Giriş
Soru: Mart 2009’da bir daire satın aldım. Alım satım sırasında 2009 yılına ait vergilerini satıcı ödedi. Geçen ay 2010 yılı Emlak Vergisi ilk taksitini ödemek için belediyeye gittiğimde, alım esnasında Emlak Vergisi beyannamesi vermediğim için, vergi dışında ceza aldılar. Duyduğuma göre, emlak beyannamesi kalkmış. Bina değerlerini belediyelerin komisyonları kanalı ile tespit ediyorlarmış. Bu durumda ceza almaları doğru mu? Doğru değilse ne yapmam lazım? Bahri USLU Cevap: Duyumunuz doğru. 2002’de sistem değiştirildi. Emlak Vergisi beyanı kaldırıldı. Yerine Emlak Vergisi bildirimi getirildi. En geç 2009 Aralık sonuna kadar Emlak Vergisi bildirimi vermek zorundaydınız. Emlak Vergisi bildiriminde, sizin nüfus ve gayrimenkulün tapu bilgileri yer almakta ve Emlak Vergisi mükelleflerinin takibini sağlamaktadır. Sorunuzda da belirttiğiniz gibi gayrimenkullerin vergiye esas değeri, 4 yılda bir belediyelerin takdir komisyonlarınca tespit edilmekte, takip eden yıllarda da bir önceki yılın yeniden değerleme oranının yarısı kadar artırılmaktadır. Emlak vergileri ocak ayının ilk günü tarh ve tahakkuk etmiş sayılıyor. Bildirimi geç yapmakla Emlak Vergisi tarh ve tahakkukunu geciktirdiniz. Gecikme vergi ziyaı cezası kesilmesini gerektirir. Yapılan işlem ve kesilen ceza doğru.
Kıdem tazminatı alabilirsiniz ama emekli ikramiyesi şüpheli
Soru: İlk kaydım SSK’da, ancak daha sonra Emekli Sandığı’nda 3 yıl hizmetim var. Ve özel banka sandığından 4 yıl sonra emekli olacağım. Emekli olduktan sonra, Emekli Sandığı emeklisi gibi emekli maaşı ile birlikte senelik ikramiye de (yıllık 16 maaşa tekabül ediyor sanırım) alabilir miyim? Billur İŞCAN Cevap: İş Kanunu’na tabi olarak çalıştığınızdan emekli olurken bankada geçen hizmet sürenizin her yılı için, en son aldığınız ücretin brüt tutarı kadar kıdem tazminatı alacaksınız. Bankada 16 yıl hizmetiniz varsa, son ücretinizin brüt tutarının 16 katı kadar kıdem tazminatı alabilirsiniz. Memuriyette geçen 3 yıllık hizmet süreniz için emekli ikramiyesi alıp alamayacağınız, bugün için tartışmalı. Anayasa Mahkemesi emekli ikramiyesi ödenmesine mani olan yasa hükmünü iptal etti. İptal edilen hüküm yerine, 5 Haziran 2010 tarihine kadar çıkartılması gereken ve bu yazıyı hazırladığımız sırada Cumhurbaşkanlığı’nda imzada olan yasa, maalesef Anayasa Mahkemesi’nin iptal gerekçelerini karşılamıyor. Bu yasa da muhtemelen mahkemelik olacak büyük bir ihtimale iptal edilecek. Ancak, siz emekli olana kadar uygulama da netleşir.
26 bin TL kıdem tazminatı almanız gerek
Soru: 21 Ağustos 1957 doğumluyum. İlk sigorta başlangıç tarihim 11 Mayıs 1981. Toplam 5214 gün prim ödemem var. 20 ay askerlik yaptım. Askerliğimi borçlanmadım. 1) Ne zaman emekli olabilirim? Emekli tazminatım ne kadardır? 2) Emekli maaşımın tutarı ne kadar olur? 3) Askerlik borçlanmasının yararı olur mu? S.SARI Cevap: 1) Emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5075 gün prim ödeme ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Aranan şartları sağladığınızdan istediğiniz zaman emekli olabilirsiniz. Yaklaşık olarak 26.000 TL civarında kıdem tazminatı almanız gerek. 2) Yaklaşık olarak 600-700 TL arasında aylık alacağınızı tahmin ediyoruz. 3) Askerlik borçlanması yapmanıza gerek yok.
25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmanız gerek
Soru: 5 Mayıs 1960 doğumluyum. 1980-82 yılları arasında 20 aylık askerlik görevimi yaptım. 1 Nisan 1989 tarihinde SSK’lı olarak işe başladım. Ve halen çalışıyorum. 1997’de 20 aylık askerlik borçlanmamı ödedim. Toplam prim ödeme gün sayım 6500. İki sorum olacak, 1. Bu şartlarda ne zaman emekli olabilirim? 2. Halen çalıştığım işyerimden kendi isteğimle sebep göstermeden ayrılırsam kıdem tazminatı alabilir miyim? Yaşar KAYAPINAR Cevap: 1) Askerliğinizi sigorta başlangıç tarihinden önce yaptığınızdan, askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi askerlik süreniz kadar (askerliğiniz 20 ay kabul edilmiştir) geri götürerek emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Ağustos 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz. 2) 15 Yıl sigortalılık süreniz ve 3600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan, kıdem tazminatınızı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. Bunun için yapmanız gereken, bulunduğunuz yerdeki sosyal güvenlik il veya merkez müdürlüğünden alacağınız ‘kıdem tazminatı alabilir’ yazısını işverene ibraz etmektir.
Askerlik sürenizin 11 ayını borçlanmanız yeterli
Soru: Doğum tarihim 8 Eylül 1963. İlk sigorta başlangıç tarihim 16 Nisan 1986, sigorta bitiş tarihim 17 Şubat 2003, Bağ-Kur başlangıç 1 Ağustos 2005, Bağ-Kur bitiş tarihim 31 Temmuz 2007’dir. Sigorta başlangıcım askerlikten sonra. 20 ay olan askerliğimi borçlanırsam ne zaman emekli olabilirim? Özkan AVCI Cevap: Askerlik sürenizin tamamını borçlanmanıza gerek yok. 11 ayını borçlanmanız halinde, sigorta başlangıç tarihiniz 11 ay geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartlarına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz dahi, 48 yaşınızı dolduracağınız 8 Eylül 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Doğum borçlanması emekli olacağınız tarihi değiştirmez
Soru: 11 Eylül 1968 doğumluyum. 1 Mayıs 1988’de sigortalı olarak çalışmaya başladım. 7000 günü aşkın prim ödemem var. 1997 ve 2003 doğumlu iki oğlum var. Üç ay önce işten ayrıldım. Yeni yasaya göre 2013’te emekli olacağım. Daha önce emekli olmak istiyorum. Bunun için ne yapmam gerekiyor? İki doğum için borçlanma yaparak erken emekli olabilir miyim? Ayşegül KILIÇ Cevap: Doğum borçlanması sadece prim ödeme gün sayınızı artırır. Emekli olacağınız tarihi değiştirmez. Prim ödemeniz yeterli olduğundan doğum borçlanması yapmanıza gerek yok. Ayrıca verdiğiniz bilgilere göre emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 44 yaşınızı dolduracağınız 11 Eylül 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz.
