Hamilelikte dişler ilgi istiyor (10)

Anne adayları hamilelikte diş bakımına daha fazla özen göstermeli. Hamilelik sırasında oluşan uzun süreli diş eti hastalıkları erken doğuma bile neden olabiliyor. Anne adayları, hamilelikte günde en az iki kez diş fırçası ve diş ipi kullanarak etkili diş bakımı yapmalı, plak birikimine engel olmalı

33’üncü haftada bebek, anne karnında ne durumdadır?

Dr. Alper Mumcu: Bebeğin beyninde oluşmuş olan ve nöron adı verilen milyarlarca sinir hücresi onun rahim içi yaşantısında etrafındakileri öğrenmesine yardımcı olur. Bebek duyabilir, hissedebilir ve görebilir. Bu haftalarda bebeğin baş çapı eskiye oranla daha hızlı büyümeye başlar. Bebeğin göz bebekleri tıpkı erişkin birinde olduğu gibi ışıkta küçülüp karanlıkta büyüme yeteneğini kazanır. Bebek bu sayede bulanık olarak görebilir. Bebek zamanının büyük bir kısmını uyuyarak geçirir. Hatta erişkinlerdeki gibi derin uykuya dalar ve gözlerinde hızlı göz hareketleri (REM) saptanabilir. Erişkinlerdeki REM uykusu rüya görülen anları temsil eder.

Bebeğin rüya görüp göremediğini bilemiyoruz ama onun rüya gördüğünü hayal etmek bile hoş bir düşünce! Bebeğin akciğerleri artık gelişimini ve olgunlaşmasını neredeyse tamamlar. Doğum sonrası vücut sıcaklığını koruma görevi yapan cilt altı yağ dokusu kalınlaşmaya devam eder. Bebekler hamileliğin son dönemlerinde hızlı kilo alır. Bu haftada bebek artık yavaş yavaş doğum pozisyonunu alır. Eğer kafası yukarıdaysa büyük bir olasılıkla makat geliş nedeniyle anne adayı sezaryen olmak zorunda kalacaktır.

Peki, anne adayı neler yaşar?

Dr. Alper Mumcu: Bu haftada anne adayı daha hızlı kilo aldığını fark edebilir. Ellerde ve ayaklarda hafif ödem olması normaldir. Ancak anne adayının şiddetli baş ağrıları varsa, çakan ışıklar ya da noktacıklar görüyorsa, şişliklerde ani bir artış varsa, karın ağrısı, bulantı ve kusması oluyorsa preeklempsi (hamilelik tansiyonu) açısından dikkatli olmalı ve mutlaka zaman kaybetmeden doktoruyla görüşmeli.

Eğer bebek çok iriyse ya da anne adayı ikiz, üçüz bekliyorsa karındaki aşırı şişlik mideye bası yapar. Rahatsızlık hissi anne adayının iştahında azalmaya neden olabilir. Anne adayı bu haftada bebeğin diz ve dirsek vurmalarını ayırt edebilir. Bu arada zaman zaman içeride bebeğin hopladığını hissederseniz telaşlanmayın. Bu bebeğinizin hıçkırmalarıdır ve tamamen normal bir durumdur.

34’üncü haftada bebek ve annede ne tür değişiklikler olur?

Dr. Alper Mumcu: Bebeğin akciğerlerinde büyük bir olasılıkla artık surfaktan adı verilen madde var. Surfaktan, akciğerlerde havalanmayı sağlayan, hava yollarının birbirine yapışmasını önleyen maddedir. Zamanından çok önce doğan bebeklerde yoğun bakımda surfaktan dışarıdan verilir. Bebeğin akciğerlerinde surfaktan olması doğum durumunda solunum problemi yaşama olasılığının çok azaldığı anlamına gelir.

Bebeğin ağrılığı 2 kilo civarındadır. Boyu ise yaklaşık 42 santimetredir. Bebeğin böbrek üstü bezlerinden (adrenal) salgılanan hormonlar anne adayında süt üretimini başlatabilir. Bebek gözlerini uyurken kapatıp uyanıkken açık tutar. Tırnakları parmak uçlarına kadar uzamıştır. Bebeğin bağışıklık sistemi gelişmeye devam eder, basit ve hafif enfeksiyonlarla mücadele edebilecek yeteneği kazanmıştır.

