Emekli maaşı iptaline çözüm

Bilal Emin TURAN

Gelen yazıda farklı ibareler yer alıyor: 'Emekli aylığınız yanlış hesaplandığı için iptal edildi', 'Emekli aylığınız hatalı bağlandığı için ödenen şu kadar parayı şu tarihe kadar SGK'ya ödeyin, ödemezseniz maaşınızdan mahsup edilecek', 'Emekli maaşı hatalı bağlandığı için size şu ana kadar yatırdığımız maaşı (ki bunlar 25-30 bin liraları bulabiliyor) geri ödeyin'...

SIK RASTLANIR OLDU

Son aylarda emeklilere veya dul-yetimlerine bu tür hatalı işlemler sonucu oluşan alacakların tahsiliyle ilgili tebligatların yapıldığını sıkça duyuyoruz. Hatalı aylık bağlanması, sosyal güvenlik sisteminde öteden beri süregelen bir sorun. Azalsa da bir türlü önüne geçilemedi.

Yanlış maaş bağlamada en çok yapılan hatalar şu şekilde:
- Prim günü veya sigortalılık süresi eksik olduğu halde aylık bağlanması,
- Sigortalılık statüsü yanlış seçilerek aylık bağlanması,
- Borçlanacak günü olmadığı halde borçlanma yaptırılarak aylık bağlanması.

SONUÇLARI AĞIR

SGK açısından hatalı işlem nedeniyle ödenen paraların geri talebi veya emeklilik iptali basit gibi görünebilir. Ancak bir kişiye aylığın hatalı bağlandığı tespit edildiğinde, sonuçları ağır oluyor. Önce aylık iptal ediliyor, sonra ödenmiş olan aylıklar talep ediliyor. Prim eksiği tespit edilmişse bir de bunları tamamlamak zorunda kalıyor.

Eğer hata SGK tarafından kaynaklanmışsa geri ödemede, ödenecek tutara faiz işletilmiyor. Bir de SGK, geriye doğru 5 yıllık ödemeyi istiyor. Ama sigortalının kusuru ve yanıltıcı bir işlemi varsa, SGK hatanın tespit edildiği tarihten geriye 10 yıllık ödemeyi yasal faiziyle talep ediyor.

Bu yönde mağduriyetler artınca yeni bir düzenleme yapma gereği hissedildi. Bu düzenlemenin ayrıntıları 5 Aralık'taki Resmi Gazete'de yayımlanan 'Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği'nin 35'inci maddesinden yer aldı. Söz konusu madde sorunu büyük ölçüde ortadan kaldırıyor. Peki nedir bu düzenleme ve detaylarında neler var?

ALTERNATİF ÇÖZÜM

Düzenlemenin detaylarını uzmanlarla konuştuk. Bu maddeyle hatalı aylık bağlamanın ağır sonuçlarının giderildiğine dikkat çeken uzmanlar, "Buna göre SGK, vatandaşın hatasından kaynaklanmayan bir hatalı aylık bağlama işlemi yapmışsa, kişinin aylığını kesip de geriye dönük tahsilat yoluna gitmeden önce vatandaşa bazı alternatif çözümler sunacak" dedi.

Alternatif çözümler hakkında bilgi veren uzmanlar, "Prim günü eksikliği sebebiyle aylığı iptal edilen kişi, borçlanabileceği hizmetler (askerlik, doğum, yurtdışı vb.) varsa, hizmet borçlanmasıyla eksik primlerini tamamlayabilecek. Böylece aylığını hiç kesilmeden almaya devam edebilecek. Almış olduğu aylıkları da geri ödemek zorunda kalmayacak" değerlendirmesinde bulundu.

Tabi herkesin borçlanacağı dönem olmayabilir. Borçlanılacak sürenin olmaması veya borçlanıldığı halde emeklilik için gerekli primin tamamlanamaması halinde hatalı emeklilik maaşı bağlama tarihinden sonra sigortanın olup olmadığına bakılacak. Sigorta varsa eksik primlere eklenecek.

İSTEĞE BAĞLI TAMAMLA

Uzmanlar, askerlik, doğum borçlanması, emeklilikten sonra sigortalı çalışması olmayanlara da imkan tanındığına dikkat çekti:

"Yukarıdaki maddeler kapsamında imkanı olmayanlar için; emeklilik sebebiyle sona eren isteğe bağlı sigorta, tarım sigortası, Ek-5 veya Ek-9 sigortası devam ettirilerek, eksik prim günleri tamamlatılacak. Getirilen bu alternatif çözüm yöntemleriyle, hatalı aylık bağlama işlemlerinin vatandaşa yansıyan ağır sonuçları hafiflemiş olacak. Fakat bu yeni düzenlemeden yararlanabilmek için, hatalı aylık bağlama işleminin vatandaşın kasıt veya kusurundan kaynaklanmıyor olması gerektiğini hatırlatmış olalım."