İhracat için IŞİD haracı

IRAK Şam İslam Devleti (IŞİD) örgütünün tehdidi altına giren Kuzey Irak, Türkiye’nin dış ticaretini de etkiliyor. IŞİD öncesinde Türkiye’nin en büyük 2’nci ihracat pazarı olan Irak’ta tüketim neredeyse durma noktasına geldi. 2 bine yakın Türk şirketini olumsuz etkileyen IŞİD, Erbil dışına ihracat yapmak isteyen Türk TIR’larından haraç toplamaya başladı. Erbil’de çatışmaların artması halinde ticaretin tamamen duracağını anlatan Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Irak İş Konseyi Başkanı Ş. Ercüment Aksoy, “Mayıs ayında 1 milyar dolar ihracat yaptığımız Irak’a temmuz ayı ihracatı 569 milyon dolara geriledi. Çatışmalar şiddetlenir ve Kuzey Irak zarar görürse tüm ticaret durur” dedi.

100 Dolar haraç

IŞİD nedeniyle Türkiye’nin Irak’ın güneyiyle olan bağlantısının tamamen koptuğunu anlatan Şerif Ercüment Aksoy, şu bilgileri verdi: “Türk TIR’ları yaklaşık 3 aydır Bağdat ve Basra gibi güneydeki merkezlere farklı yollarla ulaşıyor. Bazı şirketler ise IŞİD’a haraç veriyor. TIR başına ödenen haraç 100 dolardan başlıyor. Bazı şirketler 400 dolar veriyor. Ancak Erbil’e ihracat yapan Türk şirketleri de zorda. Çünkü bu bölgede tüketim durma noktasına gelmiş durumda. Belirsizlik nedeniyle Kuzey Irak halkı harcamaları kesti. Ülkede faaliyet gösteren birçok Türk şirketi kepenk kapattı. En büyük korkumuz çatışmaların Erbil’e kadar sıçraması. Eğer böyle bir gelişme olursa tüm ticaret durur.”
Kuzey Irak’a ihracatın devam ettiğini anlatan Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) Başkanı Çetin Nuhoğlu, “Kuzey Irak için çok büyük bir sorunla karşı karşıya değiliz. Ancak bundan sonra ne olacağını bilemeyiz” dedi.

İhracatın yüzde 70’i Erbil’e yapılıyor

IŞİD’ın tehdidi altına giren Erbil, Türkiye’nin dış ticaretinde önemli rol oynuyor. Türk markalarının büyük bölümü Erbil’de mağazalar açtı. Son verilere göre Kuzey Irak’ta 1300’e yakın Türk şirketi faaliyet gösteriyor ve bunların büyük bölümü Erbil’de bulunuyor. Bu kapsamda, Erbil’de yaşayan Türk vatandaşlarının sayısında da önemli artış oldu. 1.5 milyon nüfuslu Erbil’de yaklaşık 200 bin Türk vatandaşının yaşadığı tahmin ediliyor. 2013 yılında Irak’a yaklaşık 123 milyar dolarlık ihracat yapan Türkiye’nin bu ihracatının yaklaşık yüzde 70’i Kuzey Irak’a ve bu bölgede de ağırlıklı olarak Erbil’e gerçekleşmişti. Irak’a ihracatta yüzde 30’luk gerileme başlamıştı.

Tırların Irak'a yol haritası

Karışıklık nedeniyle Türk TIR’ları 2004’ten bu yana ülkenin güneyine doğrudan sefer yapmıyordu.Onun yerine Kuzey Irak’ta yüklerini Duhok ve Zaho’daki lojistik merkezlerde Iraklı şoförlerin kamyonlarına aktarıyordu.Yükler, Irak’ın güneyine iki ayrı rotadan ulaşıyordu.

Birinci rota Musul ve Samara üzerinden Bağdat’a iniyordu.

İkinci rota ise Kerkük ve Bakuba yoluya yine başkente gidiyordu.

Birinci rotada Musul, ikinci rotada ise yol üstündeki Tuzhurmatu’nun IŞİD’e geçmesi yolların kapanmasına neden olmuştu. Nakliyeciler ise maliyeti daha yüksek olan Süleymaniye ve İran üzerinden güneye inmeyi deniyordu.