Hamileliği tesadüfe bırakmayın! (3)

Pek çok kadın hamile kaldıktan sonra ilk kez kadın doğum uzmanına gidiyor. Halbuki bebek anne karnına düşmeden önce doktor kontrolünden geçmek hem anneyi hem de doğacak çocuğu bazı risklerden koruyor. Anne adayları bazı tarama testlerini yaptırarak gebeliğe bilinçli hazırlanmalı

11’inci haftada bebek ve annede ne tür değişiklikler olur?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftadan itibaren bebek embriyo olarak değil fetus olarak adlandırılır. Bebeğin boyu yaklaşık 3 santimdir. 11’inci haftadan sonra hamileliğin en kritik dönemi artık sona erer. Bu haftada beyin hızla büyümesini sürdürür ve fetusun boyunun yarısını kafa oluşturur. Fetusun gözleri kapalıdır ve bu göz kapaklarının altında iris tabakası olgunlaşmasına devam eder. Böbreklerde idrar üretimi başladığından içinde yüzdüğü amniyon sıvısının da miktarı artmaya başlar ve bu haftada yaklaşık 50 mililitre olur. Anne adayının rahmi ise bir greyfurt büyüklüğüne ulaşır.
Bulantılar azalır ve iştahta artış görülür.

12’nci haftada bebeğin gelişimi nasıldır?

Dr. Alper Mumcu: Diş etlerinde 20 dişin de yerleri belli olur. Yüz insan görünümündedir, ağız içinde ise üst damak birleşmeye başlar. Yüz derisi içinde kıl kökleri belirir. Fetusun gırtlağında ses telleri oluşumunu tamamlar ve teorik olarak fetus ses çıkartabilir. Karın boşluğunda ise bağırsaklar karın içine girer ve hareketleri başlar. Karaciğer safra salgılar ve safra kesesinde depolanır. Tiroid ve pankreas gelişimini tamamlar. Pankreastan insülin salgılanır. Her iki cinste de dış genital organlar gelişimini tamamlar ancak kızlarda büyük ve küçük dudaklar, erkeklerde ise penis ve torbalar dikkatli gözlemle ayırt edilebilir. Ellerde ve ayaklarda tırnaklar uzamaya başlar. Sinir sitemi biraz daha olgunlaşır ve fetusta refleksler gelişir. Bu dönemde cilt oldukça hassastır. kemiklerden bazıları sertleşmeye başlar.

Bu dönemde anne adayı neler hisseder?

Dr. Alper Mumcu: 12’nci haftaya gelindiğinde rahim yukarı doğru büyümeye devam eder ve pelvis dışına çıkarak karın boşluğuna girer. Artık mesane üzerine çok fazla baskı yapmadığından sık idrar yapma isteği bir miktar azalır. Bu durum son 3 aya kadar bu şekilde devam eder. Bu haftalarda baş ağrısı ve baş dönmesi şikayetlerine sık rastlanır. Düşük tehlikesi çok büyük ölçüde azalır. Diş etleri gebelikten olumsuz yönde etkilendiği için anne adaylarının diş hekiminden randevu almalarında ve muayene olmalarında büyük fayda var. Bu haftalar diş kontrolü için oldukça uygun dönemdir.

Karın ne zaman büyüme başlar?

