İshak Alaton’la vedalaşırken

İshak Bey, bir düşün insanıydı. Zor dönemlerde, kritik konularda fikirlerini açıkça söyler, eleştirilerini sakınmazdı. Cumhuriyet Gazetesi için Öcalan’la yaptığım söyleşi (1993) nedeniyle cezaya çarptırıldığımda, ondan destek geldi. TÜSİAD, düşünce özgürlüğünü savunan bir açıklamayı da onun önerisiyle yaptı. Ortaköy’deki ofisi, bir buluşma yeri gibiydi. Onunla, deneyimlerini anlattığı konuşmalar yapmak bir keyifti.

Cumhuriyet Dergi’deki söyleşimizde (Ocak 1998) babasının Varlık Vergisi (1942) nedeniyle, sürgüne gönderilişini anlatmıştı. Mallarına mülklerine el konulmuş, yoksullaşmışlardı. Eğitimini yarım bırakmıştı. Üzeyir Garih’le Alarko Holding’i yoktan var etmişlerdi.


Mihri Belli’yle buluşma

Onunla anılarımdan birisi Mihri Belli’yle buluşmasıdır. 8 Şubat 1998’de savcı Nusret Demiral, Belli’yi gözaltına aldı. 90 yaşına merdiven dayamıştı. Bu hoyratlığı eleştiren bir yazı yazmıştım. İshak Alaton aradı. Belli’yle tanışmak istediğini söyledi. Mihri Abi daveti olumlu karşıladı: “Severim, o milli burjuvadır” dedi.

İpek (Çalışlar) “Bu ilginç buluşmada ben de bulunmak isterim” dedi. Onu Beşiktaş iskelesinden alacaktık. Yanlış iskelede beklemişiz. Belli, bizi beklemeden gitmişti. Alaton’un odasına girdiğimizde, ikisi Ladino (Yahudi İspanyolcası) konuşuyorlardı. Belli, çocukluğu Trakya’da geçtiği için bu dili biliyordu.

Rus işadamları Alaton’la görüşmek istediler. Belli uyardı: “İshak, (ahbap olmuşlar ve birbirlerine isimleriyle hitap etmeye başlamışlardı) Ruslara pek güven olmaz. Onlarla başım çok derde girdi.” Belli, Yunan iç savaşında yaralanmış, bakım için gitmesi gereken Rusya’ya kabul edilmemişti.

Ermeni meselesi

Alaton Ermeni meselesinde de açık bir tutum aldı. 2012 yılında: “Sevgili Dostlarım, 2015’e üç var... 24 Nisan 2015’e doğru yol alırken alışılagelmiş inkâr politikamıza devam edip kaçacak delik aramaktansa farklı davranalım...

Geçmişi ile yüzleşmekten korkan, büyümemiş, güdük kalmış çocuklar gibi davranmaktan ben yoruldum(...), geçmişimizle barışalım, kurbanların ruhlarını şad edelim. İsteyenler mezarlarına birer karanfil bıraksınlar. Ben artık saygınlık arıyorum.” O saygın, demokrat bir cumhuriyet yurttaşıydı.

Sevgiyle özlemle anacağız...