Giriş
Soru: Dışarıdan prim ödeyerek sağlıktan yararlanabilir miyim? 4 kişilik bir aile ne kadar prim öder? (Yaman SANCAR)
Cevap: Zorunlu sigorta kapsamında olmayanlar iki şekilde prim ödeyerek ailelerine sağlık yardımı alabilir:
1) İsteğe bağılı sigortaya prim öder. İsteğe bağlı sigortalı olup, prime esas kazancın alt sınırı üstünden (693 lira) ayda 221 lira prim ödeyerek. Sigortalı, eşi ve 18 yaşını, lise ve dengi okullarda 20, yüksek öğrenimde 25 yaşını doldurmamış çocukları bu durumdan faydalanabilir.
2) Sadece genel sağlık sigortasına prim öder. Burada ödenecek prim tutarı, aile içinde kişi başına düşen aylık gelire göre değişiyor. Aile içinde kişi başına düşen aylık gelir,
* Asgari ücretin üçte birinden az ise (231 lira) prim ödemeden,
* 231 lira ile 693 lira arasında ise 27.72 lira,
* 693 lira ile 1386 lira arasında ise 83.16 lira,
* 1386 liradan fazla ise 166.32 lira prim ödenmesi gerekiyor.
Tazminat vergiden düşülmez ama gider yazılabilir
Soru: Nakliyecilik yapan bir firmayız. 1 yıl önce kamyonlarımızdan biri müşterimizin malını taşırken trafik kazası yaptı. Mahkemeyi kaybettik ve karşı tarafa hasar tazminatı ödemeye mahkum edildik. Ödeyeceğimiz tazminatı vergiden düşebilir miyiz? Mahsun ÜÇLER
Cevap: Kamyonun yük taşırken yaptığı kaza nedeniyle ödediğiniz tazminatı vergiden düşemezsiniz. Çünkü tazminatın vergiden düşülmesi gibi bir usul yok. Ancak, defterlerinize gider yazarak ticari kazancınızdan indirebilirsiniz.
28 ay isteğe bağlı 103 gün de çalışarak prim ödemelisiniz
Soru: 28 Mart 1972 doğumluyum. 16 Nisan 1986’da SSK’lı oldum. 1292 gün prim ödedim. Aralık 2001’den beri isteğe bağlı prim ödüyorum. 42 yaş ve 5075 gün dolunca emekli olacaktım. 1 Ekim 2008’de çıkan yasadan nasıl kurtulurum? SSK’dan emekli olmam için ne yapmam gerekir? Nezahat ŞAHİN
Cevap: 1 Ekim 2008 itibarıyla isteğe bağlı prim ödemeleri 4/b sigortasına (Bağ-Kur) sayılıyor. Primi ödenmiş son yedi yılda isteğe bağlıya 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeyenler Bağ-Kur şartlarıyla emekli olacak. Bağ-Kur’a tabi olmadan SSK’dan emekli olabilmeniz için 28 ay (840 gün) isteğe bağlı ödedikten sonra, 103 gün eksiğinizi sigortalı bir işte çalışarak ödeneniz gerekiyor. 28 ay isteğe bağlı, 103 gün de sigortalı bir işte çalışarak prim ödemenizi 5075 güne tamamlamanız şartıyla 28 Mart 2014’te emekli olabilirsiniz.
Ekimde alınan aracın vergi mükellefiyeti 2010’da başlar
Soru: Ekim bitmeden 2004 model bir otomobil alacağım. Taşıtın devri sırasında noter masrafından başka ödenecek bir vergi var mı? Otomobil için 2009 taşıt vergisi ödeyecek miyim? Muhtar BOZTEPE
Cevap: Otomobili devralırken noter masrafı dışında, devir nedeniyle ödenecek bir vergi bulunmuyor. Yılın son altı aylık döneminde yapılan taşıt devirlerinde, alıcının Motorlu Taşıtlar Vergisi, mükellefiyetini takip eden yılın başından itibaren gerçekleşir. Ekimde devralınan taşıtların 2009 Motorlu Taşıtlar Vergisi satıcı tarafından ödenir. Alıcının mükellefiyeti ise 1 Ocak 2010’dan itibaren başlar. Alacağınız otomobil için 2009’da vergi ödemeyeceksiniz. Ocak 2010 ve Temmuz 2010’da iki eşit taksitte olmak üzere 2010 vergisini ödemeniz gerekiyor.