Dr. Alper Mumcu: 13’üncü haftada karın büyüme başlar. Eskiden olan kıyafetler dar gelmeye başlayabilir. Gebe kıyafetleri satın almanın vakti gelmiştir. Bu haftada fetus artık giderek daha fazla insana benzer. Gözler kafanın yan taraflarından ortaya doğru kaymaya başlar. Kulaklar normal pozisyonuna doğru hareketlenir. Dışarıdan bakıldığında bebeğin cinsiyeti kolaylıkla saptanabilir. Ancak ultrasonda cinsiyet tespiti için henüz erkendir. Çok nadiren ve kaliteli cihazlarla bu haftada da cinsiyet saptamak mümkün olabilir. Bebeğin boyu biraz daha uzar. Bu hafta ilk trimesterin son haftasıdır. Gebeliğin erken bulguları ve yarattığı şikayetler hemen hemen hiç kalmaz. Bu dönemde çok fazla yorulmamak ve mümkün olduğunca dinlenmek gerekir. Rahim büyüdükçe gerilir ve etrafını çevreleyen ve kendisini yerinde tutan zarları da gerer. Bu hafif bir kasık ağrısı şeklinde algılanabilir. Round ligaman ağrısı olarak adlandırılan bu durum gelip geçicidir ve önemli değildir. Her şeyi etkileyen hormonalar ciltte de değişikliklere neden olurlar. Özellikle yüz ve boyunda lekelenmeler olabilir. Buna gebelik maskesi ya da chloasma adı verilir. Geçici bir durumdur ve doğumdan sonra düzelir.

14’üncü haftada hamilelik gelişimi nasıldır?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftadan itibaren ikinci trimester (ikinci 3 aylık dönem) başlar. Gebeliğin en rahat dönemi ikinci trimester’dir. Artık bebek tamamen bir insan görünümündedir. Kaslardaki güç gelişimine bağlı olarak kafası öne eğik değildir. Zaman zaman kafasını dik tutabilir. Bebek artık ellerini kullanabilir. Bu arada bebeğin parmak izi bu haftada oluşur. Bebeğin ağırlığı 25 gram, boyu da 10 santim civarındadır. Artık tüm besin ve oksijenini plasentası yardımıyla anne adayından alır. Dışarıdan bakanlar eğer yeterince dikkat ederlerse anne adayının gebe olduğunu anlayabilir. Progesteron hormonunun etkisiyle bütün düz kaslarda gevşeme meydana gelir. Bu bel ağrıları, kabızlık ve tansiyonda hafif düşme olarak anne adayına yansır. Bulantılar geçmiştir ama yine progesteronun gevşetici etkisiyle mide içeriği yemek borusuna kaçar ve yanma olabilir. Bulantılar geçtiği için beslenme düzelir, enerji artar. Pek çok kadın gebeliğin bu döneminde kaybettiği cinsel dürtülerine yeniden kavuşur. Herhangi bir sorun yoksa gebelikte cinsel ilişki yasak değildir.

Gebelikten önce hangi kontroller yapılmalı?,

Gebelik planlı olmalı. Hiçbir şikayetiniz olmasa da doktor muayenesinden geçmenizde yarar var. Gebelik planlayan bir kadın doktora gittiğinde öncelikle kişinin detaylı öyküsü alınır. Örneğin kişinin yaşı, adet düzeni, daha önceki gebelik öyküsü, geçirdiği hastalıklar, kullandığı ilaçlar, ailesindeki hastalıklar sorgulanır.

Eğer kişinin bilinen hastalığı varsa bu hastalığın en dengeli olduğu dönemde gebeliğin gerçekleşmesi sağlanmaya çalışılır. Çok sigara içen bir anne adayı sigarayı bırakmaya ikna edilir. Sara nöbetleri için ilaç kullanan gebenin gebelikte en az zarar verecek en az dozda ilaçlarla kontrolü yapıldıktan sonra ve folik asit kullanarak gebe kalması sağlanır.

Anne adayı çok zayıf veya çok şişmansa ideal kilosuna eriştikten sonra gebe kalması desteklenir. Bunların dışında gebelik öncesinde bazı tarama testleri (toksoplazma, CMV, kızamıkçık, frengi, hepatit B) yapılır. Test sonucuna göre bazı önlemler alınır.

YARIN: Cinsiyetini ne zaman öğrenebilirsiniz?

HAZIRLAYAN: Özgür Gökmen Çelenk

ÖNCEKİ BÖLÜMLER
YAŞAM MUCİZESİ ÜÇÜNCÜ HAFTADA BAŞLIYOR

İLK 3 AY İLAÇ KULLANIMINA DİKKAT