı. Bu durumda fazladan ödediğimiz miktarı SSK’dan geri alma şansımız var mı? Süleyman GUCEYU Cevap: Babanız 12 yıl önce emekli olduğu dönemde, emekli aylıkları gösterge ve katsayı sistemine göre hesaplanıyordu. Yani, ‘emekli aylığı = gösterge x katsayı x aylık bağlama oranı’ formülü ile kullanılıyordu. Formüldeki gösterge, son 10 yılda (yoksa son 5 yıl) üstünden prim ödenen kazanç ortalamasının gösterge tablosunda karşılığı olan (veya en yakın) sayı, katsayı emeklilik talep tarihindeki memur maaş katsayısı, aylık bağlama oranı da prim ödeme gün sayısına göre belirlenen orandır. Görüldüğü gibi emekli aylığı tutarını son 42 ayda (3.5 yılda) ödenen prim tutarı belirlemiyor. Aylık bağlama oranı, gösterge rakamı ve katsayı emekli aylığı tutarına göre etkili oluyor. Babanız gibi son yıllarda tavandan prim ödeyenle, asgariden prim ödeyenlerin aynı tutarda aylık alması mümkün. Buna ‘taban aylık‘ uygulaması sebep oluyor. Babanız prim ödemeleriyle asgari tutardaki emekli aylığı hak ederken, bir başkası ödediği primlerle babanızın aylığının yarısı kadar aylık hak etmesine karşın, taban aylık uygulamasıyla, bağlanması gereken aylığın iki katı kadar aylık bağlanıyor. Babanızın yarısı kadar prim ödemese de babanız kadar emekli aylığı alıyor. Emekli aylıklarında çarpıklıklar babanızın durumu ile de sınırlı değil. Aynı kazanç tutarı üstünden, aynı gün sayısı kadar prim ödeyen, ancak farklı yıllarda emekli olanlar da farklı tutarda aylık alıyorlar. Aynı gün sayısında prim ödeyen aynı yıl emekli olan SSK’lı, Bağ-Kur’lu ve Emekli Sandığı iştirakçileri farklı tutarlarda aylık alıyorlar. Emekli aylıkları arasındaki adaletsiz ve eşit olmayan uygulama örneklerini artırmak mümkün. Emekli aylıklarının durumu, kanayan bir yara. Siyasetçiler sürekli intibak yasası çıkararak bu durumu düzelteceğini söylerler. Ancak bugüne kadar düzelten olmadı. Sonuç olarak babanızın ödediği primleri iade almanız mümkün değil.

Borcu 5 yıla çıkarıp sildirmek mümkün değil

Soru: 20 Mayıs 2005’te esnaflık faaliyetime başladım. Bağ-Kur’a hiç prim yatıramadım. 5 yılı doldurup borç sildirme durumundan yararlanma imkanım olabilir mi? Ömer ALTILI/İzmir Cevap: Bağ-Kur’a kayıt ve tescil yaptırıp yaptırmadığınızı belirtmemişsiniz. Bağ-Kur’a kayıt yaptırmamışsanız, Bağ-Kur sigortası hak ve yükümlülüğünüz 1 Ekim 2008’den itibaren başlıyor. Kayıt yaptırmamışsanız, daha fazla gecikmeden başvurunuzu ve tescilini yaptırın. 1 Ekim 2008’den bugüne kadar hesaplanacak olan primleri ödemek zorundasınız. 20 Mayıs 2005 itibarıyla Bağ-Kur’a kayıt ve tescilinizi yaptırmış da primlerinizi ödememişseniz, prim borçlarının tamamını ödemek zorundasınız. Prim borçlarınızı 5 yıla tamamlayıp sildirmeniz mümkün değil. Çünkü, 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan (60 aydan) fazla prim borcu olanların sigortaları durdurularak, 1 Ekim 2008’e kadar olan prim borçları silindi. Sizin 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan fazla süre prim borcunuz olmadığından, prim borcunuzu sildirmeniz mümkün değil.

Emekli olacağınız yaş 60 değil 50’dir

Soru: 5 Haziran 1972 doğumluyum. 10 Şubat 1988’de SSK’lı oldum. 3368 günüm var. Acaba ne zaman emekli olabilirim? Mustafa YILDIZ Cevap: Emekli olacağınız yaş 60 değil. Emekli olmak için, 25 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. 2007 gün daha prim ödeyerek, ödemenizi 5375 güne tamamlamanız şartıyla 50 yaşınızı dolduracağınız 5 Haziran 2022’de emekli olabilirsiniz.

Gelir Vergisi mükellefi olduğunuzdan 4/b sigortalısı olmanız gerekir

Soru: 28 Mart 1965 doğumluyum. 5 Temmuz 1982’de SSK’lı oldum. 6546 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? Servis aracı alıp çalıştırmak istiyorum. Vergi mükellefi olursam, SSK’dan mı yoksa Bağ-Kur’dan mı emekli olacağım? Muzaffer TUTUK Cevap: 25 yıl sigorta, 5150 gün prim ve 47 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemesiniz de 28 Mart 2012’de emekli olabilirsiniz. Servis aracı alıp vergi mükellefi olduğunuzda, 4/b’li (Bağ-Kur) olmanız gerekir. Emekli olacağınız tarihe kadar 4/b’ye 1260 günden az prim ödeyeceğinizden, 47 yaşınızı dolduracağınız tarihte, SSK’dan emekli olabilirsiniz.

Prim borcu, mirası reddetmemiş olan mirasçılardan aranır

Soru: Babam 8 yıl önce vefat etti. Veraset ilamı çıkarmadım. Bağ-Kur kayıtlarında sağ görünüyor, kuruma vefat ettiğini bildirsem, Bağ-Kur’a olan borcundan dolayı hakkımda takibat yapılır mı? Uğur S. Cevap: Vefat edenin prim borçları mirası reddetmemiş olan mirasçılarına geçer. Babanızın mirasını reddetmemişseniz (reddetmediğiniz anlaşılıyor) prim borçları, kanuni mirasçılarından aranır. Ancak, 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan (60 aydan) fazla prim borcu olanların sigortaları durdurulup prim borçları silindi. Babanızın 30 Nisan 2008 itibarıyla 5 yıldan fazla prim borcu varsa, borcu silindiğinden sizden de diğer mirasçılarından da isteyemezler.

Askerliğinizi borçlanarak Mart 2011’de emekli olabilirsiniz

Soru: 20 Mart 1962 doğumluyum. Bağ-Kur tescil tarihim 2 Temmuz 1985’tir. 25 yıl hizmetimi doldurdum. 25 yıl 29 gün Bağ-Kur hizmetim var. Bağ-Kur kaydından sonra 1986’da askerlik yaptım. Ne zaman emekli olabilirim? Yakup Sina ERDEM Cevap: Askerlik sürenizi borçlanmanız halinde, 25 yıl sigorta ve 49 yaş şartlarına tabi olursunuz. Askerlik borçlanmasıyla birlikte 25 yıl prim ödeme sağlayacağınızdan, Bağ-Kur’u kapatıp bundan sonra prim ödemeseniz de 49 yaşınızı dolduracağınız 20 Mart 2011’de emekli olabilirsiniz.