Oğlunun fikri ilham verdi, dünyada bir ilk oldu! Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu: Böyle dinlemek daha çok hoşlarına gidiyor

Elif Bayram / Posta.com.tr – Ayarlanabilir mikrotonal gitarın mucidi Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu’nun müziğe ilgisi 12 yaşındayken başladı. O dönem okulda heavy metal furyası vardı, gitar dersleri almaya başladı. Prof. Dr. Çoğulu, Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nü kazandı ancak hayatın dört bir yanından onu çağıran müzik sesine mikrotonal gitarıyla dahil oldu. İTÜ’de dünyanın ilk mikrotonal gitar bölümünü kurdu. Oğlu Atlas'ın lego mikrotonal gitarı dünya birincisi oldu. “Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, müzisyen olmaya karar vermemi sağladı” diyen Prof. Çoğulu, Anadolu müziğini gitar üzerinde icra etme fikrinin nasıl ortaya çıktığını ve lego mikrotonal gitarın özelliklerini anlattı.

Gitar ve bağlamayı bir araya getiren Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu, “Mikrotonal gitar, Türk müziğinin piyanosu olmaya aday!” diyerek perdesiz gitarın tınısının farklı olduğuna dikkat çekti.

Yurtdışındaki insanların çok sesli müzik sayesinde Âşık Veysel, Neşet Ertaş gibi usta isimlerin eserini tanıyıp sevdiğini söyleyen Prof. Dr. Çoğulu, “Eserleri geleneksel bir çalgı yerine gitardan dinlemek yurtdışındaki insanlara daha yakın gelebiliyor ve duygusal bağ daha hızlı kuruyorlar” diyerek müzik yolculuğunu ve müzisyenlere ilham olacak yeni çalışmasının ayrıntılarını posta.com.tr'ye anlattı.

Her şey yıllar önce Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu’nun Anadolu müziğinde kullanılan notaları gitarda çalmak istemesiyle başladı. Klasik gitar dersleri aldı ve daha sonra lisede elektro gitara geçip rock furyasına katıldı. Boğaziçi Üniversitesi İşletme Bölümü’nü kazandı ancak müzik her zaman hayatının içinde oldu.

“PERDESİZ GİTARIN TINISI FARKLI”

İTÜ Türk Musikisi Devlet Konservatuvarı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu, perdesiz gitar ile mikrotonal gitarın arasındaki farkı şöyle anlatıyor:

Mikroton, yarım sesten küçük seslere verilen isimdir. Standart gitarların perdeleri ya da piyano tuşlarının her biri yarım sestir. Mikrotonlar çalınamaz. Siz gitarınıza perde eklerseniz, var olan perdeleri hareket ettirirseniz ya da gitarınızın perdelerini farklı bir şekilde ayarlarsanız, mikrotonal gitarınız olmuş olur. Perdesiz gitar ile mikrotonal gitarın arasındaki fark tınıdır. Perdesiz gitarın tınısı yani sesi farklıdır. Mikrotonal gitarlar ise uygulandıkları gitar türünün sesini değiştirmezler. Mesela en ünlü elektro gitar markalarından biri olan Fender bir gitara mikrotonal gitar klavyesi takıldığında o gitar yine Fender’dir ama Fender mikrotonal gitar olmuştur.

“TÜRK MÜZİĞİNİN PİYANOSU”

Mikrotonal gitarla Türk müziği, Arap müziği, Rönesans dönemi klavsen müziği gibi birçok mikrotonal müzik türünün çalınabildiğine dikkat çeken Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu, “Türk makam müziğinin, Anadolu halk müziklerinin tüm makamları mikrotonal gitarlarda çalınabilir. Makamsal eserler, şarkılar, türküler doğru perdelerle ve tavırla çalınırken çok sesli yapılar kullanılabilir. Okuyucular internetten Çeçen Kızı, Kara Toprak, Uzun İnce Bir Yoldayım eserlerini mikrotonal gitar ile dinlerlerse ne demek istediğimi anlayacaklardır. Bu pencereden bakıldığında mikrotonal gitar, Türk müziğinin piyanosu olmaya adaydır” dedi.

16 senelik mikrotonal gitar yolculuğunun teori üzerinden değil pratik üzerinden ilerlediğini söyleyen Prof. Dr. Çoğulu, “YouTube kanalımda 500’den fazla videoda bu örnekler görülebilir. Benim için 40’tan fazla besteci, eser yazdı. Mikrotonal gitar için 100’den fazla Anadolu halk müzikleri ve Türk makam müziği düzenlemeleri yapıldı. Bu çalışmalar devam ediyor” diye konuştu.

