Giriş
Soru: 25 Mart 1965 doğumluyum. 31 Aralık 1985 tarihinde İstanbul Üniversitesi matbaasında çalışmaya başladım. 1988 yılında doğum izni artı 2 ay ücretsiz izin kullanmıştım. Doğum yaptığım ikinci çocuğumdan da doğum iznim var. Şimdi 14 Ocak 2011’de emekli olmak istiyorum. Acaba kıdem tazminatım eksik olur mu? Veya 14 Mart’ta emekli olursam emekli aylığıma faydası mı yoksa zararı mı olur? Fatma ÖZBİR Cevap: Kıdem tazminatı hesabında çalışma süresi boyunca fasılalı olarak kullanılan ve süresi en fazla iki gün olan ücretsiz izinler, çalışılmış süre gibi kıdem tazminatı hesabına esas çalışma süresine dâhil edilir. İki günden fazla süreli ücretsiz izinler, kıdem tazminatı hesabında çalışılmış süre olarak dikkate alınmaz. Yasada açık hüküm olmadığından, doğum nedeniyle kullandığınız doktor raporuna dayalı izin süreleriniz, kıdem tazminatı hesabında çalışılmış süre gibi dikkate alınmaz. Ancak yargı, makul istirahat sürelerinin kıdem tazminatı hesabında dikkate alınması gerektiği yönünde kararlar veriyor. Makul süreyi de ihbar süresi artı 6 hafta olarak tanımlıyor. Yargının bu görüşüne göre 3 yıldan fazla süre, aynı iş yerinde çalışanlar doğum izninin 14 haftası (8 hafta ihbar + 6 hafta = 14 hafta) kıdem tazminatının hesabında çalışılmış süre gibi dikkate alınması gerekiyor. 14 Ocak yerine 13 Mart tarihinde emekli olmanız emekli aylığını artırmaz.
Emekli ikramiyesinde Anayasa Mahkemesi kararı tanınmıyor
Soru: 22 yıl Ziraat Bankası’nda çalıştım daha sonra ayrıldım. 3 yıl SSK’ya prim ödeyerek Emekli Sandığı’ndan emekli oldum. Ancak emekli ikramiyem ödenmedi. Ne yapmam gerekiyor? Beni aydınlatırsanız memnun olurum. Turgut CAFEROĞLU Cevap: Emekli ikramiyesi almak için, çalışılan en son kurumun Emekli Sandığı olmasını zorunlu kılan maddeyi Anayasa Mahkemesi iptal etti. Yasal boşluk doğmaması için de iptal kararının yayımlandığı 5 Haziran 2009 tarihinden itibaren bir yıl sonra yürürlüğe girmesi öngörüldü. Ancak, TBMM’de iptal edilen hüküm yerine hazırlanan yasa, emekli ikramiyesi almak için, en son çalışılan kurumun Emekli Sandığı olması koşulunu arıyor. Halk arasındaki deyim ile ‘Eski tas eski hamam’. Anayasa Mahkemesi kararı bir anlamda tanınmamış oldu. Emekli ikramiyesi alınmasına mani olan ibare bu kez 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu’nun 89’uncu maddesine alındı. Yeni düzenlemeye göre de emekli ikramiyesi alamazsınız. Emekli Sandığı’ndan ikramiyenizi talep edin. Ret yazıları üstüne idare mahkemesine dava açarak, ikramiyenizi yargı yoluyla almaya çalışabilirsiniz
49 yaşınızı dolduracağınız 2011’de emekli olabilirsiniz
Soru: 18 Ekim 1962 doğumluyum. 1 Şubat 1981 tarihinde sigorta başlangıcım var. 358 gün prim ödedim. 18 ay askerlik yaptım ve askerlik borcumu ödedim. 1 Şubat 1988 tarihinde memur olarak göreve başladım. Halen çalışmaktayım. Ne zaman tazminatımı alarak emekli olabilirim? Erkan ÖZDEMİR Cevap: Askerlik borçlanması ve SSK prim ödemeniz, başlangıç tarihinizi 898 gün geri götürerek emekli olmak için 25 yıl fiili hizmet süresi ve 49 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlıyor. Emekli olmak için aranan fiili hizmet süresi şartını sağladığınızdan, 49 yaşınızı dolduracağınız 18 Ekim 2011 tarihinde emekli olabilirsiniz.
Askerliğinizi borçlanıp hemen emekli olabilirsiniz
Soru: 1961 doğumluyum. Sigorta başlangıç tarihim 1 Temmuz 1988. Şu anda 4800 iş günüm var. Askerlik borçlanmamı yatırırsam ne zaman emekli olabilirim? ERHAN Cevap: Sigorta başlangıç tarihinden önce 20 ay askerlik yapmış olmanız lazım. Askerlik borçlanması sigorta başlangıç tarihinizi 20 ay geri götürür ve emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5300 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabi olmanızı sağlar. Doğum tarihinizi belirtmemişsiniz. Şayet doğum tarihiniz 15 Haziran 1961 ve daha önceki bir tarihse, borçlanarak hemen emekli olabilirsiniz (borçlanma bedelini ödediğiniz tarih itibarıyla). Sonrası bir tarihse, borçlanmanız koşuluyla 49 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
SGK’ya göre doğum borçlanması yapamazsınız yargıya göre yapabilirsiniz
Soru: 1963 doğumluyum. 1984’te sigortalı çalışmaya başladım. 1988’de işten ayrılıp evlendim. Evlendikten sonra hiç çalışmadım. 1993 yılında doğum yaptım. 1998 yılından itibaren isteğe bağlı prim ödüyorum. 3570 gün prim ödemem oldu. Doğum borçlanması yapıp, yapamayacağımı öğrenmek istiyorum? Leyla TUĞCU Cevap: Yasada olmasa da Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) doğum borçlanması için işten ayrıldıktan sonra 300 gün içinde doğum yapma şartı arıyor. Ancak yargı, yasada olmadığından 300 günden sonra doğum yapanların da borçlanma yapabileceği yönünde kararlar veriyor. SGK’ya göre borçlanma yapamazsınız. Yargıya göre doğum borçlanması yapabilirsiniz. SGK’dan doğum borçlanması talebinde bulunun. Reddetmeleri halinde (reddedeceklerdir) iş mahkemesine dava açmanız halinde, yargı kararıyla borçlanma yapabilirsiniz.
Bağ-Kur’lu olduğunuz tarih SSK için de başlangıçtır
Soru: 8 Nisan 1976 doğumluyum. 1996-1997 yıllarında babam tarafından 1 yıl Bağ-Kur’um yatırılmış. 2002 yılının başından günümüze kadar da SSK’lı olarak çalışmaya devam ediyorum. 2650 gün prim ödemem var. 1) Sigorta başlangıcım 1996 yılı mıdır? 2) 3600 gün ve 15 yıl sigorta süresini dolduracağım gün iş yerimden kıdem tazminatını alıp ayrılabilir miyim? 3) İşyerimden kıdem tazminatı alıp ayrılmak için başlangıç olarak 2002 yılındaki SSK mı yoksa 1996 yılındaki Bağ-Kur başlangıcım mı baz alınacak? 4) Kaç yaşında emekli olabilirim? Gökhan AKSOY Cevap: 1) Sigorta başlangıç tarihiniz, 1996 yılında ilk defa Bağ-Kur’a prim ödediğiniz tarihtir. 2) 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödemenizi tamamlayacağınız tarihte kıdem tazminatı alarak işinizden ayrılabilirsiniz. 3) 1996 tarihindeki başlangıcınız dikkate alınacak. 4) Toplam 5825 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 56 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
