Giriş
Soru: 1982 doğumlu yüzde 90 ağır derece mental retardasyon zihinsel engelli oğlumun 1 Nisan 1999’da başlangıç ve 5 gün, 1 Ocak 2003 ile 30 Haziran 2008 arasında 1530 gün isteğe bağlı prim ödemesi var. Malulen emekli olabilmesi için, ne kadar ve nasıl prim ödemek gerekmektedir? Ahmet TEMEL Cevap: Doğuştan veya ilk defa sigortalı olduğu tarihte rahatsızlığı veya hastalığı olanlar malulen emekli olamıyor. Oğlunuzun ilk defa sigortalı olduğu tarihte söz konusu rahatsızlığı varsa (sorunuzdan olduğu anlaşılıyor) malulen emekli olamaz. Ancak, engelli hakkıyla erken emekli olabilir. Oğlunuz yüzde 90 işgücü kaybına dair sağlık kurulu raporu ile emekli olmak için 15 yıl sigorta ve 3600 gün prim şartlarına tabi. 2070 gün daha prim ödeyerek, 1530 gün olan prim ödemesini 3600 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir.
Prim yeterli, anneniz 56 yaşını bekleyecek
Soru: Annem 20 Ağustos 1991’de SSK’lı oldu. 3605 gün prim ödedi. 3 Şubat 1959 doğumlu. Ne zaman emekliliğini hak eder? Kemal CAN Cevap: Anneniz kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için 15 yıl sigorta, 3600 gün prim ve 56 şartlarına tabi. Prim ödemesi yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemese de 56 yaşını dolduracağı 3 Şubat 2015’te emekli olabilir.
Babanız 100 gün daha prim ödemeli
Soru: Babam 1954 doğumlu. 1970’te SSK’lı olmuş. 2001’e kadar çeşitli yerlerde çalışarak 1670 iş günü prim ödemiş ve askerlik süresini borçlanmış. 2004’te Bağ-Kur’a geçmiş ve 4.5 yıl prim ödemiş. 20 Ocak 2009’da Bağ-Kur’u kapatarak, 6 Ekim 2009’dan itibaren tekrar SSK’lı olarak çalışmaya başladı. Babam 26 Mart 2010’da 56 yaşını dolduruyor. 4000 güne yakın prim ödemesi var. Ne zaman emekli olur? Durdu KURUMAZ Cevap: Primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan, babanız tekrar sigortalı olduğu 20 Ocak 2009’dan itibaren sigortalı çalışarak, 1260 gün (3.5 yıl) prim ödemesi halinde, SSK’da 25 yıl sigorta ve 5000 gün prim ödeme şartlarına tabi olur. Babanız 1 Ocak 2010’dan itibaren sigortalı olarak çalışarak 1000 gün daha prim ödeyerek 4000 gün olan prim ödemesini 5000 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir.
Motosikletlerin vergisi de artırıldı
Soru: 2010 yılında motosikletlerin vergisinde artış oldu mu? 2007 model, motor silindir hacmi 1200 cc olan motosiklet için 2010’da kaç lira vergi ödenecek? Cumhur SALİH Cevap: 2010’da motosikletlerin Motorlu Taşıtlar Vergisi de diğer taşıtlarda olduğu gibi yüzde 3.3 oranında artırıldı. 2010’da yaş ve motor silindir hacmine göre aşağıdaki tarife üstünden vergi ödenecek. Bu tarifeye göre, 4 yaşında motor silindir hacmi 1200 cc olan motosikletin 2010 yılı Motorlu Taşıtlar Vergisi 242 lira olacak.
Babanız için SSK avantajlı
Soru: Babam 10 Eylül 1959 doğumlu. 1 Mart 1990’da SSK’lı oldu. 17 gün primi var. 1 Kasım 1994’ten beri Bağ-Kur’lu. Bağ-Kur’a 15 yıl 1 ay 2 günlük prim ödedi. En erken nasıl emekli olur? Ne kadar maaş alır? Süleyman ŞAHİN Cevap: Babanız Bağ-Kur’da 25 yıl prim ve 55 yaş şartlarına tabi. Yaklaşık 9 yıl 11 ay daha prim ödeyerek, ödemesini 25 yıla tamamlayacağı tarihte emekli olabilir (ara vermeden prim öderse Kasım 2019’da). Bağ-Kur’da kısmi yaşlılık aylığı ile emekli olmak için, 15 yıl prim ve 58 yaş şartına tabi. Bağ-Kur’u kapatıp, bundan sonra prim ödemese de 10 Eylül 2017’de emekli olabilir. Babanız askerlik süresini (20 ay kabul edilmiştir) borçlanırsa, SSK’da 25 yıl sigorta, 5450 gün prim ve 51 yaş şartlarına tabi olur. Ancak, primi ödenen son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan, babanızın bu şartlarda emekli olabilmesi için, sigortalı bir işte çalışarak en az 1260 gün prim ödemesi gerekiyor. Bu durumda ise 1 Temmuz 2013’te emekli olabilir (ara vermeden prim ödemesi şartıyla). SSK’dan emekli olması daha avantajlı. Bugünkü verilere göre 650 lira civarında aylık alır.
Eşiniz çalışmıyorsa asgari geçim indiriminden aylık 87 lira alırsınız
Soru: Evliyim ve 3 çocuğum var. Özel sektörde işe başladım. Asgari geçim indirimim (vergi indirimi) ne kadar olur? ŞAKİR Cevap: Vergi iadesi kaldırılarak yerine getirilen asgari geçim indirimi asgari ücrete bağlandığından, asgari ücretin artmasına bağlı olarak değişmektedir. 1 Ocak 2009’dan itibaren 16 yaşından büyükler için, asgari ücret aylık brüt 729 liraya yükseltildi. Eşinizin çalışıp, çalışmadığını bildirmemişsiniz. Asgari geçim indirimi uygulamasından dolayı her ay elinize geçecek olan para, eşinizin çalışıp çalışmadığına göre değişiyor. Şayet eşiniz çalışmıyorsa, yeni asgari ücrete göre asgari geçim indirimi uygulaması nedeniyle elinize aylık 87.48 lira, eşiniz çalışıyorsa aylık 76.54 lira fazla para geçer.
SSK’dan 12.5 yıl erken emekli olmanız mümkün
Soru: 1956 doğumluyum. Şubat 1980’de SSK’lı oldum. Eylül 2007’den Eylül 2008 sonuna kadar isteğe bağlı prim ödedim. SSK’da 2562 gün prim ödemem oldu. 600 gün askerlik süremi borçlandım. Ekim 2008’den bugüne kadar 450 gün isteğe bağlıya ödediğim primler Bağ-Kur’a sayılmış. Nasıl emekli olabilirim? Bağ-Kur’dan ve SSK’dan emekli olma şartlarım nelerdir? Mustafa KÖKÇÜ Cevap: SSK’da 25 yıl sigorta, 5000 gün prim ve 45 yaş şartlarına tabisiniz. 1388 gün daha prim ödeyerek, 3612 gün olan prim ödemenizi 5000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz 10 Kasım 2013’te). Bu şartlarla emekli olabilmek için, isteğe bağlıya 26 ay (780 gün) prim ödedikten sonra isteğe bağlıdan çıkıp, sigortalı bir işte çalışarak 608 gün prim ödemelisiniz. Bağ-Kur’da ise 9000 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 5838 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz (ara vermeden prim öderseniz Mart 2026 sonunda). Yaklaşık 12.5 yıl erken emekli olacağınızdan SSK avantajlı.
