Giriş
Güneydoğu kökenli Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz, Bingöl ve çevresine yapılan altyapı yatırımlarıyla, yakında bölgenin Doğu Anadolu’yu katederek ekonomik ve lojistik olarak Karadeniz’le entegre olacağını açıkladı.
Türkiye’nin doğu illeri gelişmişlik ve gelir dağılımı açısından batının oldukça gerisinde. Sosyokültürel ve ekonomik alandaki geri kalmışlık görüntüsü, bölgede yaşayan geniş kitleler üzerinde uzun yıllardır bir çaresizlik duygusu yaratıyor. PKK bugüne kadar atmosferden yararlanmaya çalıştı, genç ve masum insanların eline silah vererek intikam duygusuyla kan dökmeye teşvik etti. Terörün karanlık ortamına zemin hazırlayan adaletsizlik duygusunun ortadan kaldırılması ve ekonomik gelişmenin önünün açılabilmesi için 2002’den bu yana bölgede önemli kalkınma hamleleri yürütülüyor.
[[HAFTAYA]]
Neredeyse 100 yıllık ihmal edilmişliğin aşılabilmesi için daha çok çalışmaya ihtiyaç var. Ancak hükümetin son iki döneminde attığı adımlar geçiştirilecek gibi değil. Tarım ve hayvancılıktan turizm ve eğitim alanına kadar onlarca farklı konuda, devrim niteliğinde yapısal uygulamalar hayata geçiriliyor. Güney ve Doğu Anadolu bölgelerindeki kalkınma projelerinin bir bölümü Devlet Bakanı Cevdet Yılmaz’ın sorumluluk alanında. Bingöl milletvekili olan Yılmaz’la Ankara’da bir araya geldik ve seçime çok az zaman kala genel bir değerlendirme yaptık.
Güneydoğu’da en büyük sorun nedir?
Kalkınma sorunu ve gelişmişlik farkı ile ortaya çıkan sosyal ve ekonomik tablo.
Doğu Anadolu Projesi (DAP) nasıl gelişiyor? Farklı neler yapılıyor?
16 ili kapsayan DAP için de aynı şeyi söyleyebilirim. Küresel krizi fırsata çevirdik, dünya ülkelerinin finansman açısından en sıkıntılı olduğu dönemde bu bölgede uygun koşullar yaratarak kalkınma hamlesine giriştik. Bir anlamda iç ekonomimizi bu yatırımlarla sağlamış olduk. Geçen yıl Türkiye’de 1 milyon 317 bin kişi istihdam edildi. Güneydoğu illerinden 9’unda büyük başarı yakaladık. Bu bölgede istihdam 218 bin kişi arttı.
Orada nasıl bir turizm potansiyeli var?
Bu, bizim şimdiye kadar neredeyse hiç kullanmadığımız olağanüstü bir fırsat. Geçmişi Mezopotamya’ya kadar uzanan bir coğrafyadan söz ediyoruz. Bölge 21. yüzyılın şartlarında geçmişin ihtişamlı günlerini yaşasın istiyoruz. Harran dünyanın ilk üniversitesinin kurulduğu yer. Vakıflar kanalıyla buradaki eski eserleri onarıyoruz. Diyarbakır ve Şanlıurfa’da doğal yapıya tezat görüntü arz eden yeni binaları yıkıyoruz. Bu projeler bittiğinde iki bölge de adeta Roma şehirleri hüviyetine bürünecek. Aslında tek başına Hazreti İbrahim Mabedi bile başlı başına bir olay. Bunun yanında Göbeklitepe, Haleplibahçe ve Kale tarihi SİT alanları. Dünyanın büyük otel zincirleri Hilton ve Sheraton yatırım yapıyor.
Sulama projelerinde hangi noktadayız?
Amacımız 2013’te 1 milyon 60 bin hektar alanı sulamaya hazır hale getirmek. Bugün 340 bin hektarı suluyoruz. Bunun için yeni kanallar inşa ediyoruz. Barajlar tutulmuş durumda. Şu an bunu büyük ovalara akıtacak ana kanalları inşa ediyoruz. Bunlardan biri Suruç’ta. Irmak büyüklüğünde ana kanallar bunlar. Bakir topraklar, organik ve nitelikli tarımın yapılacağı alanlar...
GAP ne zaman bitecek?
Omurgası 2013’te büyük oranda tamamlanacak ve bir sıçrama gerçekleşecek. 2023’lerde toplam 8 milyon hektar sulanabilir alan hedefliyoruz. Amacımız tüm ülkeyi sulu tarıma açmak.
GAP için ne kadar harcandı?
34 milyar TL harcandı. Master planına göre en az 8-10 milyar daha gerekiyor. Projenin yüzde 80’i tamamlandı.
Güneydoğu’da yapılan bunca olumlu işe rağmen neden tansiyon hâlâ çok yüksek? Yöre halkı yapılan yatırımların değerinin farkında değil mi yoksa başka beklentiler mi öne çıkıyor?
Bir kere halkın devlete güveni kırılmış. İnsanlara bu aşamadan sonra elle tutulur şeyler götürmek lazım. Bugüne kadar yaşanan olumsuz hadiseler zihinlerde kuşkular uyandırmış. Biz olmayacak şey söylemiyoruz, bir vaatte bulunuyorsak mutlaka yerine getiriyoruz. İnsanlar yapılanları somut olarak görüyor artık.
Peki, istihdamı elle tutulur olarak artırmak için ne yapmak lazım?
Tarımda uluslararası ölçüt şu: Eğer 1 hektarlık alan sulu hale getirilirse, 2 kişiye istihdam sağlanır. Burada eğer 1 milyon hektar hedefliyorsak 2 milyon istihdam demektir ki bu, bölgenin çehresinin değişmesidir.