Anne adayına gelince... Bu haftalarda halsizlik ve yorgunluk pek çok hamile kadının en önemli şikayetlerinden biridir. Uyuma güçlükleri, kilo artışı ve buna bağlı olarak hareket yeteneğinde azalma anne adayının sorun yaşamasına neden olur.

Hamile kadınlar bu dönemde cinsel isteksizlik yaşayabilir. Herhangi bir zararının olduğu gösterilmemiş olsa da anne adayı eğer istemiyorsa eşini anlayışlı olmak konusunda ikna etmeli. Bu haftalarda yaşanan bir başka sorun da doğum ve doğuma ait konularla ilgili endişelerdir.

Eşin ve doktorun yaklaşımı son derece önemlidir. Anne adayı, dünyada her gün binlerce kadının doğum yaptığını ve bunların sadece çok az bir kısmının sorun yaşadığını aklından çıkarmamalı. Siz bu yazıyı okurken bile binden fazla bebek ilk çığlıklarını attı!

DÜZENLİ KONTROLDEN GEÇİN

Hamilelik diş sağlını nasıl etkiliyor?

Dr. Alper Mumcu: Eskiler her gebelik için bir diş gider derlerdi. Artık bu eki söylem pek doğru değil. Ama bu inanışın altında gerçek payı var. Gerçekten de gebelik tüm vücut sistemlerini etkilediği gibi diş ve dişeti üzerinde de etki gösterir.

Uygun şekilde bakım yapılmadığı taktirde özellikle dişetlerinde iltihaplanma ortaya çıkabilir. Gingivitis adı verilen bu durum sadece dişetlerinin sağlığını bozmakla ve dişlerin dökülmesinde neden olmakla kalmaz, gebelik üzerinde de olumsuz etkiler yaratır.

Yapılan son çalışmalarda gingivit olan hastalarda erken doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebeklerin daha sık görüldüğü bulunmuş. Anne adayının sağlığını tehdit eden ya da bozan her olay karnındaki bebeğini de etkileyebilir. Bu açıdan diş sağlığı hem anne hem de bebek için çok önemli.

Anne adayı ne tür önlemler almalı?

Dr. Alper Mumcu: Gebelik esnasında acil bir diş probleminin ortaya çıkmasını engellemenin en kolay yolu, düzenli olarak diş kontrollerine gitmektir. Rutin ve koruyucu diş bakımı gebeliğin herhangi bir döneminde yapılabilir. Ancak pek çok gebe kadın kendisini gebeliğin ikinci 3 ayında daha güvende hissettiğinden olası bir girişimi bu dönemlere ertelemeye çalışmalı.

Diş filmi bebeğe zarar verir mi?

Dr. Alper Mumcu: Gebelikte çekilen diş filminin herhangi bir olumsuz etkisi yok. Ama biz yine de gebelik ya da gebelik şüphesi mevcutsa bu filmi elimizden geldiğince ertelemeye çalışıyoruz. Eğer film çekilmesi şartsa karın bölgesine konulan kurşun plakla bebek korunur. Bu şekilde x-ışınlarının bebeğe ulaşması engellenir.

Peki ilaçlar tehlikeli mi?

Dr. Alper Mumcu: Rutin diş tedavilerinin çoğunda herhangi bir ilaç kullanmaya gerek kalmıyor. Eğer ilaç kullanımı gerekirse gebeliğe ve anne karnındaki bebeğe olumsuz etkilerinin olmadığı bilinen ilaçlar tercih edilir. Gebelik sırasında diş etleri kırmızı, şiş ve kanamaya meyillidir.

Bu durumun gebelikteki hormonal değişimlere bağlı olduğu kabul ediliyor. Gebelik gingivitisi bebek dünyaya geldikten sonra geriler, ancak kalıcı hasar bırakabilir. Eskiler bebeğin kalsiyumunu annenin dişlerinde aldığını söylerler.

Bu doğru değildir. Bebek kendi dişlerinin sağlıklı gelişmesi için ihtiyacı olan kalsiyum, fosfor ve diğer vitaminleri anneden alır ancak bunu dişlerden çekerek değil annenin yediklerinden ve içtiklerinden temin eder. Bu nedenle gebelik esnasında dengeli beslenmeye özen gösterilmeli.

YARIN: Hamilelikte nefes darlığı

HAZIRLAYAN: Özgür Gökmen Çelenk