Eşi doğum yapan sigortalının izin hakkı yok

Soru: Eşi doğum yapan erkek sigortalının kaç gün doğum izni var? Muhittin BİÇER

Cevap: Eşi doğum yapan erkek sigortalının maalesef izin hakkı yok. Bu, Avrupa Birliği mevzuatına uyum çerçevesinde çıkarılan 4875 sayılı İş Kanunu’nun bir zafiyeti olarak ortaya çıkıyor. Eşi doğum yapan erkek sigortalıya, hiç değilse birkaç gün (örneğin 3 gün) ücretli izin, sonrasında da talebine bağlı olarak birkaç aya kadar (örneğin 4 ay) ücretsiz izin verilmesi yönünde yasal düzenleme yapmakta yarar bulunuyor.

Sözler uçar yazılar kalır
Soru: 65 yaşında dul bir kadınım. Vefat etmiş babamdan 6 yıldır Bağ-Kur maaşı alıyorum. 2 yıl önce sigortadan emekli oldum. Emekli olmak için sigortaya müracaat ettiğimde Bağ-Kur maaşını kestirmek istedim. (2 yerden para alamam diye düşünmüştüm) Ancak, dilekçemi sigortadan kabul etmediler.
İkisinden de maaş alabileceğimi söylediler. Fakat 5 aydır babamın maaşını alamıyorum. Ayrıca benden, verdikleri parayı geri istiyorlar. Böyle bir hakka sahipler mi? Aldığım parayı geri ödeyecek miyim? Gülseren GÜNAY

Cevap: Bağ-Kur, sosyal güvenlik kurumlarına tabi olarak çalışan, kendi çalışmalarından dolayı bu kurumlardan gelir ve aylık alan bekar, evlenmiş olsa da boşanan veya dul kalan kız çocuklarına, anne veya babalarından dolayı yetim aylığı ödemez.
Babanızdan yetim aylığı bağlattığınız sırada, sigortalı çalışmaya başladığınızda veya emekli olduğunuzda yetim aylığınızı kestireceğinize dair taahhütname imzaladınız.
Emekli aylığınız bağlandığında yazılı olarak başvuru yaparak yetim aylığınızı kestirmeniz gerekiyordu. Dilekçeyi vermeniz, almıyorlarsa, posta ile göndermeniz gerekiyordu. Fransız bilim adamının söylediği gibi ‘sözler uçar yazılar kalır’. Şu anda resmiyette aylığınızı kestirmeyerek yersiz aylık almış görünüyorsunuz. Maalesef ödedikleri aylıkları, kanuni faiziyle birlikte geri isterler.

1 Ocak 2014’te emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1965 doğumluyum. 10 Eylül 1985’te SSK’lı oldum. 7600 gün primim var. 1988’de askere gittim. Ne zaman emekli olabilirim? Mustafa ASLAN

Cevap: 25 yıl sigorta, 5300 gün prim ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de 1 Ocak 2014’te emekli olabilirsiniz.

30 GÜN İÇİNDE DAVA AÇARSANIZ VERGİ VE CEZALAR KALDIRILIR
Soru: 3 yıl önce inşaat halinde bir daire satın aldım. Müteahhit arsa payı tapusu verdiği için tapuda alış değeri düşük görünüyor (10 bin lira). 1 yıl sonra müteahhit daireyi teslim etti. Alış bedeli üstünden fatura (130 bin lira) kesti.
İskân alındığından emlak bildirimimi daire olarak yaptım. Daireyi geçen yıl sattığımda (150 bin liraya), tapuda satış bedeli üstünden harç ödendi. Vergi dairesi tapuda görünen satış değeri ile alış değeri arasındaki fark üstünden (140 bin liradan) Gelir Vergisi istiyor. Bu konuda ne yapabilirim? C.TURNA

