İhracatta tehlike çanları

Büyümenin itici gücü

Türkiye 2002-2007 arasında zor bir işi başararak, düşen enflasyon ortamında yüksek büyüme verilerini yakaladı. Bu başarıda, ihracata dayalı büyüme modelinin etkisi büyük oldu. İhracat sayesinde iç tüketim artırılmaksızın ülkenin üretimi yükseldi, milli gelir büyüdü.

İç tüketim düşük kaldığı için enflasyon dizginlenebildi. Bugün, küresel kriz sonrasında, Türkiye’nin ekonomi modeli hâlâ aynı. Ancak veriler, bu modelin en önemli bileşeni olan ihracatta tehlike çanlarını çaldığını gösteriyor.

Artış sınırlı kaldı

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), ‘Avrupa Pazarındaki İhracat Kayıpları’ başlıklı bir rapor hazırladı. Raporda, küresel krizde sekteye uğrayan Türkiye’nin ihracatının, kriz sonrasında da dünyadaki toparlanmaya eşlik edemediğine dikkat çekildi.

Krizde, ihracatın dünyada yüzde 26, Türkiye’de ise yüzde 27 azaldığı kaydedilen çalışmada, “Kriz, 2009’un son üç ayından itibaren aşıldı. Dünya ihracatı yeni dönemde yüzde 27 arttı. Türkiye’deki artış ise yüzde 7’de kaldı” denildi.

TL değer kaybetti

TEPAV’ın çalışmasında, ihracatçıların, “TL değerlendi, bu nedenle Türkiye’nin ihracatta rekabet gücü düştü” savı da ele alındı. Raporda şöyle denildi: “Veriler bu savı doğrulamıyor. Türk Lirası’nın değeri hâlâ kriz öncesine göre düşük olduğu halde, ihracatta pazar payı kaybedildi. Tayvan ve Güney Kore’de de bu durum görüldü. Buna karşılık Çin, Endonezya ve Singapur’un para birimleri kriz öncesine göre değer kazandığı halde, bu üç ülke ihracattaki pazar paylarını yükseltti.”

Çözüm yolu aranmalı

Raporda, ülkelerin para birimleri ile ihracat payları arasındaki gelişmelerin, “Para birimi değer kazanınca, pazar payı düşer” tezini doğrulamadığı vurgulanarak, “Bu durum, ihracatın döviz kuru dışında yapısal faktörler tarafından da etkilendiği anlamına geliyor. İhracat kayıpları için kur politikası dışında da çözümler aranması gerekiyor” denildi.

Raporda, ihracatçıların yaşadığı finansman sıkıntısı gibi birçok olumsuzluğun, krizden çıkışta Türkiye’yi geride bıraktığı ifade edildi.