Giriş
Soru: 14 Şubat 1960 doğumluyum. 1982’de SSK prim ödemem başladı. 1 Eylül 2007’ye kadar SSK’ya 3694 gün prim ödedim. Erken yaşlanmadan emekli olabilir miyim? Ya da ne zaman emekli olurum? Bilge Cevap: Emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5000 gün prim ödeme ve 40 yaş şartlarına tabisiniz. 1306 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız zaman emekli olabilirsiniz. Ayrıca 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 56 yaş şartlarına tabi olarak, bundan sonra prim ödemeseniz de, 56 yaşınızı dolduracağınız 14 Şubat 2016’da emekli olmanız da mümkün. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 28/7’nci maddesi, ‘55 yaşını dolduran ve erken yaşlanmış olduğu tespit edilen sigortalılar, yaş dışındaki diğer şartları taşımaları halinde yaşlılık aylığından yararlanır’ hükmünü içermektedir. Bu hükme göre, kurumun sevk edeceği hastaneden erken yaşlandığınıza dair rapor alabilirseniz, 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Erken yaşlanma, fazla uygulaması olan bir konu değil.
Başlangıçtan sonraki askerliğin borçlanması yaş haddini düşürmez
Soru: 24 Mart 1973 doğumluyum. 10 Mayıs 1989’da sigortalı oldum. Mayıs 1993’te askere gittim. 3600 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanması emeklilik yaşımı öne alabilir mi? Eylem ACAR Cevap: Emekli olmak için, 25 yıl sigortalılık süresi, 5450 gün prim ödeme ve 51 yaş şartlarına tabisiniz. 1850 gün daha prim ödeyerek, 3600 gün olan prim ödemenizi 5450 güne tamamlamanız şartıyla, 51 yaşınızı dolduracağınız 24 Mart 2024’te emekli olabilirsiniz. Askerliğiniz sigorta başlangıç tarihinden sonra olduğundan, askerlik borçlanması sadece prim ödeme gün sayısını artırır. Emekli olunacak yaş haddini ve emekli olma şartlarınızı değiştirmez.
Askerlik sürenizin tamamını borçlanmanız gerekmiyor
Soru: 6 Temmuz 1963 doğumluyum. 1 Haziran 1986’da askerlikten sonra sigortalı olarak çalışmaya başladım. 8500 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? Emekli olabilmem için askerlik süremin ne kadarını borçlanmam gerekiyor? Erol AK Cevap: Askerlik sürenizin 370 gününü borçlanmanız halinde, sigorta başlangıcınız 370 gün geri gider ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 48 yaş şartına tabi olursunuz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de, 48 yaşınızı dolduracağınız 6 Temmuz 2011’de emekli olabilirsiniz.
Çocuğun sağlık yardımı alma usulü
Soru: 1 Kasım 2008’de işten ayrıldım. Babamın sağlık sigortasından faydalanamayacağımı söylediler. Merak ettiğim, Genel Sağlık Sigortası’ndan nasıl faydalanabileceğim. Şeyma Cevap: Yeni yasanın yürürlüğe girdiği 1 Ekim 2008’den itibaren sizin gibi işten ayrılan kız çocukları, ana veya babaları üstünden (sigortasından) sağlık yardımı alamıyorlar. Çalışmadığı süre içinde, kendilerine ait Genel Sağlık Sigortası’ndan sağlık yardımını alıyorlar. Süreç şu şekilde işliyor. İşten ayrılma tarihinden itibaren ilk 10 gün, prim ödemeden sağlık yardımı alınıyor. 10 günden sonra 30 gün içinde Genel Sağlık Sigortası Giriş Bildirgesi ile Genel Sağlık Sigortası’na giriş yapılıyor, buraya prim ödeyerek sağlık yardımı alınıyor. Genel Sağlık Sigortası’na girenlerden, işten ayrıldığı tarihten itibaren geriye doğru bir yıl içinde 90 gün zorunlu sigorta kapsamında (4/a, 4/b,4/c’li gibi) olanlara, 90 gün prim borcu olup olmadığına bakılmaksızın sağlık yardımı veriliyor. 90 günden sonra ise 60 günden fazla Genel Sağlık Sigortası prim borcu olanlara sağlık yardımı verilmiyor. 60 gün ve daha az prim borcu olanlar sağlık yardımı alabiliyor. Genel Sağlık Sigortası’na ödenecek primin aylık tutarı kişinin gelir durumuna göre değişiyor. Bulunduğu yerdeki kaymakamlık içinde bulunan ünitede gelir tespiti yaptıran ve aile içinde kişi başına düşen aylık geliri,
