Giriş
Vücutta enflamasyonun kanser sebebi olduğu geçtiğimiz haftanın gündemindeydi. Araştırmalar enflamasyonun sadece kanser değil başka pek çok ciddi sağlık sorununa yol açtığını ortaya koyuyor. Bu durumda enflamasyon ve etkileriyle baş etmek için neler yapmak gerektiğini yeni araştırmalar ışığında yazdık... Son yıllarda tıp ve bilim adamlarının odak noktası haline gelen ‘enflamasyon’ (iltihaplanma) konusu uzun ve sağlıklı yaşam ile ilgili kafa kurcalayan sorularımızı cevaplıyor.
Normal şartlar altında az miktarda enflamasyon vücudumuzu çeşitli hastalık ve darbelere karşı korurken, kronik iltihaplanma fazlalaştığında vücutta çeşitli hastalıkların nedeni olabiliyor. Yani vücudumuzdaki enflamasyon söz konusu olduğunda ‘azı karar çoğu zarar’ demek gerekiyor. Vücuttaki enflamasyon bütün bağışıklık sistemi hastalıkları, diyabet 2, artrit, kron hastalığı ve dünyada önde gelen üç ölüm nedeni olan kalp hastalığı, kanser ve beyin kanamasına neden olabiliyor. Bilim insanları son yıllarda enflamasyon ile beyin arasındaki bağlantıları incelerken, Alzheimer üzerinde yoğunlaşıyor.
Peki vücudumuzda oluşan bu enflamasyonun nedenleri nedir?
Enflamasyonun en önemli nedeni obezite! Yağ hücreleri sürekli olarak vücudumuza sayısız enflamasyon mesajı gönderiyor. Uzmanlara göre fazla kilosu olanların mutlaka enflamasyon testinden geçmesi gerekiyor. Test ucuz ve basit bir kan testinden başka bir şey değil. Test sonuçlarının pozitif gelmesi halinde statin denen mucizevi bir ilaç tedavisi uygulanıp uzun vadede enflamasyona bağlı olarak çıkacak problemler engellenebiliyor bu şekilde. “Kilosu fazla olan kişiler aynı zamanda kolesterol ve yüksek tansiyon sınırına dayanmışlarsa mutlaka enflamasyon testi yaptırmalı” diyor uzmanlar. Fakat tek suçlu obezite değil. Harvard Tıp Fakültesi profesörlerinden Christopher P. Cannon “Genetik ve aile geçmişimiz yaşam tarzımız ve stres, enflamasyonun oluşmasında önemli rol oynuyor” diyor.
Durum böyleyse bizim günlük hayatımızda enflamasyonla başa çıkabilmek için yapabileceğimiz neler var? İyi beslenme listenin başında gelirken, spor yapmak, sigara kullanmamak ve kilo vermek ilk hedef. İyi beslenmenin de enflamasyonla savaşmadaki önemi tartışılmaz. İlk yapılacak doymuş yağları, şeker, rafine edilmiş karbonhidratlar ve işlemden geçmiş her türlü besini diyetimizden çıkarmak. Kısaca, kızartmaları, tatlıları listenizden çıkarın ve özel günler için saklayın. Kırmızı eti azaltırken, gazozlu içecekleri, paketlenmiş abur cuburu yok edin.
Enflamasyonla başa çıkmamız için yapmamız gerekenler listesi:
Omega yağlarının tüketimini dengeleyin: Enflamasyon üreticisi olarak bilinen ve ay çiçeği, mısır yağı, margarin gibi sebze yağlarında ve kraker, bisküvi benzeri fast food ürünlerinde bulunan omega 6 yağlarından uzak durun veya minimuma indirin. Onun yerine enflamasyon azaltıcı omega 3’leri (somon balığı, ton balığı, ceviz, kanola ve zeytin yağı) tüketin. Her gün en az bir tane omega 3 zengini besin tüketin.
Yoga yapın: Psikosomatik Tıp Dergisinde bir süre önce yayımlanan araştırmaya göre haftada iki defa 90 dakika süreyle yapılan yoga stres azaltıcı etkisiyle iki yıl içinde vücudun enflamasyona yatkınlığını azaltıyor.
Soya proteini tüketin: Amerikan Gıda ve İlaç Bakanlığı (FDA) her gün 25 gram soya proteini tüketimini tavsiye ediyor. Soya enflamasyona bağlı kardiyo-vasküler hastalık riskini azaltıyor. “Bir büyük bardak soya sütü bu işi görmeye yetiyor” diyor uzmanlar.
Bol yeşillik tüketin: Magnezyum zengini gıdaları tüketmek enflamasyonu büyük ölçüde azaltıcı etki yapıyor. Magnezyum düzeyinizi ölçtürün ve gerekiyorsa takviye yapın. Kalp rahatsızlığı ve diyabeti olan kisilerde magnezyum oranı daha düşük olduğu için, bu kişilerde magnezyum tüketimine özel dikkat gerekiyor. Bol yeşillik, işlemden geçmemiş tahıl ve fındık fıstığı günlük diyetinizden eksik etmeyin.
Uykunuza dikkat edin: Her gece en az 6 saat uyumuyorsanız otomatik olarak vücudunuz enflamasyona yatkın hale geliyor. Otomatik olarak uykusuz kalan vücut enflamasyon yapıcı interlokin, CRP ve fibrinojen salgılarını arttırıyor.
Yeşil çay tüketin: Yeşil çay, ihtiva ettiği zengin antioksidanlar nedeniyle enflamasyonu azaltıcı etki gösteriyor. Araştırmalar günde 500 mg yeşil çay tüketiminin (günde 4-5 büyük fincan) çok faydalı olduğunu gösteriyor.
Stresi uzakta tutun: Araştırmalar, stresli durumlarda güçlü duygusal reaksiyon gösteren kişilerin (örneğin tırnak yiyenler) vücutlarında enflamasyon yapıcı interlokin salgısının fazla üretildiğini gösteriyor. Bu arada kan basıncı ve kalp atışları yükselirken kan damarlarına daha fazla yük biniyor. Bu da uzun vadede kalbi zedelerken kronik enflamasyon durumuna neden oluyor.
Spor yapın: Fazla kilolarınızı sadece diyet yaparak değil spor yaparak da atın. Kilo vermeseniz bile, kardiyo çalıştırıcı sporlar (hızlı tempolu yürüyüş gibi) vücutta enflamasyon üretimini azaltıyor.
(13.05.2012 tarihli Pazar Postası'ndan alınmıştır.)