Hibe desteklerinde ne durumdasınız?
Proje bazlı hibe destekleriyle destekler sağlıyoruz. 450 milyon TL hibe dağıtacağız. Her bölge kendine özgü program yapıyor. İlçe ilçe gezip tanıtımını yapıyoruz. Yüzde 50’lere kadar projelere destek veriliyor. Esas amaç, kalkınma ve istihdam yaratmak. Sosyal projeler de oluyor. Karar, ajanslar tarafından belirleniyor. Rastgele, keyfi bir süreç değil.
Kimler hibe ve kredilerden yararlanabiliyor? Bunlar saydam projeler. Asla hatır-gönül işiyle hareket edilmesine izin vermiyoruz. Üniversitelerle işbirliği nasıl?
GAP ve DAP’ta üniversitelere destek veriyoruz. Üniversite yatırımları için 2010’da GAP’ta 250 milyon TL kaynak tahsis ettik. Üniversite yatırımlarını, kalkınmanın motoru, dinamiği olarak görüyoruz.
Bingöl’e kurulan üniversite?..
2006’da kuruldu. Kentin şu an için 5 fakültesi var. Öğrenci sayısı 3 bine yaklaştı, yüzlerce akademik personel var. Çevre illerden de gelen öğrenciler oluyor. Yakın gelecekte bölgenin kalkınmasında lokomotif görev üstlenecek.
Havaalanı projesi ne durumda?
Özel idare yıllar önce başlamıştı ancak nefesi kesildi, devam edemedi. Biz şimdi büyük bir hızla inşaasına devam ediyoruz. Bu yıl içinde tamamlanması hedefleniyor. Diyarbakır, Muş, Elazığ ve Erzincan bölgesini batı illerine bağlamak çok önemli. Ali Sabancı’nın bu bölgede yaptığı yatırımı çok önemsiyorum. Kurdukları çağrı merkezi, diğer bölgelerdeki benzerlerine göre 2,5 kat daha verimli. Daha düşük maliyetle eleman buluyorlar. Örneğin genç kızların işlerine bağımlılığı ve verimliliği çok yüksek düzeyde. Bingöl, 2013’e gelindiğinde gerçek anlamda bir kavşak şehir olacak. Bu sayede GAP, Karadeniz’e bağlanacak.
İZMİR’DE 35 PROJE HEYECANI
“AK Parti hükümetinin en çalışkan ve en çok üreten bakanı kimdir” diye sorulsa, akla gelecek ilk isimlerden biri mutlaka Binali Yıldırım olur. Çok uzun süre Ulaştırma Bakanı olarak görev yapan Yıldırım, ekip arkadaşlarıyla birlikte stratejik nitelikteki hızlı trenler, bölünmüş yollar ve sivil havacılık alanındaki projeleri hayata geçirdi. İstanbul-Ankara hızlı tren güzergahının Ankara-Eskişehir bölümü bu dönemde bitirildi. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın konuşmalarında gururla anlattığı duble yollar konusunda da Binali Yıldırım’ın bakanlığının yaptığı ciddi çalışmaların rolü büyük. Başbakan Erdoğan, kabinenin ağır topu Binali Yıldırım’ı 12 Haziran seçiminde bir sürpriz yaparak İzmir’den aday gösterdi.
İzmir, bugüne kadar AK Parti’nin başarılı olamadığı bir şehir. Şehrin tarihi ve karakteristik özellikleri nedeniyle seçmenler bugüne kadar CHP ve merkez liberal partilere yöneldi. Erdoğan, sahillerde partisinin oy oranını artırmak, özellikle İzmir’de belli bir varlık ortaya koyabilmek için Binali Yıldırım’a çok güveniyor. AK Parti’nin elle tutulur gözle görülür bir tabanı olmamasına rağmen, bu seçimde projelerle öne çıkıp İzmir’de sürpriz yapabileceği konuşuluyor. Kampanyanın nasıl gittiğini görmek ve son gün itibariyle nasıl bir hava olduğunu anlamak için İzmir’e gittim, Binali Yıldırım’la sohbet ettim. Sakin ve rahat bir yapısı olan Binali Yıldırım’ı bu kez daha moralli gördüm. Hemen projelerine girdik. Uçuşlar daha güvenli Binali Yıldırım, İstanbul Atatürk Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanı’nın en kötü hava koşullarında bile iniş-kalkışa izin veren CAT III sisteminin fiilen çalışmaya başladığını müjdeledi.
İstanbul ve Ankara’dan sonra aynı sistem Antalya’ya kurulacak. Binali Yıldırım’ın İzmir için açıkladığı 35 proje bile gerçekten insanların aklını çelecek cinsten. Bunlar arasında en önemlisi, şehir trafiğini rahatlatacak olan Konak Tüneli. Projenin 36 ayda tamamlanması hedefleniyor. İzmir’i İstanbul’a bağlayacak 11 milyar TL’lik otoyolun ise 5.5 yılda sona ermesi hedeflenmekte. Şehri Ankara’ya bağlayacak benzer nitelikteki otoyol da 5,5 yılda tamamlanacak ve 5 milyar TL’ye mal olacak. Bütün projeler arasında beni en çok heyecanlandıran, İstanbul- İzmir Hızlı Tren Projesi. 3,5 milyar TL’lik proje 2 yıllık fizibilitenin ardından yaklaşık 4,5 yılda bitirilecek. Bu sayede İstanbul’dan İzmir’e trenle 4 saatte gidilebilecek. CHP’nin çok güçlü olduğu AK Parti, İzmir’de ne kadar oy alabilir onu kestiremiyorum ama bu projeler tamamlanabilirse bölgenin çehresi değişir, bu kesin.