-Asgari ücretin üçte birinden (bugün için 243 TL’den) az olanlar prim ödemeden,
-Aylık geliri asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar (243-729 TL arasında) olanlar, asgari ücretin üçte birinin (bugün için 243 TL) yüzde 12’si kadar (bugün için 29.16 TL),
-Asgari ücretten (729 TL) asgari ücretin iki katına (1.458 TL) kadar olanlar, asgari ücretin yüzde 12’si kadar (bugün için 87.48 TL),
-Asgari ücretin iki katından (1.458 TL) fazla olanlar, asgari ücretin iki katının yüzde 12’si kadar (bugün için 174.96 TL) prim ödeyerek sağlık yardımı alacaklar. Kaymakamlıkta gelir tespiti yaptırmayanlar, asgari ücretin iki katının (bugün için 1.458 TL) yüzde 12’si kadar (aylık 174.96 TL) prim ödeyerek sağlık yardımı alabiliyor.
Doğum borçlanmasıyla 720 gün kazanabilirsiniz
Soru: 11 Eylül 1968 doğumluyum. 1 Haziran 1987’de SSK girişim var. 21 Haziran 1989’da doğum yaptım. 1994’te tekrar işe başladım. Halen SSK’lı olarak çalışıyorum. Şu an 4240 gün prim ödemem var. Doğum borçlanmasından yararlanıp erken emekli olabilir miyim? Emine BAYRAM Cevap: Sosyal Güvenlik Kurumu, sigortaya tescil, doğum nedeniyle işten ayrılma veya işten ayrılma tarihinden itibaren 300 gün içinde doğum yapma, çocuğun yaşaması ve borçlanma bedelinin bir ay içinde ödenmesi şartlarıyla doğumdan sonraki sigortalı çalışılmayan 2 yıla kadar olan süreleri iki doğum ile sınırlı olmak üzere borçlanılmasına izin veriyor. İşten ayrıldığınız tarihten itibaren 300 gün içinde doğum yapmışsanız, doğum yaptığınız tarihten sonraki sigortalı çalışmadığınız 2 yılı (720 günü) borçlanabilirsiniz. Emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5225 gün prim ödeme ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. Doğum borçlanmasından sonra 265 gün daha prim ödeyerek, borçlanma ile 4960 güne yükselecek olan prim gün sayınızı 5225 güne tamamlamanız şartıyla, 44 yaşınızı dolduracağınız 11 Eylül 2012 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Kamu yararına çalışan derneğe yapılan bağış belli şartlarda kazançtan düşülebiliyor
Soru: Bölgesel bir kültür ve yardımlaşma derneğine bağış yapmak istiyoruz. Yapacağımız bağışı şirketimizin kazancından düşebilir miyiz? Defterlere gider yazarak mı yoksa beyanname üstünde mi düşülmesi gerekiyor? Cihangir Cevap: Yasa, kurum kazancından indirilecek bağış ve yardımlara belli sınırlamalar getirmiş. Öncelikle her derneğe yapılan bağış ve yardımın, vergilendirilecek kurum kazancından düşülmesi mümkün değil. Derneğe yapılan bağışın kazançtan düşülebilmesi için, bağış yapılan derneğin kamu yararına çalışan dernek olması, bağışın makbuz karşılığı ve karşılıksız yapılması, beyannamede ayrıca gösterilmesi ve o yıla ait kurum kazancının yüzde 5’ini geçmemesi gerekiyor. Şayet bağış yapacağınız dernek, kamu yararına bir dernekse, makbuz karşılığı yapmanız, bağışın karşılıksız olması, Kurumlar Vergisi beyannamesi üstünde ayrıca göstermeniz ve bağış yaptığınız yıla ait şirket kazancının yüzde 5’ini aşmaması koşuluyla bağışı vergilendirilecek kurum kazancından düşebilirsiniz.
