Giriş
Cemreler ne zaman düşecek 2023? Cemre havaya suya ve toprağa ne zaman düşüyor?
Baharın habercisi cemreler için araştırmalar Şubat ayının ilk yarısının geride kalmasıyla başladı. Anadolu’da ve birçok toplumda havaya suya ve toprağa düştüğüne inanılan cemreler ile artık kış günleri geride kalır, havalar yavaş yavaş ısınmaya başlar. Peki, 2023 yılında cemreler ne zaman düşecek? Cemre havaya suya ve toprağa ne zaman düşüyor? İşte yanıtı…
CEMRELER NE ZAMAN DÜŞECEK 2023?
Yüz yıllar boyunca Anadolu halkı kendi mevsim takvimini düzenlemiş ve hava olaylarına göre tarım takvimini belirlemiştir. Bu kapsamda cemreler de halk takviminde baharın habercisi olması nedeniyle önemli bir yer tutuyor.
Bu yıl ilk cemre ise 19-20 Şubat tarihlerinde havaya düşecek.
CEMRE HAVAYA SUYA VE TOPRAĞA NE ZAMAN DÜŞÜYOR?
İlk cemre 19-20 Ocak’ta havaya düşen
İkinci cemre 26-27 Şubat’ta, suya düşecek
Üçüncü cemre ise 5-6 Mart tarihlerinde toprağa düşecek.
CEMRE DÜŞMESİ NEDİR?
Arapça’dan gelen, “Cemre”‘nin sözlük anlamı kor, yani ateştir. Halk arasında da sıcaklığın artmasını haber eder. Cemreler, ilkbahar başlamadan önce 7 gün arayla havaya, suya ve sonrasında toprağa düşer. Bu düşen cemreler nedeniyle hava, su ve toprağın ısındığına inanılır.
Cemre düşmesiyle beraber Hıdırellez ve nevruz kutlamaları başlar. Cemre düşmesinin Türk kültüründe de önemli bir yeri vardır. Kültür ve edebiyatta da kendine yer bulmuştur. Osmanlı döneminde Divan şairleri cemre zamanlarında önemli kişilere övgü şiirleri yazmıştır. Bu şiirlere ‘cemreviye' adı verilmektedir.
İlkbaharda görünüp titrek ışıklar saçarak göğe yükselir. Ardından buzların üzerine düşerek onları eritir. Oradan da yere girer. Bundan sonra ısınmış topraktan buhar yükselir. Cemre baharın gelişini simgeler. Anadolu Türkçesindeki Arapçadan gelme Cemre sözcüğünün aslında bu adın benzetme yoluyla değişmiş hali olduğu söylenebilir. Zemre’nin de Kumuk Türkçesinde nem, buhar gibi anlamları bulunur. Temizlenmeyi ve tekrardan doğuşu simgeleyen ateş, aşk kavramının yakıcılığıyla da yakından alakalıdır.
Türkiye ve Azerbaycan Türklerinin yaratılışla ilgili eski inançlarından kaynaklanan ve Nevruz Bayramından önce, yılın son Çarşamba gününde yapılan "boz ayın 4 çarşambası", uygulamasını belirten, "Cemle" sözcüğü de, "Cemre" ile aynı kelimedir.
Buradaki "Cemle" de köken olarak "İmir, İmere, Emire" sözcükleriyle ilintilidir.
CEMRE DÜŞMESİNİN TÜRK KÜLTÜRÜNDEKİ YERİ
Türklerin cemreyi Arap halk takviminden ne zaman aldığına dair bir kayıt bulunmadığını fakat Anadolu ve Kafkasya coğrafyasına geldikten sonra buna kültürlerinde yer verdiğini ifade eden Halk Bilimci ve Türkolog Prof. Dr. Metin Ekici, özellikle hayvancılıkla ilgilenen toplumlar için hava olaylarının çok önemli olduğunu kaydetti.
Göçebe, kışa hazırlık olarak hayvanlar için sonbahardan biriktirdiği ot yığınlarının bitmeye yakın olduğu dönemlerin ciddi bir risk taşıdığını kaydeden Ekici, bu sebeple halk takvimini oluşturmada, gözlemlemede eski Türklerin diğer toplumlara göre çok daha fazla bilgi birikimine sahip olduğunu vurgulayarak, Türklerin cemreyi bin yıldır takip ettiğini söyledi.
Cemrenin bahar bayramına hazırlanmak için de bir işaret olarak görüldüğünü anlatan Ekici, Türklerin bunu çok sevdiğini, yazılı bir kültür oluşturulmamasına rağmen cemreyi gözlemenin devam ettiğini aktardı.
Ekici, ‘’Birinci cemre düştü, ikincisini bekliyoruz', 'İkinci cemre düştü üçüncüsünü bekliyoruz' ve 'Üçüncü cemre sonunda bayram yapacağız' gibi ifadelerin hâlâ halk arasında kullanıldığına dikkati çekerek, Azerbaycan’da nevruz öncesinde 'ahır çarşamba' kutlamaları olduğunu, bununla cemre arasında bir örtüşme olduğunu belirterek, ‘'Bu da gösteriyor ki nevruzla cemre arasında bir ilişki kurulmuş.’’ dedi.