Cevap: Gelir vergisi açısından sorun yaşamamak için gayrimenkul alım satımlarında tapuya, harca esas değerin yanında gerçek alım satım değerinin yazdırılmasında yarar var. Sorunuza gelince, vergilendirmeye olayların gerçek mahiyeti esastır. Her ne kadar tapu kayıtlarında alış değeriniz arsa payı üstünden düşük görünüyorsa da elinizde gerçek alım satım değerinizi gösteren fatura gibi önemli bir belge var.
Alış bedeliniz, karşı inceleme yoluyla müteahhidin defter kayıtlarından tespit edilebilir, kazanç elde etmediğiniz ortaya çıkar ve Gelir Vergisi ödemezsiniz. Şayet vergi salınmış, ihbarname tebliğ etmişse (henüz edilmediğini düşünüyoruz), 30 gün içinde vergi mahkemesine dava açmanız halinde, salınan vergi ve cezalar kaldırılır.
Şayet vergi dairesi henüz vergi salmamışsa, vergi dairesine yazılı olarak başvurup, gerçek alış değerinizin tapuda görünen değer olmayıp, ibraz edeceğiniz faturadaki değer olduğunu, bu değer müteahhidin defter kayıtlarından karşı inceleme ile tespit edildikten sonra işlem yapılmasını talep edin.

Emekli ikramiyesi için dava açabilirsiniz
Soru: Nisan 1960’ta SSK’lı olarak İETT Genel Müdürlüğü’nde işe başladım. Ekim 1960’ta işten ayrıldım. Nisan 1961’de askere gittim. Şubat 1964’te İETT’de memur olarak işe başladım. Kasım 1982’de yine işten ayrıldım. Bu arada askerliğimi borçlanarak ödedim.
Daha sonra SSK’lı olarak işe başladım ve emekli oldum. Emekli Sandığı’nda geçen sürenin emekli ikramiyesini 5 Haziran’da yayımlanan Anayasa Mahkemesi kararına göre alabilir miyim? Yılmaz ŞENVARDAR

Cevap: Anayasa mahkemesinin iptal kararı, Resmi Gazete’de yayımlandığı 5 Haziran 2009’dan itibaren bir yıl sonra, yani 5 Haziran 2010’da yürürlüğe girecek. Hukuki bir boşluk doğmaması için, idarenin en geç 5 Haziran 2010’a kadar iptal kararı gerekçeleri doğrultusunda, yeni bir düzenleme yapması lazım.
Henüz yapılan bir düzenleme mevcut değil. Mahkemeler daha önce sizin durumunuzda olup, emekli ikramiyesini almak için dava açanlara, Anayasa Mahkemesi kararı ortaya çıktıktan sonra emekli ikramiyesi alabileceği yönünde kararlar veriyor. Emekli Sandığı’ndan emekli ikramiyenizi talep edip, ret yazısı geldiğinde İdare Mahkemesi’nde dava açarak, yargı yoluyla emekli ikramiyesi alma şansınızı deneyebilirsiniz.

Yaş haddinden daha erken emekli olabilirsiniz
Soru: 22 Şubat 1958 doğumluyum. 2 Aralık 1994’te Bağ-Kur’lu oldum. 15 yıl 2 ay 25 gün primim var. Ne zaman emekli olabilirim veya kısmi emekli olabilir miyim? Cemal

Cevap: Prim ödemenizi 25 yıla tamamlayacağınız 2 Aralık 2019’da emekli olabilirsiniz. Ayrıca, yaş haddinden emekli olmak için 15 yıl (5400 gün) prim ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, 22 Şubat 2016’da emekli olmanız da mümkün.

Ticari faaliyette bulunan emekli Emlak Vergisi ödemek zorunda
Soru: Emekliyim. İkamet ettiğim 75 metrekarelik bir dairem var. Bir de küçük bir sıhhi tesisat tamir dükkanım bulunuyor. Gelir Vergisi mükellefiyim. Dükkanın doğru dürüst kazancı bile yok. Ancak boş vakitlerimde kahveye gitmemek için açtım.
Dairemin üç katı değerinde dairesi olan emekliler, Emlak Vergisi ödemiyor. Ben Emlak Vergisi ödüyorum. Ben de diğer emekliler gibi Emlak Vergisi ödemesem olur mu? Ahmet

Cevap: Türkiye sınırları için de brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan tek dairesi olan ve emekli aylığından başka geliri olmayan emeklilerin, Emlak Vergisi oranları Bakanlar Kurulu’nca sıfıra indirildiğinden, vergi ödemiyor.
Daireniz her ne kadar 75 metrekare olsa da emekli aylığınızdan başka, kendi nam ve hesabınıza yapmış olduğunuz ticari faaliyetinizden dolayı geliriniz olduğundan, Emlak Vergisi ödemek zorundasınız. Şayet faaliyetinize son verirseniz, Emlak Vergisi ödemeyen emekli arkadaşlarınız gibi siz de vergi ödemezsiniz.