Giriş
Soru: Emekli Sandığı mensuplarının memuriyetten ayrılması ve SSK’dan ya da Bağ-Kur’dan emekli olması sonucunda, emekli ikramiyelerinin ödenmesi için, 5 Haziran 2010 tarihine kadar yeni bir yasa çıkartılacağını yazmıştınız. Araştırmalarımız sonucunda bu yasanın çıkacağını öğrendik. Ama ne olduğu ve ne zaman çıkacağı hakkında kimse net bilgi sahibi değil. Babamın 9 yıllık hakkı var, bu hususta bilgi alabilir miyiz? Mustafa ORDUKAYA Cevap: Son çalışılan kurum Emekli Sandığı’na tabi olmadığından, memuriyet sürelerine ilişkin emekli ikramiyesi alamamaya yol açan yasa maddesini Anayasa Mahkemesi’nin iptal etmesi üzerine 5 Haziran 2010 tarihine kadar bir yasa çıkarılması gerekiyordu. Ancak yasa henüz çıkmadı ve şu anda yasal boşluk var. Fakat, Meclis’te yasalaşma sürecinde olan bir kanun teklifi, değişikliğe uğramadan kanunlaşırsa, eski uygulama aynı şekilde devam edecek. Yani Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği 2829 sayılı kanunun 12’nci maddesindeki “...En son çalışılan kurumun TC Emekli Sandığı olması...” ibaresi bu kez 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 89’uncu maddesine konuyor. Bu düzenleme Anayasa Mahkemesi’nin iptal ettiği uygulamanın başka bir kanuna taşındığı anlamına geliyor. Anayasa Mahkemesi’ne götürülmesi halinde, yeni düzenlemenin de iptal edileceğine kuşku yok. Babanız emekli ise Emekli Sandığı’ndan emekli ikramiyesini talep etsin. Ret yazısı geldiğinde de İdare Mahkemesi’ne dava açarak hakkını yargı yoluyla almaya çalışsın.
Yaş haddinden emekli olmanız avantajlı
Soru: Doğum tarihim 10 Nisan 1957. 5 Haziran 1995’ten bu yana çalışıp prim ödüyorum. Emekli olmam için hangi şartlar gerekli? Ne zaman emekli olabilirim? Serpil YURT Cevap: İki şekilde emekli olmanız mümkün. 1) Emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5750 gün prim ödeme ve 55 yaş şartına tabisiniz. 350 gün daha prim ödeyerek 5400 gün (boşluğunuz yoksa) prim ödemenizi 5750 güne tamamlamanız şartıyla, 20 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 5 Haziran 2015 tarihinde emekli olabilirsiniz. 2) Bundan sonra prim ödemeseniz de 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi olarak, 56 yaşınızı dolduracağınız 10 Nisan 2013 tarihinde emekli olmanız mümkün. İkinci seçenek daha avantajlı.
1988-2002 dönemi için Bağ-Kur’a tescil mümkün değil
Soru: 1988 ile 2002 arası vergi mükellefiydim. Bağ-Kur kaydım çıkmadı. Bağ-Kur borcumu ödeyebilir miyim? Belgelerim mevcut. Hüseyin SEÇER Cevap: Bağ-Kur’a kayıt ve tescilinizi yaptırmamışsanız, kaydınız çıkmaz. Sizin gibi Bağ-Kur’a süresi içinde kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigortalılık hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren başlatılıyor. Bu tarihten öncesi için Bağ-Kur’a kayıt olamazsınız. Bu tarihten sonra da Gelir Vergisi mükellefi olmadığınızdan kayıt olmanız mümkün değil.
Evli kız çocuğu yetim aylığı alamaz
Soru: 14 Haziran’da SSK emeklilerinin Emekli Sandığı’ndan emekli olanlardan yetim aylığı alabileceğini yazdınız. Benim eşim de SSK emeklisi. Geçen yıl babasını kaybetti. Annesine maaş bağlandı. Eşim de babasından yetim aylığı alabilir mi? Evli olması yetim aylığına engel mi? Ali ERDOĞAN Cevap: Bekar, boşanmış ya da dul kalmış, Emekli Sandığı’na tabi olarak çalışmayan veya kendi çalışması nedeniyle Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı almayan kız çocuğu, ana ve babasından dolayı Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabiliyor. Eşiniz evli olduğu için yetim aylığı alamaz. Boşanmış olsaydı, SSK’dan aldığı emekli aylığı, babasından dolayı Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı almasına mani olmayacaktı.
Emekli Sandığı ile Bağ-Kur’un yetim aylığı bağlama şartları farklı
Soru: Köşe yazınızda bahse konu olan maaş bağlanması ile ilgili benim de sorunum bulunmaktadır. Emekli Sandığı’ndan emekliyim. Bağ-Kur emeklisi olan babamı üç ay önce kaybettim. Yetim aylığı başvurumu Bağ-Kur reddetti. Ancak yazınızdan, farklı kurumdan emekli olununca aylık bağlanabileceğini anladım. Bu konuda yardımcı olursanız sevinirim. Yasemin ÇETİNKAYA Cevap: Söz konusu yazımızda Emekli Sandığı’nın sandıktan emekli aylığı alanlara ana ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamayacağını ancak, SSK, Bağ-Kur ve özel vakıf emekli sandıkları gibi farklı kurumlardan emekli aylığı alanlara yetim aylığı bağlayacağını belirtmiştik. Oysa sizin Emekli Sandığı ile işiniz yok. İşiniz Bağ-Kur’la ilgili. Bağ-Kur, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışan veya bu kurumlardan kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı alanlara, ana ve babalarından dolayı yetim aylığı bağlamaz. Kendi çalışmalarınızdan dolayı, Emekli Sandığı’ndan emekli aylığı aldığınız için, babanızdan dolayı Bağ-Kur’dan yetim aylığı alamazsınız. Ancak tersi olsaydı. Yani siz Bağ-Kur emeklisi, babanız Emekli Sandığı iştirakçisi olsaydı, Emekli Sandığı’ndan yetim aylığı alabilirdiniz. Çevrenizde bu durumda olan kişiler olabilir. Bunlar sizi yanıltmasın. Bu durum Emekli Sandığı yasasının farklılığından kaynaklanıyor.
Askerlik borçlanması ile bir yıl erken emekli olursunuz
Soru: 17 Temmuz 1965 doğumluyum. 18 Temmuz 1983-15 Mayıs 1997 arası SSK’lı olarak çalıştım. 4003 günüm var. Askere gitmeden önce SSK’lı oldum. 29 Mayıs 1997 ile 31 Mayıs 2010 arasında da 4680 gün prim ödedim. Bağ-Kur’a prim ödüyorum. Şu anda ticari taksi çalıştırıyorum. Bağ-Kur’a devam edeceğim. Bağ-Kur’dan ne zaman emekli olurum? Askerliğimi borçlansam faydası olur mu? Vural BEŞER Cevap: Emeklilik için 25 tam yıl (9000 gün) prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. 317 gün daha prim ödeyerek, 8683 gün olan prim ödemenizi 9000 güne tamamlarsanız 49 yaşınızı dolduracağınız 17 Temmuz 2014’te emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizin bir yılını borçlanmanız halinde emekli olmak için, 25 tam yıl prim ödeme ve 48 yaş şartına tabi olursunuz. Borçlanmayla, prim ödeme şartını da sağlamış olacağınızdan, Bağ-Kur sigortanızı kapatıp, bundan sonra prim ödemeseniz dahi, 48 yaşınızı dolduracağınız 17 Temmuz 2013’te emekli olabilirsiniz.