İşverenle uzlaşmaya çalışın
Soru: 2006’da emeklilik hakkımı elde etmeme rağmen 3 yıldır çalışıyorum. İşten ayrılmak istiyorum fakat işyeri tazminatımı vermek istemiyor. Şimdiye kadar primlerim hep asgari ücretten yatırılmış. Emekli olduktan sonra prim yatmamış. Ne yapmam lazım? Ahmet GÜZEL
Cevap: Emekli olduğunuzdan işveren işten haksız yere çıkarmadığı sürece kıdem tazminatı alamazsınız. Emekli olduktan sonra da emekli aylığınızı kestirmeden çalışmışsanız, işveren ücretinizden yüzde 7.5 oranında destek primi kesecek, işveren hissesi olarak da işyerinin tabi olduğu tehlike sınıf ve derecesine göre yüzde 23.5 ile yüzde 29 arasında değişen oranda destek primi ödeyecekti. Ayrıca ücretinizi normal çalışanlara uyguladığı usulde Gelir ve Damga vergisine tabi tutacaktı. İşveren hem prim hem vergi yükümlülüğünü yerine getirmemiş. Vergi dairesi ve sosyal güvenlik kurumu durumu öğrenirse işverenin başı ağrıyabilir. İşverenle uzlaşma yoluyla kıdem tazminatınızı almaya çalışın. Aksi takdirde şikayet hakkınızı kullanacağınızı belirttiğinizde işveren tazminatınızı ödeyecektir.
Bir yıl erken emekli olmak için askerliğinizin 70 gününü borçlanmanız yeterli
Soru: 23 Ağustos 1963 doğumluyum. 1 Ocak 1982’de SSK’lı oldum. 595 gün prim ödedim. 30 Kasım 1983’te askere gittim. 18 ay askerlik yaptım. Askerlikten sonra 1680 gün SSK’lı çalışarak prim ödedim. 5 Haziran 1990’dan beri Bağ-Kur’luyum. Ne zaman emekli olurum? Askerlik borçlanmasını yaparsam, emekliliğime yararı olur mu? Mahmut COŞKUN
Cevap: Bağ-Kur’da 25 yıl prim ve 48 yaş şartlarına tabisiniz. 25 yıl ödemeniz olduğundan, 48 yaşınızı dolduracağınız 23 Ağustos 2011’de emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizin 70 gününü borçlanırsanız emekli olacağınız yaş 47’ye iner ve bir yıl erken, yani 23 Ağustos 2010’da emekli olursunuz.
139 gün daha prim ödeyerek emekli olabilirsiniz
Soru: 9 Ekim 1978’de SSK’lı oldum. 1990’da 6 ay Bağ-Kur ödedim. Ancak işyerimi erken kapattığımdan Bağ-Kur, 180 günün 115 gününü kabul ediyor, 65 günü kabul etmiyor. Bu 65 günün kabul edilme imkanı var mı? 1776 gün SSK, 600 gün askerlik, 115 gün Bağ-Kur, 2370 gün isteğe bağlı olmak üzere toplam 4861 gün primim bulunuyor. Ne zaman emekli olabilirim? Ferit DİRİK
Cevap: 2370 gün isteğe bağlı primi hangi kuruma ödediğinizi belirtmemişsiniz. Sorunuzu 2370 gün primi SSK’ya ödediğiniz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. SSK’da 25 yıl sigorta, 5000 gün prim ve 44 yaş şartlarına tabisiniz. 139 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte ve 44 yaşınızı doldurduğunuzda emekli olabilirsiniz. 65 gün primi düzenli olarak süresi içinde ödemişseniz, yazılı başvuru yaparak isteğe bağlı sigortada değerlendirilmesini isteyebilirsiniz.
