Giriş
Soru: Haksız yere işten çıkartılan kişinin, işe iade davası açması ve mahkemenin işe iadesine karar vermesine rağmen, işveren mahkemenin takdir ettiği tazminatı işçiye ödeyerek işe başlatmaması halinde, işçiye ödenen işe başlatmama tazminatı Gelir Vergisi’ne tabi mi? Tazminat ödenirken işverenin Gelir Vergisi stopajı yapması gerekiyor mu? Yasal dayanağını belirterek açıklayabilir misiniz? Kazım CEVHER
Cevap: 3 Temmuz 2009 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 5904 sayılı kanunun 1’inci maddesiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nda Gelir Vergisi’nden müstesna tutulan tazminat ve yardımları belirleyen 25’inci maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan ‘ve işsizlik sebepleriyle verilen tazminat’ ibaresi ‘ve işsizlik sebepleriyle (işe başlatmama tazminatı dahil) verilen tazminat’ şeklinde değiştirilerek, işe başlatmama tazminatları Gelir Vergisi’nden müstesna tutulmuştur. İşe başlatmama tazminatından işveren, Gelir Vergisi stopajı yapmadan ödeyecek.
Anlaşmalı boşanmayla aylık bağlattığınız tespit edildiğinde başınız derde girer
Soru: SSK emeklisiyim, 3 kez boşandım. Hepsi anlaşmalı boşanmaydı. Son boşanma 9 Aralık 2004. 18 Haziran 2010’da babam vefat etti. Bana yetim aylığı bağlanır mı? Rahmetli babam annemin vefatından sonra kendinden 25 yaş küçük bir kadınla evlendi. Kendine ait sosyal güvencesi yok. Ona ne kadar aylık bağlanır? Rumuz: Seda KÜÇÜK
Cevap: Babanız yeni vefat etmiş. Daha önce üç kez neden anlaşmalı boşandığınızı anlayamadık. Sigortalı çalışmıyorsanız dul olduğunuzdan babanızdan dolayı yetim aylığı bağlatabilirsiniz. Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) boşanıp ana veya babalarından dolayı yetim aylığı bağlatanların ayrıldıkları eşleri ile birlikte yaşayıp yaşamadıklarını kontrol ediyor. Boşandığı eşi ile birlikte yaşadığını tespit ettiği kişilerin yetim aylığını kesiyor. Ödediği yetim aylıklarını da faiziyle birlikte geri istiyor. Ayrıca savcılığa suç duyurusunda bulunuyor. Anlaşmalı boşandığınıza göre, eşinizle birlikte yaşıyorsunuz. SGK, bu durumu tespit ettiğinde başınız derde girebilir. Yetim aylığı bağlatırsanız, babanızın eşinin aylık bağlama oranı yüzde 50, aylık bağlatmazsanız yüzde 75’tir.
Borçlanma için doğumdan sonra iki yıl prim ödenmemiş olması gerekiyor
Soru: 31 Aralık 1969 doğumluyum. 5 Ağustos 1992’de SSK’lı olarak daha sonra da isteğe bağlı prim ödedim. Halen tarım Bağ-Kur’una prim ödüyorum. 1988, 1993, 2004 doğumlu üç çocuğum var. Kadınlara getirilen annelik indiriminden nasıl yararlanırım? Ne zaman kaç günle emekli olabilirim? Havva AŞÇIOĞLU
Cevap: En fazla iki doğum için borçlanma yapılabiliyor. 1988’deki doğumunuz için doğum borçlanması yaparak 720 gün kazanabilirsiniz. 1993’teki doğumunuzdan sonra 2 yıl (720 gün) süresince prim ödemeniz yoksa borçlanma yapabilirsiniz. Prim ödemeniz varsa borçlanamazsınız. 2004’te Tarım Bağ-Kur’lusu değil ve doğumdan sonra iki yıl süresince prim ödemeniz yoksa, borçlanma yapabilirsiniz. Aksi halde borçlanma yapamazsınız. Üç doğumdan şartları uygun olan iki doğumunuzu borçlanarak 1440 gün kazanmanız mümkün. SSK’dan sonra Tarım Bağ-Kur’una 1260 günden az prim ödemişseniz, SSK’da emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 49 yaş şartlarına tabisiniz. Borçlanma dahil toplam 5600 gün prim ödemiş olmanız şartıyla, 49 yaşınızı dolduracağınız 31 Aralık 2018’de emekli olabilirsiniz. SSK, isteğe bağlı ve tarım Bağ-Kur başlangıç ve prim ödeme tarihlerinizi bildirseydiniz daha net cevap verebilirdik.