“50’DEN FAZLA ESER ÖDÜL ALDI”

“Mikrotonal gitar artık benden çıktı dünyaya ulaştı” diyen Prof. Dr. Çoğulu, “2016 yılından beri düzenlediğimiz Uluslararası Mikrotonal Gitar Yarışması’nın bu sene sekizincisini düzenliyoruz. Bu yarışmada şimdiye kadar 50’den fazla eser ödül aldı” dedi.

“İLK KEZ SİNGAPUR’DA FARK ETTİM”

Yurtdışındaki insanların mikrotonal gitar ve çok sesli müzik sayesinde Âşık Veysel, Neşet Ertaş gibi usta isimlerin eserini tanıyıp sevdiğini ilk kez Singapur’da fark ettiğini söyleyen Prof. Dr. Çoğulu, o anları şu sözlerle anlatıyor:

İlk olarak bunu Singapur’da fark ettim. 2014 yılında 60 kişilik gitar orkestrasıyla Aşık Veysel’in Kara Toprak ve Uzun İnce Bir Yoldayım eserlerini çaldık ve seyirci bu eserleri çok beğendi. Gitar dünyanın en popüler çalgısı olduğu için birçok insana sesi tanıdık geliyor olabilir. Çalınan eserleri geleneksel bir çalgı yerine gitardan dinlemek daha çok hoşlarına gidiyor olabilir. Besteyi beğenenler besteciyi inceleyip Türk müziğine ilgi duyuyorlar ve o zaman bağlamayı, tanburu keşfedip Türkçe sözleri inceliyorlar.

DÜNYANIN İLK LEGO MİKROTONAL GİTARI

Prof. Dr. Çoğulu oğlu Atlas'ın fikriyle geliştirdiği Lego mikrotonal gitarın nasıl ortaya çıktığını anlattı:

Atlas’ın 7 yaşında bana verdiği fikri arkadaşım Ruşen Can Acet’le 3 senede gerçekleştirdik ve ortaya dünyanın ilk Lego mikrotonal gitarı ortaya çıktı. 2021’de Amerika’daki Georgia Tech Üniversitesi’nin yarışmasında seyirci oylamasında dünya birincisi oldu. Lego gitarda normal gitarda yapılamayan iki unsur var: İstenilen mikrotonun çalınması ve istenilen perdenin perdesiz yapılabilmesi. Bana göre Türkiye’deki ilkokul ve ortaokullarda Lego gitar olmalı ve isteyen çocuklara Lego gitarla Aşık Veysel ve Tanburi Cemil Bey öğretilmeli.

DÜNYACA ÜNLÜ ROCK GRUBU PAYLAŞTI

Dünyaca ünlü Amerikalı rock grubu Gun’s N Roses’ın gitaristi Slash, Prof. Dr. Çoğulu’nun 11 yaşındaki öğrencisi gitarist Can Sayar’ın videosunu 4 milyon takipçisi ile paylaştı. Can’ın Lego’dan yapılan gitarıyla çaldığı, Tamburi Cemil Bey’e ait ‘Çeçen Kızı’nın melodisini bu sayede tüm dünya duydu. Prof. Dr. Çoğulu, “Öğrencim Can Sayar, İTÜ TMDK Müzik Ortaokulunda 6. Sınıfı bitiriyor. Çok çalışkan ve yetenekli. Tüm öğrencilere tek söylediğim bir çalgıyı tüm hayatları boyunca her gün düzenli çalışmaları” dedi.

Prof. Dr. Tolgahan Çoğulu, yeni çıkan mikrotonal gitar metodununun müzisyenlere ilham olacağını belirterek sözlerine şöyle devam etti:

350 sayfalık mikrotonal gitar metodum Ağustos ayında çıktı. Metot çift dilli, hem Türkçe hem İngilizce. Türk makam müziğinin üç önemli makamında (Rast, Hüseyni ve Uşşak) birçok etüt, egzersiz ve eser var. Klasik gitar çalan tüm gitaristler bu metodu alıp kendi müziğimize giriş yapabilirler. Ayrıca piyanistler, kemancılar ve diğer müzisyenler de metottan yararlanabilirler.