Giriş
En saldırgan tür için aşı müjdesi! Cerrahi müdahale yeterli olmuyor
Uzmanı tarafından beyin tümörlerinin en saldırgan türü olarak tanımlanan Glioblastoma (GBM), oldukça tehlikeli bir hastalık olarak karşımıza çıkıyor. Tümörün gelişimini yavaşlatmak ve ortadan kaldırmak için birçok yöntem var ancak henüz tam anlamıyla başarıya ulaşmış bir çözüm yolu bulunmuyor. Glioblastoma beyin tümörünün en çok kimlerde ortaya çıktığını açıklayan Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Güner Sönmez, umut vadeden yeni bir tedavi yönteminden bahsediyor.
Azra Şahin - Posta.com.tr Glioblastoma ya da GBM olarak isimlendirilen beyin tümörü kötü huylu bir beyin tümörü olarak biliniyor.
Glioblastoma, beynin yanı sıra omurilikte de ortaya çıkabiliyor. Genellikle 40 yaşından sonra görülen bu hastalık, kadınlara oranla erkeklerde daha fazla tanı alıyor.
Primer (birincil) beyin tümörlerinin yüzde 20 ila 30'u glioblastoma tümörü olarak tespit ediliyor. Bu tümörlerin kesin nedeni bilinmiyor ancak hastadaki genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmekle beraber çevresel faktörler ve yaşam tarzıyla ilgili etkenler üzerinde duruluyor.
Glioblastoma, beyinde yerleştiği yere göre baş ağrısı, hastanın havale geçirmesi, iştah kaybı, bulantı, kusma, görme sorunları, nöbet geçirme, unutkanlık, algılamada sorun ve bunama benzeri gibi belirtilerle kendini gösterebiliyor.
Öte yandan tedavi edilmeyen hastaların yaşam süresinin birkaç ay ile sınırlı olduğu bilinirken bu tümör türünün kesin sonuç veren bir tedavisi bulunmuyor.
CERRAHİ MÜDAHALE YETERLİ DEĞİL
GBM'nin henüz kesin bir tedavisi bulunmuyor ancak şikayetleri azaltmak ve hastanın yaşam süresini uzatmak için tercih edilen temel tedavi yöntemi cerrahidir.
Tümörlü dokunun titiz bir şekilde mümkün olduğu kadar temizlenip çıkarılması yöntemi izlenir. Diğer yandan cerrahi tedavi sonrası hastaya genelde radyoterapi ve kemoterapi de uygulanır. Ancak bu tedavilerin başarısı yüzde 100 değildir.
YAKLAŞIK 12 YILDIR BU AŞILAR ÜZERİNDE ÇALIŞMALAR YAPILIYOR
Covid-19 ile beraber mRNA aşılarının hayatımıza hızlı bir şekilde girdiğini ifade eden Prof. Dr. Güner Sönmez, kanser tedavisinde kullanılmak üzere yaklaşık 12 yıldır bu aşılar üzerinde çalışmalar yapıldığına dikkat çekiyor ve ekliyor:
"Türk bilim insanları Uğur Şahin ve Özlem Türeci de, kanser tedavisinde kullanılabilecek mRNA aşıları üzerinde araştırmalar yaparken salgın çıkınca bu konu üzerine yoğunlaşmak durumunda kaldılar."
Glioblastoma adı verilen tümörlerin tedavisinin zorluğu, bağışıklığın bu kitleyi yok edemiyor olmasından kaynaklanıyor.
Bunun birkaç nedeni var ancak en önemlisi tümör parçacıklarının bağışıklık sisteminden kaçması veya gizlenmesi olarak açıklanıyor.
Dolayısıyla bağışıklık sistemi bu tümörlere karşı güçlü bir yanıt oluşturamıyor. Uzman doktor, mRNA aşılarındaki temel hedefin, bağışıklık sistemini tümöre karşı eğitmek olduğunun altını çiziyor.
Bunu gerçekleştirebilmek için hastanın tümör dokusundan parça alınarak laboratuvar ortamında RNA dizilimleri elde ediliyor ve gizlenen tümörün bağışıklık sistemine tanıtılması, sisteminin tepki göstermesi ve bu tepkiyi hafızaya alması amaçlanıyor.
Glioblastoma türünün çok agresif seyreden, hastanın yaşam süresini oldukça kısıtlayan bir hastalık olduğunu yineleyen uzman doktor Sönmez, mRNA aşılarının umut vadeden gelişimini şu sözlerle açıklıyor:
"Daha önce laboratuvar ortamlarında bu mRNA aşılarının başarılı olduğu görüldü. Ardından glioblastoma tümörü olan 10 adet köpekte bu tedavi denendi ve oldukça başarılı sonuçlar alındı. Glioblastoma tanısı konan köpeklerin yaşam süresi 30 ila 60 gün olarak belirlenirken tedaviden sonra 180 güne kadar yaşam sürelerinin uzadığı sonucuna ulaşıldı. Daha sonra dört insan üzerinde tedavi denenmeye başlandı, henüz nihai sonuçlar alınmadı ancak ilk sonuçlara göre mRNA aşısı yapıldıktan 48 saat sonra glioblastoma tümör parçacıklarına karşı güçlü bir bağışıklık yanıtı alındığı tespit edildi."
Birçok kanser türü için çalışmaların devam ettiğini belirten Prof. Dr. Güner Sönmez, aşıların ulaşımı konusunda sevindirici açıklamalarda bulunuyor:
"Covid-19 pandemi dönemi çok büyük bir afetti ama insanlık adına olumlu gelişmeler yaşanmasını sağladı. Çünkü aşı çalışmaları ekonomik olarak oldukça maliyetli süreçlerdir ancak pandemi döneminde başarılı olan aşılar sayesinde kanser konusundaki çalışmalar için bir kaldıraç görevi gördü. Yalnızca glioblastoma tümörü için değil, pankreas kanseri, kalın bağırsak kanseri meme kanseri gibi birçok kanser türü için araştırmalar devam ediyor. Muhtemelen 2-3 yıl içinde bu aşılardan biri onaylanmış ve piyasaya çıkmış olacak. Şu an için bu tedaviler oldukça pahalı ancak bu tedaviler seri üretim haline geldikçe insanlar için ulaşımı daha kolay olacaktır."