Emekliye yüzde 50 daha fazla maaş

POSTA-Bilal Emin Turan

Çalışanların çoğu yaş ve prim şartını yerine getirip bir an önce emekli olmanın hayalini kuruyor. Tabii emekli olmakla her şey bitmiyor. Bağlanacak aylık da çok önemli. Son yıllarda yapılan sosyal güvenlik reformlarıyla aylık bağlama oranları çok düştü. Ancak iş hayatı devam ederken emeklilikte alınacak maaşı yükseltmenin bazı altın kuralları var. Dikkatli borçlanın Askerlik yapan erkek, doğum yapan kadın, yurtdışında bulunanlar için borçlanma hakkı var. Borçlanma yaparken dikkatli olunmalı.

Eğer 2000 yılından önceki bir süreyi borçlanma imkanınız varsa mutlaka bunu değerlendirin. Bütçeniz elveriyorsa tavandan borçlanın. Özellikle 1990-2000 arasında askerlik, doğum ya da yurtdışı borçlanma gibi hakkı olanların borçlanma yapmaları, aylıklarında ciddi artış sağlıyor. Bu kapsamda borçlanma yapanların maaşlarında yüzde 70’e kadar artış oluyor. 50 ve 55 yaş kriteri Aylığını yükseltmek isteyen SSK’lıların yaşa dikkat etmesi önemli.

Bugünkü aylığınız hesaplanırken önce 2000’den önceki çalışmalarınıza bakılıyor. Bu döneme ait çalışmalarınız değerlendirilirken sadece prim gününüz ve kazancınız değil, yaşınız da aylığı etkiliyor. İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı Sadettin Orhan, “Kadınlar için 50, erkekler için 55 yaştan sonra çalışmaya devam edilen ‘her bir yıl’, emekli aylığını yüzde 1 artıyor. Kadınlar 55 yaşında emekli olursa, aylığı yüzde 5 daha yüksek bağlanır. 60 yaşını doldurursa artış yüzde 10’a çıkar” diyor.

HİZMET TESPİTİ
Çalıştığınız işyerinde sigortanız yapılmadıysa, geç yapıldıysa veya kazancınız gerçek üzerinden SGK’ya bildirilmediyse dava açma hakkınız var. Bu yönde haksızlığa uğrayan çalışanlara daha düşük aylık bağlanıyor. Haksızlığın önüne geçmek ve yüksek maaş almak için SGK’ya şikayet dilekçesi verin ve İş Mahkemesi’nde hizmet tespit davası açın.

İKİNCİ İŞ İÇİN SİGORTA ÖNEMLİ
Ek işte çalışan birçok vatandaş bulunuyor. İkinci işte çalışanların neredeyse tamamında ikinci iş için sigortası yok. İkinci sigortanın yararsız olduğu düşünülür. Ama yapılan ek iş için sigorta primi ödendiğinde SGK’ya bildirilen matrah artıyor ve emekli aylığı da yükselmiş oluyor. Sadettin Orhan, bu konuda “Kişi ek iş yaptığı takdirde aylığının ne kadar artacağı, hem 1’inci işindeki hem de ek işindeki brüt ücretine bağlı” dedi.

1000 liralık ek iş yüzde 50 artırır
2000 TL brüt ücretle çalışan kişi, ek iş olarak da aylık brüt 1000 TL’lik bir iş yapıyorsa, bu, kişinin alacağı emekli aylığını yüzde 50 oranında artıracak anlamına gelir. 500 TL kazançla ek iş yapıyorsa, aynı kişinin aylığı yüzde 25 artacak anlamına gelir. Bu artışlar, ek işin de SGK’ya bildirilmesi halinde mümkün.

SGK'YA GEÇ 10 YIL KAZAN
■SSK, emeklilikte çoğu zaman daha avantajlı. Bu nedenle Bağkur’dan SSK’ya geçiliyor. Özellikle 2000 yılı öncesi kaydı olan Bağkurlu’ların SSK’ya geçmesi halinde emekli aylıkları yüzde 15-20 daha yüksek bağlanıyor. Bazı Bağkurlu’lar SSK’ya geçerek 10 yıla varan erken emeklilik hakkına kavuşuyor. Bunun yanında Bağkur’da 9000 gün prim şartı varken SSK’da bu şart 5000 güne kadar iniyor.
■SSK’ya geçerken emekliliğe kalan son 3.5 yıl da önemli. Örneğin; 21.5 yıl Bağkurlu, son 3.5 yıl SSK’lı olan biri SSK’dan emekli olur. 1 Ekim 2008’den sonra ilk defa çalışmaya başlayanlar için toplam çalışma süresine bakılacak. En çok hangi statüde prim ödenmişse o statüye göre emekli aylığı bağlanacak.