GDO yasağı yumuşuyor

YASAKLAR TASARIDA YOK

Yönetmelik olarak devreye giren ve büyük tartışma yaratan genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) ithalatına vize veren Biyogüvenlik yasa tasarısı Meclis’e geldi. Tasarı bu haliyle yasalaşırsa, GDO’lu ürünlerin Türkiye’de üretilmesinin önü kapanacak. Bu ürünlerin ithalatı kontrollü olarak serbest bırakılacak. Danıştay tarafından yürütmesi durdurulan yönetmelikte GDO’lu ürünler bebek maması ve gıdalarında yasaklanıyordu. Tasarıda bu yasaklamaların olmaması dikkat çekti.

HER ÜRÜNE AYRI KİMLİK

Ziraatçiler, tasarının eleştirdikleri yönetmeliğin gerisinde olduğunu savundu. Tasarı ile GDO’lu ürünlerin ithalatı, ihracatı, deneysel amaçlı kullanılması, serbest bırakılması gibi analizleri 9 kişiden oluşan kurul belirleyecek. Kurul üyelerinin yakınları ticari faaliyette bulunamayacak. Kuruldan onay alan ürünlere etiket yapıştırılacak. Her GDO’lu ürüne ayırt edici kimlik verilecek. Genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanları çevreye bırakanlara on yıla kadar hapis verilecek.

KURUL KAMU AĞIRLIKLI

9 üyeden oluşan ‘Biyogüvenlik Kurulu’ Tarım Bakanlığı’ndan dört, Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan iki, Sağlık Bakanlığı’ndan bir, Sanayi Bakanlığı’ndan bir ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’ndan bir üye olmak üzere, 3 yıl görev yapacak 9 kişiden oluşacak. Üyelerden ikisi üniversite veya meslek örgütleri temsilcileri arasından seçilecek. Kurul başkanı, bakan tarafından belirlenecek. Kurulda kamu ağırlığı dikkat çekerken, sivil toplum kuruluşlarının katılımı kendilerine bırakılıyor.

BAŞVURU ONAYINI KURUL VERECEK

GDO’lu ürünün ithalatı için Tarım Bakanlığı’na başvurulacak. Başvuru kurula gidecek. Kurul 90 günde sonucu bakanlığı gönderecek. Bakanlık 15 günde bildirimde bulunacak. Kurul başvuruları incelerken, “Üretici ve tüketicinin tercih hakkının kaldırılmamasına, ekolojik dengenin bozulmasına, GDO’lu ürünlerinin çevreye yayılma riskinin olmamasına, biyolojik çeşitliliğin devamlılığının tehlikeye düşürülmemesine ve başvuru sahibinin güvenlik için gerekli tedbiri alıp almamasına dikkat edecek.

VERİLECEK İZİN 10 YIL GEÇERLİ

Kurul başkan ve üyelerinin birinci ve ikinci dereceden yakınları kurulun görevli olduğu faaliyetle ilgili bir ticari faaliyette bulunmayacak ve sermaye piyasası araçlarına sahip olamayacak. Bunu ihlal edenlerin üyelikleri sona erdirilecek. Kurul, en az yedi üye ile toplanacak ve en az beşinin aynı yöndeki oyuyla karar alacak. Risk değerlendirme sonuçlarına göre risk oluşturmayacağı belirlenen GDO’lu ürün başvuruları için verilen kararın geçerlilik süresi on yılı geçemeyecek.

TASARI YÖNETMELİKTEN GERİDE

* Tasarıda bir eşik değer saptaması olmadığını söyleyen Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, “Yönetmeliğin yürütmesinin durdurulmasının ardından boşluk oluşan piyasayı doldurması açısından tasarıyı olumlu değerlendiriyorum. Tasarıda ticari olarak GDO’lu ürünün üretilmesinin yasaklanmasını olumlu ama ithalatın kurala bağlanarak serbest bırakılmasını doğru bulmuyorum” dedi.

* 26 Ekim’de yayınlanan yönetmelikte GDO’lu ürünlerin bebek mamalarında kullanılmasının yasaklandığını belirten Gökhan Günaydın, “Bu tasarıda böyle bir madde yok. Yönetmelikten daha geride. Ayrıca Biyogüvenlik Kurulu birçok konuya karar verecek. Kurulun oluşumunda kamu ağırlığı dikkat çekiyor. Sicil örgütlerin isterse katılacağı belirtiliyor. Bağımsız bir kurul olması gerekirdi” diye konuştu.