Askerliğinizin 3 ayını borçlanıp 1 yıl erken emekli olabilirsiniz
Soru: 1 Ocak 1966 doğumluyum. Askerliğimi Eylül 1988’de başlayıp 18 ay olarak yaptım. Bağ-Kur girişim 8 Ağustos 1991. Ne zaman emekli olabilirim? Askerliğimi borçlanmam bana ne avantaj sağlar? Zeki ALSAÇ
Cevap: Emekli olmak için, 25 tam yıl prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 25 tam yıla tamamlamanız şartıyla, 53 yaşınızı dolduracağınız 1 Ocak 2019’da emekli olabilirsiniz. Askerlik sürenizin 3 ayını borçlanmanız halinde, 52 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Üç ay askerlik borçlanması bir yıl erken emekli olmanızı sağlar.
Yeni yasa ile 7200 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz
Soru: Doğum tarihim 1969, sigortaya giriş tarihim ise 4 Temmuz 2010. Sigortaya girişte çok geç kalmışım. Benim emeklilik yaşım nedir? Ve kaç gün prim ödemem gerekecek? Aysun DEMİR
Cevap: Emekli olmak için, 7200 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemenizi 7200 güne tamamlayacağınız tarihte (ara vermeden prim ödemeniz halinde 4 Temmuz 2030’da) emekli olabilirsiniz.
Sigortalı çalışarak 1260 gün prim ödemelisiniz
Soru: 7 Haziran 1961 doğumlu bir kadınım. Bağ-Kur’a 22 Eylül 1995-30 Mayıs 2010 arası 5279 gün prim ödedim. 4/a (eski adıyla SSK) girişim 29 Haziran 2010. 4/a’lı olarak devam etmekteyim. 7 Mart 2013’e kadar 609 gün daha 4/a’ya prim ödeyecek olursam, beklemeye geçip, 20 yılın dolacağı 22 Eylül 2015’te emekli olabilir miyim? G.Ç.
Cevap: Hesabınız kısmen doğru. Şöyle ki: 4/a şartlarıyla emekli olmak için, 29 Haziran 2010’dan itibaren sigortalı bir işte çalışarak 29 Aralık 2013’e kadar 1260 gün (3.5 yıl) prim ödeyerek, son yedi yılda 4/a’ya Bağ-Kur’dan fazla prim ödemiş duruma geçmeniz gerekiyor. 4/a statüsünde emekli olmak için, 20 yıl sigortalılık süresi, 5825 gün prim ödeme ve 52 yaş şartlarına tabisiniz. 1260 günden sonra prim ödemeseniz de 20 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 22 Eylül 2015’te emekli olabilirsiniz.
Başlangıç uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen ilk gündür
Soru: SSK numaramın ilk verildiği tarih, lisede staj dönemim olan 30 Ekim 1999. SSK dökümünde işe başlama tarihi ise Mart 2003. 2099 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? 1 yıl önce doğum sebebi ile SSK’da boşluğum var. 3 ayı ücretli, 2 ayı ücretsiz. Bu dönemin ödemesi yapılabiliyor mu? Sevim DEMİRCİ AYHAN
Cevap: Staj döneminde, kişileri emekli eden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına prim ödenmediğinden, emeklilik açısından başlangıç sayılmıyor. Bundan dolayı başlangıcınız 2003 görünüyor. 2003 başlangıcınıza göre emekli olmak için, 7000 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. 4901 gün daha prim ödeyerek, prim ödemenizi 7000 güne tamamlamanız şartıyla, 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Doğumdan sonraki prim ödenmemiş boş günlerinizi (2 ay olduğu anlaşılıyor) borçlanarak kazanmanız mümkün.
